Verslag Raad van Bestuur

Veilig werken aan onze toekomstige energievoorziening

Alliander heeft in de eerste helft van 2016 een resultaat na belastingen geboekt van € 232 miljoen. We zien verder ook de eerste effecten van onze ingezette strategie. Onze activiteiten en inspanningen in het eerste halfjaar werden echter overschaduwd door een ongeluk op een hoogspanningsstation, waarbij een van onze werknemers is omgekomen.

Werken aan de energievoorziening brengt risico’s met zich mee. Vrijdagochtend 26 februari bereikte ons het vreselijke nieuws dat een van onze collega’s van Liandon om het leven was gekomen bij werkzaamheden aan een hoogspanningsinstallatie op een van onze onderstations. Deze gebeurtenis heeft iedereen binnen de onderneming diep geraakt. De onderzoeken naar de oorzaak en hoe dit heeft kunnen gebeuren, lopen nog. Vanzelfsprekend willen we de exacte toedracht onderzoeken en achterhalen, zodat een dergelijke gebeurtenis nooit meer voorkomt. Ons veiligheidsdoel blijft dat iedereen veilig thuiskomt.

En het belang van veiligheid geldt ook voor onze naaste omgeving. Eind juni zagen we hoe een gasexplosie meerdere huizen verwoestte op Urk, nadat bij werkzaamheden door derden aan de riolering een gasleiding was geraakt. Ook dit ernstige incident wordt momenteel nog onderzocht.

Op weg naar een ander energiesysteem

Het energiesysteem is aan het veranderen. Altijd beschikbare elektriciteitscentrales worden deels vervangen door zonnepanelen of windmolens die alleen energie produceren als de zon schijnt of de wind waait. Voor het verwarmen van huizen en het laten rijden van auto’s stappen we over van gas en olie op elektriciteit en warmte. Klanten gaan zelf energie opwekken, voor eigen gebruik of om onderling uit te wisselen. Er ontstaan nieuwe soorten netten, die niet vanzelfsprekend voor iedereen toegankelijk zijn. En mogelijk krijgen we te maken met ‘netverlaters’: klanten die zelfvoorzienend worden en hun aansluiting op het energienet opzeggen, eerst voor gas en later ook voor elektriciteit.

Deze ontwikkelingen hebben impact op de essentie van het bestaan van Alliander: betrouwbaarheid, betaalbaarheid en bereikbaarheid van de energievoorziening. In onze strategie hebben we vier pijlers benoemd waarmee we passende antwoorden op deze vraagstukken willen vinden. We ondersteunen klanten bij het maken van keuzes die goed zijn voor henzelf en tegelijkertijd voor het hele energiesysteem. We investeren in alternatieve open infrastructuren, we digitaliseren onze netten en excellent netbeheer is onze basis.

In het eerste halfjaar van 2016 hebben we hard gewerkt aan het uitvoeren van onze strategie, waarbij we diverse resultaten hebben geboekt.

1. Klanten ondersteunen bij keuzes
   Klanten hebben steeds meer invloed op het energiesysteem. De uitdaging is ruimte te geven voor deze decentrale ontwikkeling van energie en tegelijkertijd de totale kosten voor iedereen zo laag mogelijk te houden. We zien bijvoorbeeld een snelle toename van klanten die zonnepanelen, windmolens of biogasinstallaties aanschaffen en daarmee ook producent worden. In de eerste helft van 2016 zagen we het aantal klanten dat energie teruglevert aan het elektriciteitsnet stijgen met 15 procent tot 127.000 (ultimo 2015: 110.000).

2. Werken aan nieuwe, open infrastructuren
   Het aanleggen van alternatieve infrastructuren kan een manier zijn om duurdere investeringen in het bestaande net te voorkomen. In juni heeft DGO samen met Ennatuurlijk het warmtenet overgenomen van de gemeente Hengelo. Industriële restwarmte van AkzoNobel wordt via het warmtenet naar bedrijven en woningen getransporteerd. Het warmtenet bestaat nu uit afzonderlijke, kleine warmtenetten. Na de zomer start DGO met de aanleg van een hoofdleiding (backbone) die netten met elkaar verbindt.
   Verder krijgt het nieuwe bedrijventerrein Lelystad Airport Businesspark de komende jaren de mondiale primeur van het eerste publieke gelijkstroomnet. Bedrijven die zich hier vestigen hebben straks zowel een ‘traditionele’ aansluiting met wisselstroom als een met gelijkstroom. Met een gelijkstroomnet is een energiebesparing van 10 procent haalbaar.

3. Digitaliseren van de netten
   Dankzij de opmars van ICT ontstaan er in hoog tempo nieuwe digitale mogelijkheden om onze netten te beheren. Door het installeren van slimme meters, sensoren, op afstand bedienbare schakelaars en een telecomnetwerk kunnen wij storingen snel opsporen en zelfs voorkomen, gerichter investeren in de netten, en klanten data aanbieden die zij nodig hebben om gemakkelijker hun energiekeuzes te maken. Een cruciale schakel in het slimmer maken van onze infrastructuur is de slimme meter. De komende vijf jaar krijgen al onze klanten deze nieuwe meter aangeboden. De slimme meter helpt klanten om energie te gebruiken als het goedkoop is. Of terug te leveren als de elektriciteitsprijs hoog is. In de eerste helft van 2016 hebben we op 201.000 adressen de slimme meter aangeboden (doelstelling heel 2016: 424.000).
   Verder is in mei het draadloze CDMA-datacommunicatienetwerk officieel in gebruik genomen. Dit netwerk biedt optimale dekking en datacapaciteit voor de slimme meter en smart grid toepassingen en is ook geschikt voor andere nutsinfrastructuren. Op dit moment maken energienetbeheerders Liander, Stedin en Westland Infra gebruik van dit netwerk, dat is ondergebracht in een gezamenlijke dochteronderneming van Alliander en Stedin.

4. Excellent netbeheer
   Klanten willen een betrouwbare én veilige infrastructuur. Om de robuustheid van ons net te blijven garanderen, investeren wij volop in de netten. In de eerste helft van 2016 hebben we € 371 miljoen uitgegeven aan onderhoud, vervanging en aanleg van onze energie-infrastructuur (eerste helft 2015: € 333 miljoen). In ons jaarplan over 2016 is terug te lezen waar we in de regio werken aan onze infrastructuur. Continue energielevering is van groot belang voor onze klanten. Onze medewerkers zetten zich dag en nacht in voor een betrouwbaar en veilig net. Onze klanten hadden in de eerste helft van 2016 gemiddeld 23,4 minuten geen elektriciteit. Dit is een stijging ten opzichte van de eerste helft van 2015 (20,5 minuten). De meest opvallende stroomonderbreking vond plaats in Amsterdam Zuidoost en Diemen, waar 25.000 klanten een groot deel van de avond en nacht zonder elektriciteit zaten door het uitvallen van een onderstation van landelijk netbeheerder TenneT en Liander.

Overige ontwikkelingen

Per 1 mei 2016 is Kenter een zelfstandig onderdeel binnen Alliander geworden. Kenter was voorheen het meetbedrijf van Liander. Kenter geeft ondernemers 24/7 inzicht in hoeveel energie ze waar, wanneer en waarvoor gebruiken. Het bedrijf plaatst meters, levert betrouwbare meetdata en online overzichten met verbruiksanalyses aan grootzakelijke klanten.

De toezichthouder ACM heeft verder uitspraak gedaan inzake een handhavingsverzoek over een aantal nieuwe bedrijfsactiviteiten van Alliander, namelijk Hoom, Exe en MPARE. De ACM concludeert dat deze nieuwe activiteiten van Alliander passen binnen de wettelijke kaders en een bijdrage leveren aan het beheren van energienetten. Daarmee dragen ze bij aan de kerntaak om met een betrouwbaar, betaalbaar en toegankelijk netwerk een steeds duurzamere energievoorziening te realiseren. Eerder stelde ACM ook al vast dat activiteiten van Allego binnen de kaders van de wet vallen.

Deze nieuwe activiteiten helpen om investeringen in de capaciteit van de netten te verminderen. Zo richt Hoom zich op energiebesparing door huiseigenaren en dat kan leiden tot vermindering van de netbelasting. MPARE biedt nieuwe diensten zoals het aanbieden van software en platformen die consumenten en bedrijven helpen om de controle te houden over hun eigen data.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Naast onze bijdrage aan het faciliteren van de overgang naar een duurzamer energiesysteem voor onze klanten, maakt Alliander ook werk van maatschappelijk verantwoord ondernemen. De CO₂-uitstoot van onze onderneming in de eerste helft van 2016 bedraagt 348 kton (eerste helft 2015: 393 kton). De daling wordt onder meer veroorzaakt door het vergroenen van onze netverliezen met behulp van opwek van additionele duurzame energie in Nederland. Wij streven naar een klimaatneutrale bedrijfsvoering in 2023.

Verder vierden we dit jaar het tienjarig bestaan van de Alliander Foundation. Alliander stimuleert medewerkers om zich in te zetten voor de maatschappij. In het afgelopen jaar deden ruim 900 collega’s vrijwilligerswerk via de Alliander Foundation.

Groene obligatielening

In april heeft Alliander voor € 300 miljoen een nieuwe obligatie uitgegeven tegen een couponrente van 0,875% en een looptijd van 10 jaar. Het was de eerste keer dat Alliander een green bond uitgaf, een obligatielening die moet worden aangewend voor investeringen met een duurzaam karakter. De opbrengsten van deze green bond zijn gebruikt voor de herfinanciering van met name investeringen in slimme meters en het duurzaam gerenoveerde kantoor in Duiven.

Ruilverkaveling

Per 1 januari 2016 is de transactie gerealiseerd waarbij de netwerken in Friesland en de Noordoostpolder zijn gekocht van Enexis en op hetzelfde moment de netwerken in de regio Eindhoven en Zuidoost- Brabant (Endinet Groep B.V) zijn verkocht aan Enexis. Bij deze aankoop gaat het om 51.000 elektriciteits- en 196.000 gasaansluitingen in Friesland en 28.000 elektriciteits- en 27.000 gasaansluitingen in de Noordoostpolder. Bij de verkoop van Endinet gaat het om 108.000 elektriciteits- en 398.000 gasaansluitingen.
De netten in Friesland en Noordoostpolder liggen midden in het Liander verzorgingsgebied, waardoor een efficiëntere bedrijfsvoering mogelijk is. De aankoop is daarnaast volledig in lijn met het strategisch kader per gebied of regio één en dezelfde netbeheerder voor elektriciteit en gas te hebben. De boekwinst op de verkoop van Endinet bedraagt € 176 miljoen. Voor een nadere toelichting op deze transactie zie bladzijde 30 van dit halfjaarbericht.

Investeringen, onderhoud en innovatie in de netten

Het bewaken van de kwaliteit, veiligheid en capaciteit van de elektriciteits- en gasnetten, nu en in de toekomst, is een kerntaak van netbeheerder Liander. Onderhoud en investeringen in vervanging van de energienetten zijn nodig om én de kwaliteit en veiligheid op het huidige niveau te houden én de toenemende duurzaam opgewekte energiestromen te kunnen distribueren.

De investeringen in het netwerk en meters bedroegen € 254 miljoen in het eerste halfjaar van 2016 (2015:
€ 212 miljoen). De stijging van de investeringen is voor een belangrijk deel het gevolg van de grootschalige aanbieding van de slimme meter, waardoor de investeringen in meetinrichtingen met € 27 miljoen zijn toegenomen tot € 53 miljoen. In het eerste halfjaar van 2016 zijn er bij 201.000 klanten slimme meters aangeboden. Dit is bij 124.000 meer klanten dan in het eerste halfjaar van 2015 (77.000). De kavelgewijze grootschalige aanbieding is in 2015 gestart en begint nu op stoom te komen.

De investeringen in de vervanging van bestaande netten bedroegen in het eerste halfjaar van 2016 € 85 miljoen (2015: € 82 miljoen), terwijl € 109 miljoen (2015: € 92 miljoen) werd geïnvesteerd in uitbreiding van de netten. De kosten van storingen en onderhoud zijn in het eerste halfjaar van 2016 met € 117 miljoen min of meer gelijk aan die in het eerste halfjaar van 2015 (€ 121 miljoen).

Investeringen, onderhoud en innovatie in de netten

Komende periode blijven we onverminderd werken aan de energievoorziening van de toekomst. Dat is ook hard nodig, kijkend naar de uitdagingen die de klimaatafspraken in Parijs met zich meebrengen. Om de opwarming van de aarde te beperken, rest er een enorme maatschappelijke en ingrijpende opgave op veel terreinen. Samen met onze ruim 7.000 medewerkers zetten we onze ingezette koers voort om ons in te zetten voor een betrouwbare, betaalbare en duurzame energievoorziening.