Toelichting op de geconsolideerde halfjaarcijfers

Algemeen

Alliander N.V. is een naamloze vennootschap die statutair is gevestigd in Arnhem. In dit halfjaarbericht zijn de financiële gegevens van de vennootschap en haar dochterondernemingen opgenomen over het eerste halfjaar van 2022. De halfjaarcijfers zijn opgesteld in overeenstemming met IAS 34 ‘Tussentijdse financiële verslaggeving’.

Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling

In dit bericht zijn dezelfde waarderingsgrondslagen gehanteerd als in het jaarverslag 2021 van Alliander N.V. dat te vinden is op www.alliander.com, met inachtneming van de onderstaande wijzigingen in standaarden en interpretaties die met ingang van 1 januari 2022 van kracht zijn.

Nieuwe of gewijzigde IFRS-standaarden 2022

In 2022 zijn de volgende IFRS-wijzigingen van toepassing:

• • Aanpassing IFRS 3 ‘Reference to the Conceptual Framework’;

  • Aanpassing IAS 16 ‘Proceeds before Intended Use’;

  • Aanpassing IAS 37 ‘Onerous Contracts - Cost of Fulfilling a Contract;

  • Annual Improvements to IFRS Standards 2018 - 2020:

  • • Aanpassing IFRS 1 ‘Subsidiary as First-time Adopter’;

    • Aanpassing IFRS 9 ‘Fees in the ’10 per cent’ Test fo Derecognition of Financial Liabilities’;

    • Aanpassing IFRS 16 ‘Illustrative Example 13 - Lease Incentives.

Dit halfjaarbericht is opgesteld in overeenstemming met deze, door de EU bekrachtigde, wijzigingen. Deze wijzigingen hebben echter geen materiële impact op Alliander en worden om die reden niet nader toegelicht in dit halfjaarbericht.

Verwachte wijzigingen in waarderingsgrondslagen

Naast bovengenoemde nieuwe en gewijzigde standaarden, hebben de IASB en het IFRIC nieuwe en/of gewijzigde standaarden en interpretaties uitgebracht die op latere boekjaren van toepassing zullen zijn voor Alliander. Deze standaarden en interpretaties kunnen alleen worden toegepast als zij zijn goedgekeurd door de Europese Unie.
Deze toekomstige wijzigingen van standaarden en interpretaties zijn niet relevant voor Alliander en/of hebben geen materiële impact op Alliander en worden om die redenen niet nader toegelicht in dit halfjaarbericht.

Schattingen, aannames en veronderstellingen

Bij het opstellen van dit halfjaarbericht maakt Alliander gebruik van aannames, veronderstellingen en schattingen. Dit betreft in het bijzonder de bepaling voor voorzieningen, de berekening van netverliezen elektriciteit en gas, de vaststelling van gebruiksduren op materiële vaste activa, eventuele indicatie van bijzondere waardevermindering op materiële vaste activa, de omzetverantwoording, de waardering van debiteuren en de vaststelling van de hoogte van de latente belastingvorderingen alsmede van de bepaling van de acute belastingposities. De schattingen, aannames en veronderstellingen zijn in belangrijke mate gebaseerd op ervaringen uit het verleden en op een zo betrouwbaar mogelijke schatting door het management van Alliander van de specifieke omstandigheden die – naar de mening van het management – gegeven de situatie van toepassing zijn. De werkelijke ontwikkelingen kunnen afwijken van de gehanteerde veronderstellingen en aannames, waardoor de werkelijke uitkomst in belangrijke mate kan afwijken van de huidige waardering van een aantal posten in het halfjaarbericht. Gehanteerde veronderstellingen, aannames en schattingen worden periodiek getoetst en zo nodig aangepast.

Alliander ontplooit in het kader van zijn strategie een aantal nieuwe activiteiten. Vanwege het start-up karakter van die activiteiten zijn inherent onzekerheden verbonden aan de waardering daarvan. 

Schattingswijzigingen

2022

Met ingang van 1 januari 2022 wordt voor de gasactiva de degressieve afschrijvingsmethode gehanteerd volgens de Variable Declining Balance methode. Daarbij wordt een versnellingsfactor van 1,2 gehanteerd. De belangrijkste reden voor deze wijziging is een verwacht afnemend verbruik van onze gasactiva door toepassing van alternatieve energiebronnen. Er is gekozen voor de degressieve afschrijvingsmethode, aangezien deze methode beter past bij de verwachte toekomstige afname van het aantal gebruikers van het gasnet. De versnellingsfactor van 1,2 is gebaseerd op het verwachte tempo waarin het aantal gebruikers van het gasnet zal afnemen.

De inschatting van Alliander is voorts dat de afname in het aantal gebruikers van het gasnet niet zal leiden tot het op grote schaal buiten gebruik stellen van de gasactiva. Ondanks een afname in het aantal gebruikers van het gasnet, zal de hoofdinfrastructuur van het gasnet namelijk grotendeels operationeel blijven. Daarnaast wordt een blijvende relevantie verwacht voor natuurlijk gas en duurzame alternatieven zoals groen gas en waterstof. Dit betekent dat een eventuele verkorting van de gebruiksduur van de gasactiva op basis hiervan niet van toepassing is.

Vanaf 1 januari 2022 zal het amortisatiepatroon van de vooruitontvangen bijdragen voor de gasactiva eveneens worden aangepast naar de Variable Declining Balance methode, zodat de netto afschrijvingslasten (bruto afschrijvingen verminderd met de geamortiseerde bijdragen) van de gasactiva een degressief patroon volgen.

Als gevolg van de schattingswijziging zijn de bruto afschrijvingslasten van de gasactiva in het eerste halfjaar van 2022 € 9 miljoen hoger en de geamortiseerde bijdragen € 2 miljoen hoger. De netto afschrijvingslasten zijn daarmee € 7 miljoen hoger dan wanneer de lineaire afschrijvingsmethode gehandhaafd zou zijn.

2021

Met ingang van 1 januari 2021 zijn de afschrijvingstermijnen van traditionele meters verkort, waardoor deze beter aansluiten op de regulatorische afschrijvingstermijnen. De afschrijvingskosten zijn op grond van deze aanpassing in 2021 met € 0,3 miljoen gestegen.

Ten aanzien van de berekening van de voorziening van de incourante voorraden wordt niet meer primair gekeken naar de omloopsnelheid, maar naar de inzetbaarheid van de voorraden. Dit sluit beter aan met de huidige praktijk. De voorziening is op grond van deze aanpassing in 2021 met € 1 miljoen gedaald.

Bedrijfscombinaties

In de eerste helft van 2022 en 2021 hebben geen bedrijfscombinaties plaatsgevonden. 

Verkoop Stam & Co

Op 10 januari 2022 heeft Alliander de aandelen van aannemer Stam Heerhugowaard Holding B.V. (Stam & Co) verkocht aan de Van Gelder Groep. Alliander heeft daarvoor in totaal € 21 miljoen ontvangen. De boekwinst bedraagt € 13 miljoen en is verantwoord onder de overige baten. Ultimo 2021 waren de activa en passiva van Stam & Co al als Aangehouden voor verkoop geclassificeerd in de geconsolideerde balans van Alliander. Alle 137 medewerkers van Stam zijn mee overgegaan. Onder Van Gelder kan Stam & Co zich verder ontwikkelen en ontstaan meer schaalvoordelen. De verkoop past in de nieuwe aannemerijstrategie die in 2021 is ingezet.

Verkoop 450connect

Vorig jaar heeft Alliander AG in twee tranches 75% van de aandelen in haar dochteronderneming 450connect GmbH verkocht aan een aantal Duitse energiebedrijven voor een totaalbedrag van € 36 miljoen. De netto boekwinst bedroeg € 10 miljoen. Deze Duitse bedrijven bedienen meer dan de helft van de Duitse energiemarkt. Met deze verkoop is in 2021 gelijktijdig de licentie voor het 450MHz netwerk verkregen met een looptijd tot 2040.

Gesegmenteerde informatie

Alliander onderscheidt ingevolge IFRS 8 over 2022 de volgende te rapporteren segmenten:

• Netbeheerder Liander;

• Overig.

De segmenten zijn bepaald op basis van de interne rapportagestructuur van Alliander. In de hieronder vermelde tabel ‘Primaire segmentatie eerste halfjaar’ zijn per gerapporteerd segment de cijfers exclusief bijzondere posten en fair value mutaties vermeld. Deze resultaten sluiten direct aan op de periodieke interne rapportage. Voorts is de aansluiting weergegeven tussen de geconsolideerde segmentresultaten en het gerapporteerde resultaat voor belastingen.

Productsegmentatie

Ingevolge IFRS 15 is in onderstaand overzicht de splitsing van de netto-omzet categorieën naar producten vermeld (productsegmentatie).

De netto-omzet over 2022 bedraagt € 1.055 miljoen (2021: € 1.046 miljoen), de overige baten zijn € 40 miljoen (2021: € 35 miljoen). Opgeteld bedragen de externe opbrengsten € 1.095 miljoen (2021: € 1.081 miljoen). De stijging van de externe opbrengsten komt met name door een toename van de gereguleerde omzet elektriciteit als gevolg van een stijging in het aantal aansluitingen.

Reconciliatie segmentresultaten en geconsolideerd resultaat

Primaire segmentatie eerste halfjaar

Productsegmentatie

Ingevolge IFRS 15 is in onderstaand overzicht de splitsing van de netto-omzet categorieën naar producten vermeld (productsegmentatie).

• 1 TAD: Transport- en aansluitingsdienst 
• 2 KVB: Kleinverbruik

Ingevolge IFRS 15 is in onderstaand overzicht de geografische segmentatie van de geconsolideerde netto-omzet weergeven.

'Over-time'

Binnen Alliander wordt ingevolge IFRS 15 de netto-omzet nagenoeg geheel geclassificeerd als 'over time'.

Seizoensinvloeden

Het resultaat van Alliander wordt niet in materiële zin beïnvloed door seizoensinvloeden.

EMTN en ECP Programma

Alliander heeft een EMTN programma van € 3 miljard waaronder per 30 juni 2022 voor € 2,0 miljard (per 31 december 2021: € 2 miljard) aan obligaties is uitgegeven en twee ECP-programma's van in totaal € 1,5 miljard waaronder per 30 juni 2022 niets is uitgegeven aan kortlopende leningen (per 31 december 2021: nihil).

Cross border leasecontracten

In de periode 1998 tot en met 2000 zijn door dochterondernemingen van Alliander N.V. voor netwerken US cross border leasetransacties aangegaan. De in de leases ondergebrachte netwerken zijn voor een langdurige periode verhuurd aan Amerikaanse partijen (headlease), die deze activa vervolgens weer hebben onderverhuurd aan de desbetreffende dochterondernemingen (sublease). Aan het einde van de sublease bestaat de optie de rechten van de Amerikaanse tegenpartij onder de headlease af te kopen en de transactie aldus te beëindigen. De baten uit de cross border leases zijn verantwoord in het jaar van afsluiten van de desbetreffende transactie. In december 2021 zijn twee van de drie nog lopende cross border leases vervroegd beëindigd. Als gevolg hiervan is geen enkel gas- of warmtenetwerk meer met een Amerikaanse lease belast. Uitsluitend het elektriciteitsnetwerk in het gebied Randmeren zit nog in een cross border leasetransactie, waarvan de overeengekomen looptijd begin 2025 eindigt.

Met betrekking tot de resterende cross border leasetransactie bestaan contractuele voorwaardelijke en onvoorwaardelijke rechten en verplichtingen. De totale netto boekwaarde van de in cross border leases ondergebrachte netwerken bedraagt medio 2022 ongeveer € 310 miljoen (ultimo 2021: € 300 miljoen). In verband met de transactie staat in deposito bij meerdere financiële instellingen, dan wel is belegd in waardepapieren, medio 2022 een totaalbedrag van $ 663 miljoen (2021: $ 715 miljoen).

Aangezien geen beschikkingsmacht bestaat over de beleggingen en de daarbij behorende verplichtingen, worden deze niet als activa en passiva van Alliander beschouwd en zijn de desbetreffende bedragen niet opgenomen in de geconsolideerde cijfers van Alliander.

Medio 2022 bedraagt het ‘strip risk’ (het gedeelte van de ‘termination value’ – dat wil zeggen de bij een voortijdig einde van de transactie mogelijk aan de Amerikaanse tegenpartij te betalen vergoeding – dat niet uit de hiertoe aangehouden deposito’s en beleggingen kan worden voldaan) voor de nog lopende transactie $ 30 miljoen (2021: $ 22 miljoen). Het strip risk wordt in hoge mate beïnvloed door de marktontwikkelingen.

Als gevolg van de beëindiging van de eerder genoemde cross border leases in december 2021 zijn van rechtswege ook de sub-subleases aan Vattenfall Warmte van de aan Liander N.V. toebehorende warmtenetwerken in Duiven-Westervoort en Almere-Stad van rechtswege afgelopen. Met Vattenfall is afgesproken vóór 1 december 2022 overeenstemming te bereiken over de toekomst van deze netwerken. Tot die tijd zullen de warmtenetten zoveel mogelijk op basis van de afspraken uit de beëindigde sub-subleases aan Vattenfall Warmte worden verhuurd. Vooruitlopend daarop zijn de warmtenetten die in Liander zaten afgesplitst naar twee afzonderlijke vennootschappen waarvan de aandelen zullen worden gehouden door Alliander N.V. De totale boekwaarde van de verhuurde warmtenetwerken en bijbehorende meters bedraagt medio 2022 € 92 miljoen (ultimo 2021: € 95 miljoen).

Verbonden partijen

De Alliander-groep heeft belangen in diverse deelnemingen en joint ventures. In de diverse deelnemingen en joint ventures heeft Alliander N.V. ofwel invloed van betekenis, maar geen beslissende zeggenschap, ofwel gezamenlijke zeggenschap in de bedrijfsvoering en het financieel beleid. Op grond hiervan worden deze deelnemingen en joint ventures aangemerkt als verbonden partijen. Transacties met deze partijen, waarvan sommige significant zijn, worden uitgevoerd tegen marktcondities en prijzen die niet gunstiger zijn dan die welke bedongen zouden zijn met derde, onafhankelijke partijen.

Met verbonden partijen zijn de volgende transacties gedaan uit hoofde van inkoop en verkoop van goederen en diensten: verkoop van goederen en diensten aan deelnemingen € 0 miljoen (eerste halfjaar 2021: € 0,4 miljoen) en aan joint ventures € 59 miljoen (eerste halfjaar 2021: € 56 miljoen); inkoop van goederen en diensten van deelnemingen € 16 miljoen (eerste halfjaar 2021: € 19 miljoen) en van joint ventures € 97 miljoen (eerste halfjaar 2021: € 89 miljoen).

Per eind juni 2022 heeft Alliander een vordering van € 20 miljoen (ultimo 2021: € 20 miljoen) voor verstrekte leningen aan verbonden partijen en een vordering van € 20 miljoen uit hoofde van een rekening-courant faciliteit met verbonden partijen (ultimo 2021 een verplichting van: € 0,3 miljoen).