Risicomanagement

Wat is het risico?

Door de energietransitie en economische groei neemt het werkvolume sneller toe dan verwacht, vooral t.a.v. elektra. De krappe arbeidsmarkt voor technisch personeel, lange opleidingstijden en de volatiliteit in de prognoses van het type/volume werk maken het tijdig opschalen in capaciteit moeilijk. Daarnaast zien we ook een schaarste aan bepaalde materialen in de markt waar het conflict in de Oekraïne aan bijdraagt. Dit heeft tot gevolg dat een toenemend deel van het werk niet gemaakt wordt en doorschuift waardoor o.a. klimaatambities niet worden gehaald. De verhoging van de klimaatdoelstellingen creëert additionele druk. Het effect van de verwachte vergroening in gas is nog onvoldoende zichtbaar. Ook het perspectief voor de middellange termijn tot aan 2030 is dat nog een grote maakbaarheidsopgave voor ons ligt.

Hoe wordt het risico gemanaged?

Alliander werkt aan de uitdaging rondom de realisatie van het werkpakket door meer werk te maken, de netuitnutting te verhogen en meer werk te voorkomen. Meer werk maken doen we door in te zetten op het uitvoerbaar maken van werk door vroegtijdige afstemming met stakeholders om bijvoorbeeld doorlooptijden te verkorten. Daarnaast wordt ingezet op het werven, opleiden en binden van technisch personeel en grotere werkpakketten versneld in de markt te zetten. Tevens wordt de productiviteit verhoogd door processen te vereenvoudigen, te optimaliseren en te digitaliseren. Ook ontwikkelen we infrastructuur voor warmte en duurzame gassen die complementair is aan de instandhouding en uitbreiding van de capaciteit op elektriciteit.

We prioriteren het werk waar mogelijk en werken aan slimme oplossingen waardoor de beschikbare netcapaciteit beter wordt benut. Waar mogelijk vormen we coalities in de sector en keten. De netuitnutting verhogen we door een betere benutting van het bestaande net door slimme oplossingen en flexibiliteit van klanten in te zetten. Hierdoor ontstaat minder piekbelasting en kunnen meer klanten aangesloten worden, zonder het net uit te breiden. Meer werk voorkomen doen we door de klantvraag eerder en beter in beeld te brengen en door samen met stakeholders plannen te maken voor het toekomstige energiesysteem. 

Wat is het risico?

De wereld om ons heen verandert snel. De energietransitie is in volle gang. Onze klanten en de maatschappij hebben hoge verwachtingen van Alliander. Om onze maatschappelijke opdracht waar te maken zijn veranderingen nodig. Gelijktijdig hebben we te maken met een organisatie waar medewerkers onder druk staan. Als gevolg van onze opgave en de onzekerheid of en hoe we deze opgave voor klanten en elkaar gaan realiseren. Maar ook vanwege corona waardoor de verbinding met het bedrijf onder druk komt te staan. Als het niet lukt om te veranderen kan dit een bedreiging vormen voor het realiseren van onze strategische doelen.

Hoe wordt het risico gemanaged?

Om de veranderkracht te vergroten werken we vanuit één gezamenlijk doel, aan een wendbare, slagvaardige en kostenefficiënte organisatie en als één team. Dat betekent dat we aan de slag gaan met strategie, organisatie en cultuur & leiderschap. We werken vanuit één doel door een heldere strategie waarin keuzes worden gemaakt. Deze strategie dient als basis voor kritieke succesfactoren en prestatie-indicatoren die worden vertaald naar alle niveaus in de organisatie. We zetten in op een wendbare, slagvaardige en kostenefficiënte organisatie door het over en weer kennen van elkaars voortbrengingsproces, het doorontwikkelen van de organisatiestructuur en het implementeren van een nieuwe Alliander overlegstructuur. Daarbij gebruiken we strategische personeelsplanning, zodat we veel gerichter en sneller in kunnen spelen op personele ontwikkelingen. Tenslotte werken we als één team door nieuwe leiderschapsprofielen op te stellen en activiteiten te ontwikkelen die gericht zijn op vakmanschap, duurzame persoonlijke effectiviteit en inclusiviteit. Ook investeren we in leiderschap door het organiseren van leiderschapsdagen op diverse niveaus.

Wat is het risico?

Onze activiteiten brengen risico's met zich mee voor de veiligheid en gezondheid van onze medewerkers, aannemers, klanten en omgeving. Er zijn twee type veiligheidsrisico's: enerzijds kan een arbeidsongeval plaatsvinden bij werken aan of nabij de netten. Anderzijds kunnen er explosies, brand, verstikking, kortsluiting of andere ongelukken plaatsvinden als gevolg van assetfalen. Ondanks alle maatregelen blijft de kans op een ongeval (met doden of gewonden tot gevolg) bestaan. Zeker nu het werkpakket van Alliander toeneemt, er wordt gewerkt met minder ervaren arbeidskrachten en nieuwe technieken. De potentiële impact is groot.

Hoe wordt het risico gemanaged?

We werken in de basis aan veiligheid door in te zetten op het borgen van de veiligheid van onze netten en assets, veilig te werken aan de netten en te werken aan het verstevigen van onze veiligheidscultuur. We borgen de veiligheid van onze netten door bij de keuze voor nieuwe assetstandaarden en aanbestedingen veiligheid altijd integraal onderdeel van de ontwerp en selectiecriteria te laten zijn. We evalueren incidenten zodat we er van leren. Veilig werken aan de netten krijgt vorm door veiligheidsrisico’s inzichtelijk te maken en benodigde maatregelen te vertalen in werkinstructies. We zorgen ervoor dat alleen gekwalificeerde medewerkers het werk uitvoeren. Leidinggevenden zien toe op het toepassen van werkinstructies en het gebruik van beschermingsmiddelen via o.a. werkplekinspecties en veiligheidsobservatierondes. Incidenten worden geanalyseerd zodat we hiervan kunnen leren. Tenslotte werken we aan het verstevigen van de veiligheidscultuur door op de werkvloer het gesprek te voeren over veilig werken en te leren van incidenten. Alliander bouwt aan veiligheidscultuur van leren en presteren waarin risico's worden herkend, besproken en gehandeld wordt indien nodig. We streven ernaar dat veilig denken en handelen een vanzelfsprekend onderdeel van het werk is.

Wat is het risico?

Beleid en regelgeving binnen het energiedomein hebben effect op onze activiteiten en rentabiliteit. Wij merken in toenemende mate dat beleid, regelgeving en realiteit niet op elkaar aansluiten. Dat heeft mogelijk gevolgen voor het faciliteren van de energietransitie en de doelstellingen van Alliander.

Hoe wordt het risico gemanaged?

In de basis betreft de beheersing het werken aan een duurzame relatie met de wetgever en de toezichthouder. We bespreken met de wetgever de ontwikkelingen die van belang zijn voor Alliander en mogelijke knelpunten voor Alliander in de praktijk. Daarbij schetsen we wat nodig is om adequaat uitvoering te kunnen geven aan de verantwoordelijkheden van de netbeheerder in de energietransitie en creëren we draagvlak voor een passende rol in onder andere het transporteren, distribueren en meten van hernieuwbare gassen en in warmte. Ook het waarborgen van een redelijk rendement en het behoud van voldoende financiële ruimte om onze wettelijke taken uit te kunnen voeren, zijn onderwerpen van gesprek. Daarnaast doen we actief voorstellen voor de benodigde aanpassingen in wet- en regelgeving (nationaal en Europees). Bij relevante dossiers trekken we als netbeheerders gezamenlijk op binnen Netbeheer Nederland.

Wat is het risico?

Bij het beheren van energienetten hebben we te maken met persoonsgegevens. Denk hierbij aan gegevens over aansluitingen, energiecontracten, verbruik en kosten. Het verwerken van deze gegevens dient conform de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) te gebeuren. Onrechtmatig of incorrect gebruik van persoonsgegevens schaadt betrokkenen, en kan leiden tot boetes en reputatieschade.

Hoe wordt het risico gemanaged?

We werken aan het verhogen van privacy bewustzijn door medewerkers te trainen. We hebben privacy beleid voor de inrichting, uitvoering, het beheer, de monitoring en het continue verbeteren van Privacy. In verwerkingsregisters houden we bij welke persoonsgegevens worden verwerkt en met welk doel. We zorgen voor toegangscontrole van gebruikers van applicaties en administreren en beheren gebruikers van IT. Ook passen we 'privacy by design' toe op nieuwe of veranderende processen. Daarbij borgen we de privacy in verwerkersovereenkomsten met leveranciers. Tenslotte hebben we een procedure om datalekken te beoordelen en waar nodig incidenten tijdig en juist bij de toezichthouder te melden.

Wat is het risico?

Alliander heeft een integrale IT-architectuur nodig om de (toekomstige) primaire processen te kunnen ondersteunen en de energietransitie mogelijk te maken. Het huidige IT-landschap is daarnaast complex. Dit bemoeilijkt de digitale transformatie naar een datagedreven netbeheerder.

Hoe wordt het risico gemanaged?

We zetten in op de langetermijnontwikkeling van onze ‘core’ systemen: we tekenen ze uit en plannen de aanpak van deze systemen met prioriteit. Ook stellen we IT Guidelines & Principes (onder andere informatiebeveiliging) op die kaders en vrijheden beschrijven voor IT-ontwikkeling, zodat teams weten waar ze aan toe zijn. Tevens leggen we beleid vast en communiceren we hierover. Daarnaast zetten we in op visie en overzicht door het opstellen van een lange termijn visie op het IT-landschap. Tenslotte creëren we overzicht in ons applicatielandschap en technische bouwblokken.

Wat is het risico?

Onze energienetten en bovengrondse installaties digitaliseren in toenemende mate. Cyberaanvallen met een politiek of terroristisch oogmerk richten zich steeds vaker op vitale infrastructuur. Actuele gebeurtenissen waar wereldwijd veel aandacht voor is, beïnvloeden dit dreigingsbeeld. Ransomware, het met crimineel oogmerk versleutelen van bestanden en systemen om losgeld te eisen voor het weer toegankelijk maken ervan, is dusdanig geëvolueerd dat het een risico vormt voor de nationale veiligheid van Nederland. Verstoring of uitval van de digitale ruimte kan leiden tot verstoring van het dagelijks leven of zelfs tot maatschappelijke ontwrichting. De levering van elektriciteit is hiermee onlosmakelijk verbonden.

Hoe wordt het risico gemanaged?

Het CISO-office is overkoepelend verantwoordelijk voor het gehele proces van informatiebeveiliging en heeft daarmee een sleutelrol in het beheersen van cyberrisico’s. We beheersen dit risico door te werken aan onze digitale weerbaarheid en toepassing van het ISO CyberSecurity Framework. We zetten in op het identificeren van bedreigingen en kwetsbaarheden door gebruik te maken van de Alliander Security Governance, het Security Beleid, risico identificatie en externe bronnen. We beschermen Alliander tegen cyberrisico’s door risicomanagement en een cultuur waarin security een vanzelfsprekendheid is. We detecteren risico’s door actief te monitoren op geïdentificeerde bedreigingen en reageren adequaat door beveiligingsincidenten op te lossen en nader te onderzoeken. Tenslotte is beheersing ingericht om te kunnen herstellen wanneer cyberrisico’s optreden: we hebben hiertoe business continuity management ingericht en Disaster Recovery Plannen opgesteld.

Wat is het risico?

Met de uitwerking van het Klimaatakkoord is duidelijker geworden welke investeringen nodig zijn voor de energietransitie. Voor de netbeheerders nemen de investeringen sterk toe. De huidige reguleringsmethodiek voorziet in een vergoeding over de looptijd van de asset waarin geïnvesteerd wordt en niet in een vergoeding op het moment van investeren. We financieren een groot deel voor wat we in de komende 40 jaar pas kunnen terugverdienen. Door de stijgende investeringen ontstaat een aanzienlijke toename in de financieringsbehoefte, waardoor druk kan komen te staan op onze financieringsratio’s en onze rating.

Hoe wordt het risico gemanaged?

In het licht van onze enorme investeringsopgave, zetten we zelf al geruime tijd in op kostenbewust en efficiënter werken. Ook hebben onze aandeelhouders afgelopen jaar ons eigen vermogen versterkt met € 600 miljoen. Om onze investeringsopgave te kunnen realiseren is echter extra kapitaal nodig. Hierover zijn we samen met onze aandeelhouders in gesprek met het Rijk. We verwelkomen het feit dat ministers Kaag en Jetten in een recente Kamerbrief hebben aangegeven een kapitaalstorting, en daarmee aandeelhouderschap door de Staat, verder uit te werken als onderdeel van een structurele oplossing voor de kapitaalbehoefte van Alliander, Enexis en Stedin. Over de verdere vormgeving en voorwaarden van een eventuele Rijksparticipatie gaan we de komende tijd in gesprek.

Wat is het risico?

Het lukt in toenemende mate niet meer om aan de verwachtingen van onze klanten te voldoen. De transportschaarste neemt toe en we zien de aansluittermijnen oplopen. Ook de klantinteractie neemt toe. Dit alles heeft impact op onze klanten en vergt goede en tijdige (persoonlijke) communicatie. Tegelijkertijd hebben onze klanten steeds hogere verwachtingen van onze transparantie en dienstverlening. Consumenten verenigen zich op specifieke onderwerpen en (social) media vergroot issues uit. Ook de aandacht voor netbeheerders in (landelijke) media neemt toe. Hierdoor kan het beeld dat de klant heeft van Alliander minder positief worden waardoor het maatschappelijk draagvlak voor het uitvoeren van onze taken als netbeheerder afneemt.

Hoe wordt het risico gemanaged?

We zetten in op beïnvloeding van de beeldvorming over uitvoering met als doel te handelen voordat incidenten optreden. In dit kader stellen we richtlijnen voor (omgevings-)communicatie en klantbeleid op, die ook door onze aannemers moeten worden nageleefd. Onze communicatiestrategie is proactief, tijdig en transparant en geeft waar mogelijk het handelingsperspectief van de klant weer. We hanteren hierin een regio- en klantspecifieke benadering, via verschillende kanalen, met accenten per onderwerp, waaronder transportschaarste, aansluittermijnen, schaarste laagspanning en beeldvorming op regulier werk.

Wat is het risico?

We leggen een energie-infrastructuur aan voor circa veertig jaar. Gelijktijdig hebben we te maken met een omgeving waarin (politieke) keuzes worden gemaakt die ontwikkelingen stimuleren die onder de huidige marktcondities voorsorteren op een energie oplossing die op termijn niet in de optimale energievisie past. Dit kan mogelijk leiden tot suboptimale investeringen die niet tot einde levensduur volledig worden uitgenut, een dubbele infrastructuur en daarmee tot hogere kosten voor de infrastructuur en maatschappij. Tevens kan dit leiden tot een grotere maakbaarheidsuitdaging en vertraging op het realiseren van de doelen van de energietransitie.

Hoe wordt het risico gemanaged?

We sluiten klanten aan op het elektriciteitsnet daar waar een aanvraag gedaan wordt, conform onze aansluitplicht. We gaan met klanten in gesprek om de reden van de aanvraag te bespreken en alternatieven aan te dragen. Op korte termijn maken we inzichtelijk in welke sectoren investeringen moeten worden gedaan voor duurzame opwek voor 20 jaar vooruit. We onderbouwen hierbij de problematiek kwantitatief om lobby te kunnen ondersteunen. Tegelijkertijd wordt in de relevante regio’s het gesprek gevoerd om het probleem op de agenda te krijgen. Ook de gesprekken over de zoekgebieden vanuit de RES plannen geven een platform om de problematiek te agenderen en als mitigerende maatregel lange termijn prioritering en programmering met onze stakeholders af te spreken.