Verslag Raad van Bestuur

Meer klantvragen en 150 extra technische vacatures

Alliander heeft in de eerste helft van 2017 een resultaat na belastingen geboekt van € 93 miljoen (2016: € 232 miljoen). Deze daling is met name toe te schrijven aan de eenmalige bate in 2016 van € 176 miljoen als gevolg van de verkoop van Endinet. Exclusief bijzondere posten is het resultaat € 30 miljoen hoger in vergelijking met dezelfde periode in 2016. We investeren volop in de energievoorziening van de toekomst, maar zien tegelijkertijd dat het tekort aan technische arbeidscapaciteit grote druk zet op de uitvoering van onze activiteiten.

Iedereen veilig thuis

Werken aan de energievoorziening vraagt op de eerste plaats om veilig werken, zowel voor onze klanten als onze medewerkers. In de eerste helft van 2017 zijn er 43 incidenten gebeurd, waarvan er 10 tot verzuim hebben geleid. Ons doel blijft dat iedereen veilig thuiskomt.

Tekort aan technische arbeidscapaciteit

De economie trekt in een groot deel van ons verzorgingsgebied stevig aan. Er worden weer volop woningen gebouwd en er komen nieuwe bedrijven bij. Ook zien we dat het werkelijk realiseren van lokale duurzame opwek een vlucht neemt.
Deze ontwikkelingen van verduurzaaming vragen om verdere uitbreiding en aanpassing van de energienetten. Afgelopen periode is de vraag naar aansluitingen op ons elektriciteitsnet in delen van ons verzorgingsgebied aanzienlijk hoger dan voorzien. Dit stelt ons voor de uitdaging om het werk tijdig gerealiseerd te krijgen. Eén van onze belangrijkste uitdagingen is het werven van voldoende vakkundig technisch personeel op de arbeidsmarkt.

Alliander is hard bezig om deze uitdaging het hoofd te bieden door middel van uiteenlopende oplossingen. We zijn volop actief op de arbeidsmarkt. Er lopen campagnes om technisch gekwalificeerde vrouwen en mannen te wijzen op de aantrekkelijke carrièrekansen die een netwerkbedrijf als Alliander biedt. We steken verder veel energie in het versneld opleiden en omscholen van collega’s. Met klanten en gemeenten zijn we in gesprek om transparant te zijn over de capaciteitsuitdagingen en kijken we samen naar passende oplossingen.

Momenteel staan er 150 extra technische vacatures open. De topsector Energie berekende al dat er in Nederland jaarlijks 4000 technici te weinig zijn en dat dat een bedreiging vormt voor de voortgang van de energietransitie.

Omschakelen naar een duurzame energievoorziening

De energietransitie, die zich de komende decennia verder zal voltrekken, heeft niet alleen impact op de hoeveelheid werk die wij moeten verzetten. De toename van zonnepanelen, windmolens, elektrisch vervoer en warmtepompen leidt tot extra piekbelasting op het elektriciteitsnet. En daarmee tot extra werk aan en extra investeringen in onze netten. Bovendien zijn er steeds meer klanten en gemeenten die over willen stappen op andere vormen van verwarming dan aardgas. Dit heeft consequenties voor de aardgas-infrastructuur. Onze strategie is er op gericht deze effecten zo goed mogelijk op te vangen. Door innovaties die de extra investeringen in het elektriciteitsnet zoveel mogelijk moeten voorkomen én door onze aanpak van de warmte-transitie.

Warmtetransitie 

Omdat er geen zekerheid is over nuttig nieuw gebruik van bestaande gasnetten, proberen wij te voorkomen dat er nieuwe gasnetten worden aangelegd en dat aardgasleidingen te vroeg vervangen worden. Tegelijkertijd zetten wij onze schouders onder het slagen van de projecten ten behoeve van de overgang naar een duurzame warmtevoorziening.

Daarom zijn wij intensief in gesprek met de gemeenten in ons verzorgingsgebied over de aanpak van wat wij de warmtetransitie noemen: het overschakelen van verwarming door aardgas naar andere vormen van verwarming, door bijvoorbeeld biogas of restwarmte. Met de gemeente Arnhem tekende Alliander in maart van dit jaar een samenwerkingsovereenkomst om twee bestaande wijken op termijn aardgasloos te maken. Hierbij gaan inwoners, de gemeente Arnhem en Alliander samen op zoek naar de goedkoopste en slimste oplossing voor een klimaatneutrale warmtevoorziening.

Verder is in maart een Green Deal ondertekend door onder meer netwerkbedrijven en gemeenten samen met demissionair minister Kamp van Economische Zaken. Gemeenten krijgen op basis van de Green Deal ruimte om woningen en wijken op een andere manier te laten verwarmen dan met aardgas. Alliander ondersteunt de ambities en doelstellingen zoals geformuleerd in de Energieagenda volledig en ziet de recente aankondiging over het afschaffen van de gasaansluitplicht in nieuwbouwwijken ook als een belangrijke stap.

Samenwerken aan slimme toepassingen

Tegelijkertijd werken we aan slimme toepassingen, bijvoorbeeld om de bestaande energienetten zo efficiënt mogelijk te gebruiken. Ook ondersteunen we initiatieven om lokaal een volledig duurzame energievoorziening te realiseren.
Zo is er op Ameland een samenwerkingsovereenkomst ondertekend met verschillende partijen om het eiland volledig duurzaam te maken. In Nijmegen-Noord wordt een nieuw marktmodel in de praktijk gebracht, waarbij flexibiliteit tussen vraag en aanbod van elektriciteit centraal staat. Als de vraag naar transport van elektriciteit toeneemt, kan flexibiliteit een betaalbaarder alternatief zijn dan het traditioneel verzwaren van het elektriciteitsnet. Bovendien scheelt het uitvoerend werk in deze tijd waarin we moeite hebben om dat verzet te krijgen.

Investeringen in digitalisering

Door het installeren van slimme meters, sensoren, op afstand bedienbare schakelaars en een gemoderniseerd telecomnetwerk kunnen wij storingen sneller opsporen en zelfs voorkomen. Verder kunnen we gerichter investeren in de netten en klanten data aanbieden die zij nodig hebben om gemakkelijker energiekeuzes te maken. In de eerste helft van 2017 hebben we op ruim 257.000 adressen de slimme meter aangeboden (doelstelling heel 2017: 534.000). Daarnaast is in de eerste helft van 2017 de uitrol van een geheel nieuw glasvezelnetwerk en mobiel netwerk afgerond. Dit netwerk vervangt ons verouderde koperen telecomnetwerk en verbindt alle onderstations, regelstations en schakelstations met onze bedrijfsvoeringscentra. Het vormt een cruciaal onderdeel in het veilig en efficiënt besturen van de energienetten.

Overige ontwikkelingen

Op dinsdag 21 maart 2017 heeft de Eerste Kamer definitief een einde gemaakt aan de precarioheffing op gas- en elektriciteitsinfrastructuur. Deze heffing, die wordt doorberekend in de tarieven van klanten, bedroeg vorig jaar bijna € 150 miljoen en in de eerste helft van 2017 € 69 miljoen (2016: € 65 miljoen). Met het aanvaarden van het wetsvoorstel kunnen gemeenten geen nieuwe precario meer heffen en moeten in 2022 alle gemeenten deze heffing hebben beëindigd.

Daarnaast hebben Alliander en de Provinciale Zeeuwse Energie Maatschappij (PZEM, voorheen Delta) eind 2016 en in de eerste helft van 2017 gesprekken gevoerd over de overname van de netbeheer- en infrastructuuractiviteiten (Zeeuwse Netwerkholding). Uiteindelijk heeft PZEM besloten om met Stedin verder te gaan. Inmiddels is het overnameproces afgerond.

Tenslotte heeft Alliander in maart officieel zijn hoofdkantoor ‘Bellevue’ in Arnhem opnieuw in gebruik genomen. Dit kantoor is afgelopen jaar grondig verbouwd. Bijna de hele renovatie was circulair: 95 procent van de materialen die we uit het bestaande gebouw hebben gehaald, is opnieuw gebruikt. Het vernieuwde duurzame hoofdkantoor heeft geen aansluiting meer op het aardgasnet. Voor de verwarming van het gebouw wordt alleen nog gebruik gemaakt van aardwarmte en -koude.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Naast onze bijdrage aan het faciliteren van de overgang naar een duurzamer energiesysteem, maakt Alliander ook werk van maatschappelijk verantwoord ondernemen. De CO₂-uitstoot van onze onderneming bedraagt in de eerste helft van 2017 circa 336 kiloton (eerste helft 2016: 348 kiloton). Alliander streeft naar een klimaatneutrale bedrijfsvoering in 2023 door onder meer de netverliezen te vergroenen. Dit doen we met behulp van additionele in Nederland opgewekte windenergie. Inmiddels wordt jaarlijks 40 kiloton van de netverliezen op deze manier vergroend. Dat is vergelijkbaar met de CO₂-uitstoot van 5.000 huishoudens per jaar.

Een andere maatschappelijke ontwikkeling ligt op het gebied van het gebruik van grondstoffen en materialen. Acht deelnemers (waaronder Alliander) aan het platform Groene Netten hebben daarom met elkaar afgesproken om uiterlijk in 2020 bij al hun aanbestedingen de herkomst van grondstoffen op uniforme wijze uit te vragen bij hun leveranciers. Hiervoor is begin dit jaar een grondstoffenpaspoort gelanceerd, waarin een leverancier vastlegt wat de grondstofsamenstelling en herkomst van het product is. Dit moedigt leveranciers aan de juiste keuzes te maken. Alliander is al begonnen met het verzamelen van productinformatie bij leveranciers en maakt serieus werk van circulair en eerlijk materiaalgebruik voor aanleg, beheer en onderhoud van netten. In de tweede helft van 2017 zal het grondstoffenpaspoort bij de aanbesteding van transformatoren getest worden.

Investeringen

De investeringen in het netwerk en meters van de netbeheerder Liander bedroegen € 246 miljoen in het eerste halfjaar van 2017 (2016: € 254 miljoen). De investering in de elektriciteitsnetten bedroeg in totaal € 130 miljoen (2016: € 135 miljoen), onderverdeeld naar € 87 miljoen in uitbreiding en € 43 miljoen in de vervanging van de bestaande elektriciteitsnetten. De investering in de gasnetten bedroeg in totaal € 58 miljoen (2016: € 59 miljoen), onderverdeeld naar € 15 miljoen in uitbreiding en € 43 miljoen in de vervanging van de bestaande gasnetten. De kosten van storingen en onderhoud bedragen in het eerste halfjaar van 2017 € 123 miljoen en zijn daarmee hoger dan in het eerste halfjaar van 2016 (€ 117 miljoen).