Toelichting op de geconsolideerde halfjaarcijfers

Algemeen

Alliander N.V. is een naamloze vennootschap die statutair is gevestigd in Arnhem. In dit halfjaarbericht zijn de financiële gegevens van de vennootschap en haar dochterondernemingen opgenomen over het eerste halfjaar van 2020. De halfjaarcijfers zijn opgesteld in overeenstemming met IAS 34 ‘Tussentijdse financiële verslaggeving’.

Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling

In dit bericht zijn dezelfde waarderingsgrondslagen gehanteerd als in het jaarverslag 2019 van Alliander N.V. dat te vinden is op www.alliander.com, met inachtneming van de onderstaande wijzigingen in standaarden en interpretaties die met ingang van 1 januari 2020 van kracht zijn.

Nieuwe of gewijzigde IFRS-standaarden 2020

In 2020 zijn de volgende IFRS-wijzigingen van toepassing:

• • Amendments to References to the Conceptual Framework in IFRS Standards;

  • Aanpassing IFRS 3 ‘Definitie van een bedrijf’;

  • Aanpassing IAS 1 en IAS 8 ‘Definitie van materieel belang’;

  • Aanpassing IFRS 9, IAS 39 en IFRS 7 ‘Rentebenchmarkhervorming’;

  • Aanpassing IFRS 16 ‘COVID-19-Related Rent Concessions’ (van kracht per 1 juni 2020; nog te bekrachtigen door de EU).

Dit halfjaarbericht is opgesteld in overeenstemming met deze, door de EU bekrachtigde, wijzigingen. Deze wijzigingen hebben echter geen materiële impact op Alliander en worden om die reden niet nader toegelicht in dit halfjaarbericht.

Verwachte wijzigingen in waarderingsgrondslagen

Naast bovengenoemde nieuwe en gewijzigde standaarden, hebben de IASB en het IFRIC nieuwe en/of gewijzigde standaarden en interpretaties uitgebracht die op latere boekjaren van toepassing zullen zijn voor Alliander. Deze standaarden en interpretaties kunnen alleen worden toegepast als zij zijn goedgekeurd door de Europese Unie.
Deze toekomstige wijzigingen van standaarden en interpretaties zijn niet relevant voor Alliander en/of hebben geen materiële impact op Alliander en worden om die redenen niet nader toegelicht in dit halfjaarbericht.

Schattingen, aannames en veronderstellingen

Bij het opstellen van dit halfjaarbericht maakt Alliander gebruik van aannames, veronderstellingen en schattingen. Dit betreft in het bijzonder de bepaling voor voorzieningen, de vaststelling van gebruiksduren op materiële vaste activa, eventuele indicatie van bijzondere waardevermindering op materiële vaste activa, de omzetverantwoording, de waardering van debiteuren en de vaststelling van de hoogte van de latente belastingvorderingen alsmede van de bepaling van de acute belastingposities. De schattingen, aannames en veronderstellingen zijn in belangrijke mate gebaseerd op ervaringen uit het verleden en op een zo betrouwbaar mogelijke schatting door het management van Alliander van de specifieke omstandigheden die – naar de mening van het management – gegeven de situatie van toepassing zijn. De werkelijke ontwikkelingen kunnen afwijken van de gehanteerde veronderstellingen en aannames, waardoor de werkelijke uitkomst in belangrijke mate kan afwijken van de huidige waardering van een aantal posten in het halfjaarbericht. Gehanteerde veronderstellingen, aannames en schattingen worden periodiek getoetst en zo nodig aangepast. Alliander ontplooit in het kader van zijn strategie een aantal nieuwe activiteiten. Vanwege het start-up karakter van die activiteiten zijn inherent onzekerheden verbonden aan de waardering daarvan. 

Bedrijfscombinaties

In de eerste helft van 2019 hebben geen bedrijfscombinaties plaatsgevonden. Begin 2020 is TReNT aangekocht. 

Aankoop TReNT

Op 8 januari 2020 heeft Alliander Corporate Ventures B.V. (ACV) 100% van de aandelen van zowel Twinning Research Network Twente B.V. als TReNT Infrastructuur B.V. aangekocht van TReNT Holding B.V.

TReNT is een organisatie met 18 medewerkers en heeft in Oost-Nederland een glasvezelnetwerk van ongeveer 2.000 km met daarop aangesloten ongeveer 650 klanten met ruim 2.000 aansluitingen. De jaarlijkse omzet bedraagt ongeveer € 10 miljoen. Met de aankoop van TReNT krijgt Alliander de beschikking over een eigen telecominfrastructuur in het verzorgingsgebied van zijn netbeheerder Liander in Oost-Nederland. Alliander heeft als beleid om deze telecominfrastructuur in eigendom te hebben, omdat die van cruciaal belang is voor het veilig bedienen van de elektriciteits- en gasnetten. In een groot deel van het Liander verzorgingsgebied was dat al zo. In Oost-Nederland is dat nu ook het geval.

Aankoop aandelen Twinning Research Network Twente B.V. en TReNT Infrastructuur B.V.

De totale overnamesom bedroeg op 8 januari 2020 € 64 miljoen, bestaande uit eigen beschikbare middelen.

Ten tijde van het opstellen van het halfjaarbericht is de purchase price allocation nog niet afgerond.

De voorlopige allocatie van de overnameprijs is in het onderstaand overzicht vermeld:

Netto verworven activa (€ 46 miljoen)

De verkregen materiële vaste activa van TReNT hebben een waarde van € 40 miljoen en hebben betrekking op de netwerken en klantaansluitingen. De immateriële vaste activa van € 14 miljoen hebben betrekking op de klantcontracten. De latente belastingverplichtingen betreffen het verschil tussen de boekhoudkundige en de fiscale waardering van het netwerk, de klantcontracten en de klantbijdrage in de investeringen.

Goodwill (€ 18 miljoen)

De goodwill van € 18 miljoen is voor € 8 miljoen gerelateerd aan de voorziening voor latente belastingverplichtingen. De resterende goodwill wordt hoofdzakelijk verklaard door nieuwe klanten en in beperkte mate door de waarde van het medewerkersbestand. Naar verwachting zal de goodwill niet aftrekbaar zijn voor de vennootschapsbelasting.

Overig

De totale kosten gemoeid met de acquisitie van TReNT (€ 0,5 miljoen) zijn in 2019 en 2020 in de winst-en-verliesrekening van Alliander verwerkt. De omzet van TReNT over de periode 8 januari 2020 tot en met 30 juni 2020 bedraagt € 4,5 miljoen en het bedrijfsresultaat over dezelfde periode € 0,8 miljoen. Indien TReNT per 1 januari 2020 zou zijn overgenomen, zou de netto-omzet van Alliander € 990 miljoen hebben bedragen met daarbij een nettoresultaat van € 92 miljoen.

Gesegmenteerde informatie

Alliander onderscheidt ingevolge IFRS 8 over 2020 de volgende te rapporteren segmenten:

• Netbeheerder Liander;

• Overig.

De segmenten zijn bepaald op basis van de interne rapportagestructuur van Alliander. In de hieronder vermelde tabel ‘Primaire segmentatie eerste halfjaar’ zijn per gerapporteerd segment de cijfers exclusief bijzondere posten en fair value mutaties vermeld. Deze resultaten sluiten direct aan op de periodieke interne rapportage. Voorts is de aansluiting weergegeven tussen de geconsolideerde segmentresultaten en het gerapporteerde resultaat voor belastingen.

Reconciliatie segmentresultaten en geconsolideerd resultaat

Primaire segmentatie eerste halfjaar

Productsegmentatie

Ingevolge IFRS 15 is in onderstaand overzicht de splitsing van de netto-omzet categorieën naar producten vermeld (productsegmentatie).

• 1 TAD: Transport- en aansluitingsdienst 
• 2 KVB: Kleinverbruik

De netto-omzet over 2020 bedraagt € 990 miljoen (2019: € 952 miljoen), de overige baten zijn € 20 miljoen (2019: € 19 miljoen). Opgeteld bedragen de externe opbrengsten € 1.010 miljoen (2019: € 971 miljoen). 

Ingevolge IFRS 15 is in onderstaand overzicht de geografische segmentatie van de geconsolideerde netto-omzet weergeven.

'Over-time'

Binnen Alliander wordt ingevolge IFRS 15 de netto-omzet nagenoeg geheel geclassificeerd als 'over time'.

Seizoensinvloeden

Het resultaat van Alliander wordt niet in materiële zin beïnvloed door seizoensinvloeden.

Corona

Eind februari 2020 is Nederland getroffen door het coronavirus. Ten einde de verspreiding van het virus te beteugelen heeft het kabinet verstrekkende maatregelen genomen die impact hebben op Alliander en zijn dochtermaatschappijen. Vanwege de vitale betekenis van de energie-infrastructuur voor de maatschappij neemt Alliander ook in deze situatie alle nodige maatregelen om op een verantwoorde wijze zijn elektriciteits- en gasnetwerken betrouwbaar te houden. In de buitendienst wordt al geruime tijd gewerkt met speciale veiligheidsmaatregelen. Waar mogelijk wordt 1,5 meter afstand tot elkaar gehouden, wordt gewerkt in vaste teams, worden geen handen meer geschud en is tijdelijk alleen nog bij klanten gewerkt als het echt noodzakelijk was. Het kantoorpersoneel werkt zoveel mogelijk thuis. Het is onzeker hoe lang deze crisis aanhoudt en welke effecten deze zal hebben op de maatschappij én onze onderneming. Alliander zal daarbij alert blijven inspelen op wat van hem wordt gevraagd. In het eerste halfjaar is de financiële impact zichtbaar, doch relatief beperkt gebleven. Hierdoor is de verwachting dat de gebeurtenis geen significante invloed zal hebben op het financieel vermogen per balansdatum en het resultaat over 2020. Voorts verwacht Alliander voldoende toegang te blijven houden tot middelen welke nodig zijn voor de uitoefening van zijn bedrijfsactiviteiten en het kunnen voldoen aan betalingsverplichtingen, waardoor de continuïteit van de onderneming gewaarborgd is. Hoewel onzeker, is de verwachting dat het coronavirus geen materieel negatief effect zal hebben op het financieel vermogen van Alliander.

EMTN en ECP Programma

Alliander heeft een EMTN programma van € 3 miljard waaronder per 30 juni 2020 voor € 2,0 miljard (per 31 december 2019: € 1,4 miljard) aan obligaties is uitgegeven en een ECP-programma van € 1,5 miljard waaronder per 30 juni 2020 voor € 299 miljoen is uitgegeven aan kortlopende leningen (per 31 december 2019: € 289 miljoen).

Uitgifte groene obligatielening

Op 10 juni 2020 heeft Alliander onder het EMTN-programma voor een bedrag van € 500 miljoen aan groene obligaties uitgegeven. De obligaties hebben een looptijd van 10 jaar. Met deze lening worden investeringen in de elektriciteitsnetten gefinancierd. De lening van € 500 miljoen heeft een looptijd van 10 jaar en een couponrente van 0,375%. De uitgifte vond plaats tegen een uitgifteprijs van 99,785%.

Het is de derde Green Bond van Alliander. De eerdere groene obligaties werden onder meer gebruikt om de duurzame verbouwing van kantoor Duiven te financieren en om slimme meters aan te schaffen. Deze Green Bond wordt gebruikt voor investeringen in de elektriciteitsnetten. Als gevolg van de sterk stijgende vraag naar nieuwe aansluitingen door de opkomst van onder meer wind- en zonneparken, zijn forse investeringen in de netten nodig.

Voor het plaatsen van de groene obligatielening heeft Alliander een Green Finance Framework opgezet. Onder dit raamwerk kan Alliander ook andere vormen van groene financiering plaatsen, zoals bankleningen en onderhandse leningen. Het raamwerk heeft een opinie van ISS-ESG verkregen.

Alliander heeft ook twee kleinere langlopende onderhandse leningen uit gegeven.

Op 31 maart 2020 heeft Alliander voor een bedrag van € 125 miljoen funding aangetrokken middels een onderhandse lening van een externe partij met een looptijd tot en met oktober 2023 en een vaste rente van 0,345%.

Op 8 april 2020 heeft Alliander voor een bedrag van € 100 miljoen een private placement uitgegeven onder het EMTN programma. Deze lening heeft een looptijd van 15 jaar en een couponrente van 1,125%. De uitgifte vond plaats tegen een uitgifteprijs van 98,976%.

Cross border leasecontracten

In de periode 1998 tot en met 2000 zijn door dochterondernemingen van Alliander N.V. voor netwerken US cross border leases aangegaan, waaronder LILO (lease in lease out)- en SILO (sale in lease out)-transacties.

Gedurende het eerste halfjaar 2020 hebben er geen wijzigingen plaatsgevonden in de bestaande CBL portefeuille. De op dit moment resterende drie transacties hebben betrekking op gasnetwerken in Friesland, Gelderland, Flevoland, Noord-Holland en Utrecht, stadsverwarmingsnetten in Almere en Duiven/Westervoort en het elektriciteitsnetwerk in het gebied Randmeren. De in de leases ondergebrachte netwerken zijn voor een langdurige periode verhuurd aan Amerikaanse partijen (headlease), die deze activa vervolgens weer hebben onderverhuurd aan de desbetreffende dochterondernemingen (sublease). Aan het einde van de sublease bestaat de optie de rechten van de Amerikaanse wederpartij onder de headlease af te kopen en de transactie aldus te beëindigen. De momenten waarop de overeengekomen looptijden van de overgebleven subleases eindigen, liggen tussen 2022 en 2028. De baten uit de cross border leases zijn verantwoord in het jaar van afsluiten van de desbetreffende transactie. Met betrekking tot de cross border leases bestaan contractuele voorwaardelijke en onvoorwaardelijke rechten en verplichtingen.

De totale netto boekwaarde van de in cross border leases ondergebrachte activa bedraagt medio 2020 ongeveer € 670 miljoen (ultimo 2019: € 660 miljoen). In verband met de transacties staat ultimo juni 2020 in deposito bij meerdere financiële instellingen, dan wel is belegd in waardepapieren, een totaalbedrag van $ 2.772 miljoen (ultimo 2019: $ 2.664 miljoen).

Aangezien geen beschikkingsmacht bestaat over het overgrote deel van de beleggingen en de daarbij behorende verplichtingen, worden deze niet als activa en passiva van Alliander beschouwd en zijn de desbetreffende bedragen niet opgenomen in de geconsolideerde cijfers van Alliander. De beleggingen waarover Alliander wel beschikkingsmacht heeft, zijn verantwoord onder de financiële activa. De aan deze beleggingen gerelateerde leaseverplichtingen zijn opgenomen onder de verplichtingen uit hoofde van leases.

Ultimo juni 2020 bedraagt het ‘strip risk’ (het gedeelte van de ‘termination value’ – dat wil zeggen de bij een voortijdig einde van de transactie mogelijk aan de Amerikaanse wederpartij te betalen vergoeding -dat niet uit de hiertoe aangehouden deposito's en beleggingen kan worden voldaan) voor alle transacties tezamen $ 68 miljoen (ultimo 2019: $ 140 miljoen). Het strip risk wordt in hoge mate beïnvloed door de marktontwikkelingen.

In het kader van de uitvoering van de Wet Onafhankelijke Netbeheer (WON) zijn de in een cross border lease ondergebrachte, aan Liander Infra N.V. toebehorende warmtenetwerken, medio 2008 via ‘sub-subleases’ onderverhuurd aan Vattenfall Warmte N.V., onderdeel van Vattenfall N.V.. De looptijd van deze operationele leases is 12,5 jaar (einde looptijd: 31 december 2020). De totale boekwaarde van de onderverhuurde warmtenetwerken en bijbehorende meters bedraagt medio 2020 € 80 miljoen (ultimo 2019: € 87 miljoen).

Verbonden partijen

De Alliander-groep heeft belangen in diverse deelnemingen en joint ventures, waarin ze ofwel invloed van betekenis heeft, maar geen beslissende zeggenschap, ofwel gezamenlijke zeggenschap uitoefent in bedrijfsvoering en financieel beleid. Op grond hiervan worden deze deelnemingen en joint ventures aangemerkt als verbonden partijen. Transacties met deze partijen, waarvan sommige significant zijn, worden uitgevoerd tegen marktcondities en prijzen die niet gunstiger zijn dan die welke bedongen zouden zijn met derde, onafhankelijke partijen.

Met verbonden partijen zijn de volgende transacties gedaan uit hoofde van inkoop en verkoop van goederen en diensten: verkoop van goederen en diensten aan deelnemingen € 0,2 miljoen (eerste halfjaar 2019: € 0,1 miljoen) en aan joint ventures € 51 miljoen (eerste halfjaar 2019: € 46 miljoen); inkoop van goederen en diensten van deelnemingen € 12 miljoen (eerste halfjaar 2019: € 8 miljoen) en van joint ventures € 71 miljoen (eerste halfjaar 2019: € 62 miljoen).

Per eind juni 2020 heeft Alliander een vordering van € 21 miljoen (ultimo 2019: € 20 miljoen) voor verstrekte leningen aan verbonden partijen en een vordering van € 6 miljoen uit hoofde van een rekening-courant faciliteit met verbonden partijen (ultimo 2019 een verplichting van: € 3 miljoen).

Overig

In november 2010 heeft Alliander een achtergestelde eeuwigdurende obligatielening uitgegeven voor een bedrag van nominaal € 500 miljoen. In de laatste 2 maanden van 2013 is deze achtergestelde eeuwigdurende obligatielening afgelost. Onder IFRS wordt dit instrument als eigen vermogen gekwalificeerd. Bij de betaling van de periodieke vergoedingen aan de houders van de in 2010 uitgegeven lening is uitgegaan van aftrekbare rentekosten voor de vennootschapsbelasting. Met de Belastingdienst werd geen overeenstemming bereikt omtrent de fiscale behandeling van deze lening. In de daarop volgende procedures bij de rechtbank en in hoger beroep bij het gerechtshof werd Alliander in het gelijk gesteld. De Staatssecretaris van Financiën is vervolgens tegen de uitspraak van het gerechtshof in cassatie gegaan. In zijn arrest van 15 mei 2020 heeft de Hoge Raad het cassatieberoep ongegrond verklaard. Kort nadat het arrest was gewezen zijn de implicaties van de uitspraak met de Belastingdienst besproken. Op basis van de uitspraak van de Hoge Raad zijn de rentelasten op de onderhavige eeuwigdurende obligatieleningen fiscaal volledig aftrekbaar. De Belastingdienst zal de aanslag vennootschapsbelasting voor 2010 verwerken conform het arrest en de bezwaarschriften voor de overige jaren gegrond verklaren. Daarnaast worden de bezwaarschriften ten aanzien van de aanslagen dividendbelasting gegrond verklaard en verminderd tot nihil. Hiermee vervalt de exposure voor Alliander van € 38 miljoen. De definitieve afwikkeling vindt inmiddels plaats. Het arrest heeft geen gevolgen gehad voor de resultaten over het eerste halfjaar van 2020. Met dit arrest van de Hoge Raad komt een definitief einde aan het geschil ten aanzien de fiscale behandeling van de achtergestelde eeuwigdurende obligatielening uit 2010.