Risicomanagement

Wat is het risico?

Door de energietransitie en economische groei neemt het werkvolume sneller toe dan verwacht, vooral het werkpakket voor elektriciteit. De krappe arbeidsmarkt voor technisch personeel, lange opleidingstijden en de volatiliteit in de prognoses van het type/volume werk maken het tijdig opschalen in capaciteit moeilijk. Daarnaast zien we ook een schaarste aan bepaalde materialen in de markt. De oorlog in Oekraïne vergroot deze schaarste. Dit heeft tot gevolg dat een toenemend deel van het werkpakket niet wordt gerealiseerd en doorschuift. Ook het perspectief voor de middellange termijn tot aan 2030 is dat nog een grote productieopgave voor ons ligt.

Hoe wordt het risico gemanaged?

Alliander werkt aan de uitdaging rondom de realisatie van het werkpakket door de productie te verhogen en het net efficiënter te benutten. Om in 2030 tijdig oplossingen aan onze klanten te kunnen bieden, hebben we de uitvoering van de werkzaamheden grootschalig opgeschaald. Daarnaast wordt het net beter benut door slimme oplossingen en flexibiliteit van klanten. Hierdoor ontstaat minder piekbelasting en kunnen meer klanten aangesloten worden. Het vergroten van de productie wordt gerealiseerd door in te zetten op het structureel verstevigen van de huidige processen, door maximale flow in de ketens te brengen en door te digitaliseren.

Ondanks ingezette beheersmaatregelen blijft het risico op het niet realiseren van de benodigde productie onverminderd hoog. Afgelopen halfjaar zijn diverse acties gerealiseerd die bijdragen aan de verdere beheersing van dit risico, waaronder een resourceplan en prognose en buffervoorraad voor kritieke materialen. 

Wat is het risico?

Onze klanten en de maatschappij hebben hoge verwachtingen van Alliander in de context van de energietransitie. Om onze maatschappelijke opdracht waar te maken zijn veranderingen nodig om de verwachtingen van de maatschappij en klanten waar te maken.

Hoe wordt het risico gemanaged?

Om de veranderkracht te vergroten werken we vanuit één gezamenlijk doel, aan een wendbare, slagvaardige en kostenefficiënte organisatie en als één team. We werken vanuit een heldere en scherpe strategie en vanuit een heldere koers, kaders en keuzes. De koers en kaders vertalen we naar heldere doelen, kritieke succesfactoren en prestatie-indicatoren op organisatie, organisatieonderdeel, keten en teamniveau waarop we monitoren en evalueren. We zetten onverminderd in op het werken aan een lerende en presterende organisatie met een resultaatgerichte cultuur met het juiste leiderschap. Op deze manier verandert de organisatie mee met de verwachtingen die de maatschappij en klanten van Alliander hebben.

Wat is het risico?

Onze activiteiten brengen risico's met zich mee voor de veiligheid en gezondheid van onze medewerkers, aannemers, klanten en omgeving. Er zijn twee type veiligheidsrisico's: enerzijds kan een arbeidsongeval plaatsvinden tijdens het werk. Anderzijds kunnen er explosies, brand, verstikking, kortsluiting of andere ongelukken plaatsvinden als gevolg van assetfalen. Ondanks alle maatregelen blijft de kans op een ongeval bestaan. De potentiële impact is groot.

Hoe wordt het risico gemanaged?

We werken in de basis aan veiligheid door in te zetten op het borgen van de veiligheid van ons energienet en onze assets, veilig te werken aan het net en het nog verder verstevigen van onze veiligheidscultuur. We borgen de veiligheid van ons net door bij de keuze voor nieuwe assetstandaarden en bij aanbestedingen veiligheid altijd integraal onderdeel van de ontwerp en selectiecriteria te laten zijn. We evalueren incidenten opdat we er van leren. Veilig werken aan het net krijgt vorm door veiligheidsrisico’s inzichtelijk te maken en benodigde maatregelen te vertalen in werkinstructies. We zorgen ervoor dat alleen gekwalificeerde medewerkers het werk uitvoeren. Leidinggevenden zien toe op het toepassen van werkinstructies en het gebruik van beschermingsmiddelen via o.a. werkplekinspecties en veiligheidsobservatierondes. Tenslotte bouwen we verder aan een veiligheidscultuur van leren en presteren waarin we risico's herkennen en bespreken en we indien nodig handelen. Verdere groei op de veiligheidsladder is opgenomen als strategische mijlpaal van Alliander.

Wat is het risico?

Beleid en regelgeving binnen het energiedomein hebben effect op onze activiteiten en rentabiliteit. Beleid en regelgeving sluiten niet altijd aan op de huidige context van de energietransitie en het veranderend energiesysteem. Dat heeft mogelijk gevolgen voor het behalen van doelstellingen. De recente val van het kabinet heeft daarnaast een mogelijk negatief effect op vaststelling van nieuwe belangrijke wetgeving voor Alliander.

Hoe wordt het risico gemanaged?

In de basis betreft de beheersing de duurzame relatie met de wetgever en de toezichthouder. We bespreken de ontwikkelingen die van belang zijn in de nieuwe context van de energietransitie. We waarborgen een redelijk rendement en het behoud van voldoende financiële ruimte om onze wettelijke taken uit te kunnen voeren. Daarnaast doen we actief voorstellen voor de benodigde aanpassingen in wet- en regelgeving (nationaal en Europees). Dit doen we in toenemende mate gezamenlijk als netbeheerders binnen Netbeheer Nederland. Zo heeft Alliander het afgelopen halfjaar veel concrete punten meegegeven over het concept van de Energiewet die in juni 2023 aan de Tweede Kamer is gestuurd. Netbeheerder Liander neemt deel aan het Landelijk Actieprogramma Netcongestie. Dit actieprogramma kijkt breed naar landelijke en regionale oplossingen voor netcongestie en is gezamenlijk opgesteld door netbeheerders, ACM, medeoverheden, het Rijk en marktpartijen. Deze partijen zijn alle gecommitteerd aan de acties uit het programma. Met het actieplan willen de betrokken partijen aan meerdere knoppen tegelijk draaien om de problemen met het volle elektriciteitsnet zoveel mogelijk te beperken en voorkomen.

Wat is het risico?

Bij het beheren van het energienet hebben we te maken met persoonsgegevens. Denk hierbij aan gegevens over aansluitingen, energiecontracten, verbruik en kosten. Het verwerken van deze gegevens dient conform de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) te gebeuren. Onrechtmatig of incorrect gebruik van persoonsgegevens schaadt betrokkenen en kan leiden tot boetes en reputatieschade.

Hoe wordt het risico gemanaged?

We werken aan het verhogen van privacybewustzijn door medewerkers te trainen. We hebben privacybeleid voor de inrichting, uitvoering, het beheer, de monitoring en het continu verbeteren van privacy. In verwerkingsregisters houden we bij welke persoonsgegevens worden verwerkt en met welk doel. We zorgen voor toegangscontrole van gebruikers van applicaties en administreren en beheren gebruikers van IT. En borgen de privacy in verwerkersovereenkomsten met leveranciers. Mocht er toch onverhoopt een datalek of incident plaatsvinden, dan hebben we hier een procedure voor en melden we dit bij de toezichthouder.

Wat is het risico?

We doorlopen de digitale transformatie naar een datagedreven netbeheerder ter ondersteuning van onze strategie. Gezien de grote productieopgave waar Alliander voor staat, neemt de vraag naar snelle virtuele oplossingen toe. Het risico bestaat dat het IT-landschap niet voldoende kan opschalen om de doelen te realiseren.

Hoe wordt het risico gemanaged?

We zetten in op een future-proof digitaliseringslandschap met de langetermijnontwikkeling van onze ‘core’ systemen welke we uittekenen en plannen de aanpak van deze systemen met prioriteit. We stellen een IT-visie op het IT-landschap op. Daarbij creëren we overzicht in ons applicatielandschap en technische bouwblokken. Verder schalen we op in onze digitaliseringseffort door de initiatieven te koppelen aan de strategische pijlers met bijbehorende prioritering. We zorgen voor resources en efficiënte samenwerking om onze doelen te realiseren. We selecteren partners ter ondersteuning en vergroten van de capaciteit.

Wat is het risico?

Ons energienet en bovengrondse installaties digitaliseren in toenemende mate. Cyberaanvallen met een politiek of terroristisch oogmerk richten zich steeds vaker op vitale infrastructuur. Actuele gebeurtenissen waar wereldwijd veel aandacht voor is, beïnvloeden dit dreigingsbeeld. Ransomware, het met crimineel oogmerk versleutelen van bestanden en systemen om losgeld te eisen voor het weer toegankelijk maken ervan, is dusdanig geëvolueerd dat het een risico vormt voor de nationale veiligheid van Nederland. Verstoring of uitval van de digitale ruimte kan leiden tot verstoring van het dagelijks leven of zelfs tot maatschappelijke ontwrichting. De levering van elektriciteit is hiermee onlosmakelijk verbonden.

Hoe wordt het risico gemanaged?

We beheersen dit risico door te werken aan onze digitale weerbaarheid en toepassing van het ISO CyberSecurity Framework. We zetten in op het identificeren van bedreigingen en kwetsbaarheden door gebruik te maken van de Alliander Security Governance, het Security Beleid, risico identificatie en externe bronnen. We beschermen Alliander tegen cyberrisico’s door risicomanagement en een cultuur waarin security een vanzelfsprekendheid is. We detecteren risico’s door actief te monitoren op geïdentificeerde bedreigingen en reageren adequaat door beveiligingsincidenten op te lossen en nader te onderzoeken. Afgelopen halfjaar zijn aanvullende maatregelen ter beheersing van dit risico ingeregeld, waaronder het verplicht meenemen van security bij nieuwe digitaliseringsinitiatieven en plannen rondom business continuity die zijn gerealiseerd.

Wat is het risico?

De energietransitie brengt voor Alliander enorm hoge investeringen met zich mee. Deze investeringen blijven de komende jaren fors toenemen. De huidige reguleringsmethodiek voorziet in een vergoeding over de looptijd van de assets waarin geïnvesteerd wordt en niet in een vergoeding op het moment van investeren. We financieren een groot deel voor wat we in de komende jaren pas kunnen terugverdienen. Door de stijgende investeringen ontstaat een aanzienlijke toename in de financieringsbehoefte, waardoor op termijn druk ontstaat op onze financieringsratio’s en onze rating. 

Hoe wordt het risico gemanaged?

Alliander zet in op het behoud van een gezonde financiële positie door versterking van het eigen vermogen. Om aan onze toekomstige investeringsopgave te voldoen is echter extra kapitaal nodig. De Staat en de netwerkbedrijven Alliander, Enexis en Stedin zijn tot een onderhandelingsakkoord gekomen over de voorwaarden waaronder een kapitaalstorting en daarmee aandeelhouderschap door de Staat in de netwerkbedrijven in de toekomst mogelijk wordt. Mocht de Staat in de toekomst, op verzoek van de netwerkbedrijven en in samenwerking met hun aandeelhouders, besluiten om aandeelhouder te worden, dan gebeurt dat onder bepaalde voorwaarden. In het afsprakenkader staat beschreven om welke voorwaarden dit gaat, zoals doorlooptijden van een toetredingsverzoek en afspraken rondom governance. Het afsprakenkader is ter besluitvorming voorgelegd aan de raden van commissarissen, medezeggenschapsorganen en bestaande aandeelhouders van de netbeheerders.

Alliander kondigde in december 2022 de start van het verkoopproces van Kenter aan. Inmiddels is een principeovereenkomst met een koper bereikt. Zo krijgt het bedrijf ruimte om te groeien in nieuwe markten. Met nieuwe producten en diensten. Het zorgt ook voor versterking van het eigen vermogen van Alliander. We blijven met het oog op onze investeringsopgave werken aan een kostenbewuste en efficiënte organisatie.

Wat is het risico?

Door de enorme vraag lukt het ons in toenemende mate niet meer om aan de verwachtingen van onze klanten te voldoen. De transportschaarste neemt toe en we zien de aansluittermijnen oplopen. Ook de klantinteractie neemt toe. Dit alles heeft impact op onze klanten en vergt goede en tijdige (persoonlijke) communicatie. Tegelijkertijd hebben onze klanten steeds hogere verwachtingen van onze transparantie en dienstverlening. De aandacht voor netbeheerders in (landelijke) media neemt toe. De toenemende capaciteitsissues in het net hebben een impact op onze klantscore.

Hoe wordt het risico gemanaged?

De focus ligt op het verbeteren van klantbediening door middel van het beschikbaar stellen van informatie. Op deze manier weet de klant wat hij of zij wanneer van ons kan verwachten. Onze communicatiestrategie is proactief, tijdig en transparant en geeft waar mogelijk het handelingsperspectief van de klant weer. We hanteren hierin een regio- en klantspecifieke benadering, via verschillende kanalen. We trekken op het gebied van communicatie steeds meer op met de andere netbeheerders.

Wat is het risico?

We leggen een energie-infrastructuur aan voor circa veertig jaar. Gelijktijdig hebben we te maken met een omgeving waarin keuzes worden gemaakt die ontwikkelingen stimuleren die maatschappelijk niet altijd in een optimale energievisie passen. Dit kan mogelijk leiden tot suboptimale investeringen die niet tot einde levensduur volledig worden uitgenut. Daarnaast bestaat het risico op hogere kosten voor de infrastructuur en maatschappij.

Hoe wordt het risico gemanaged?

We sluiten klanten aan op het elektriciteitsnet daar waar een aanvraag gedaan wordt. Indien nodig, gaan we met klanten in gesprek om de reden van de aanvraag te bespreken en alternatieven aan te dragen. In samenwerking met alle provincies werken we aan prioriteren en programmeren. In dat kader is een Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (MIEK) en op provinciaal niveau de pMIEK opgesteld. Tevens stimuleren wij het opstellen van de energievisie. Hierin is vastgelegd wat de toekomstige verwachte vraag en aanbod van energie is en welk optimale energiesysteem zal moeten worden ingericht om vraag en aanbod optimaal te faciliteren.