Toelichting op de geconsolideerde halfjaarcijfers

Algemeen

Alliander N.V. is een naamloze vennootschap die statutair is gevestigd in Arnhem. In dit halfjaarbericht zijn de financiële gegevens van de vennootschap en haar dochterondernemingen opgenomen over het eerste halfjaar van 2023. De halfjaarcijfers zijn opgesteld in overeenstemming met IAS 34 ‘Tussentijdse financiële verslaggeving’.

Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling

In dit bericht zijn dezelfde waarderingsgrondslagen gehanteerd als in het jaarverslag 2022 van Alliander N.V. dat te vinden is op www.alliander.com, met inachtneming van de onderstaande wijzigingen in standaarden en interpretaties die met ingang van 1 januari 2023 van kracht zijn.

Nieuwe of gewijzigde IFRS-standaarden 2023

In 2023 zijn de volgende IFRS-wijzigingen van toepassing:

• IFRS 17 ‘Insurance Contracts’;

• Aanpassingen op IFRS 17 ‘Insurance Contracts: Initial Application of IFRS 17 and IFRS 9 – Comparative Information’;

• Aanpassing IAS 1 ‘Presentation of Financial Statements’ en ‘IFRS Practice Statement 2: Disclosure of Accounting policies’;

• Aanpassing IAS 8: ‘Accounting policies, Changes in Accounting Estimates and Errors: Definition of Accounting Estimates’;

• Aanpassing IAS 12: ‘Deferred Tax related to Assets and Liabilities arising from a single transaction’.

Dit halfjaarbericht is opgesteld in overeenstemming met deze, door de EU bekrachtigde, wijzigingen. Deze wijzigingen hebben echter geen materiële impact op Alliander en worden om die reden niet nader toegelicht in dit halfjaarbericht.

Verwachte wijzigingen in waarderingsgrondslagen

Naast bovengenoemde nieuwe en gewijzigde standaarden, hebben de IASB en het IFRIC nieuwe en/of gewijzigde standaarden en interpretaties uitgebracht die op latere boekjaren van toepassing zullen zijn voor Alliander. Deze standaarden en interpretaties kunnen alleen worden toegepast als zij zijn goedgekeurd door de Europese Unie. Deze toekomstige wijzigingen van standaarden en interpretaties zijn niet relevant voor Alliander en/of hebben geen materiële impact op Alliander en worden om die redenen niet nader toegelicht in dit halfjaarbericht.

Schattingen, aannames en veronderstellingen

Bij het opstellen van dit halfjaarbericht maakt Alliander gebruik van aannames, veronderstellingen en schattingen. Dit betreft in het bijzonder de bepaling voor voorzieningen, de berekening van netverliezen elektriciteit en gas, de vaststelling van gebruiksduren op materiële vaste activa, eventuele indicatie van bijzondere waardevermindering op materiële vaste activa, de omzetverantwoording, de waardering van debiteuren en de vaststelling van de hoogte van de latente belastingvorderingen alsmede van de bepaling van de acute belastingposities. De schattingen, aannames en veronderstellingen zijn in belangrijke mate gebaseerd op ervaringen uit het verleden en op een zo betrouwbaar mogelijke schatting door het management van Alliander van de specifieke omstandigheden die – naar de mening van het management – gegeven de situatie van toepassing zijn. De werkelijke ontwikkelingen kunnen afwijken van de gehanteerde veronderstellingen en aannames, waardoor de werkelijke uitkomst in belangrijke mate kan afwijken van de huidige waardering van een aantal posten in het halfjaarbericht. Gehanteerde veronderstellingen, aannames en schattingen worden periodiek getoetst en zo nodig aangepast.

Alliander ontplooit in het kader van zijn strategie een aantal nieuwe activiteiten. Vanwege het start-up karakter van die activiteiten zijn inherent onzekerheden verbonden aan de waardering daarvan.

Schattingswijzigingen

2023

In 2023 zijn geen schattingswijzigingen doorgevoerd.

2022

Met ingang van 1 januari 2022 wordt voor de gasactiva de degressieve afschrijvingsmethode gehanteerd volgens de Variable Declining Balance methode. Daarbij wordt een versnellingsfactor van 1,2 gehanteerd. De belangrijkste reden voor deze wijziging is een verwacht afnemend verbruik van onze gasactiva door toepassing van alternatieve energiebronnen. Er is gekozen voor de degressieve afschrijvingsmethode, aangezien deze methode beter past bij de verwachte toekomstige afname van het aantal gebruikers van het gasnet. De versnellingsfactor van 1,2 is gebaseerd op het verwachte tempo waarin het aantal gebruikers van het gasnet zal afnemen.

De inschatting van Alliander is voorts dat de afname in het aantal gebruikers van het gasnet niet zal leiden tot het op grote schaal buiten gebruik stellen van de gasactiva. Ondanks een afname in het aantal gebruikers van het gasnet, zal de hoofdinfrastructuur van het gasnet namelijk grotendeels operationeel blijven. Daarnaast wordt een blijvende relevantie verwacht voor natuurlijk gas en duurzame alternatieven zoals groen gas en waterstof. Dit betekent dat een eventuele verkorting van de gebruiksduur van de gasactiva op basis hiervan niet van toepassing is.

Vanaf 1 januari 2022 is het amortisatiepatroon van de vooruitontvangen bijdragen voor de gasactiva eveneens aangepast naar de Variable Declining Balance methode, zodat de netto afschrijvingslasten (bruto afschrijvingen verminderd met de geamortiseerde bijdragen) van de gasactiva een degressief patroon volgen.

Als gevolg van de schattingswijziging zijn de bruto afschrijvingslasten van de gasactiva in het eerste halfjaar van 2022 € 9 miljoen hoger en de geamortiseerde bijdragen € 2 miljoen hoger. De netto afschrijvingslasten zijn daarmee € 7 miljoen hoger dan wanneer de lineaire afschrijvingsmethode gehandhaafd zou zijn. 

Bedrijfscombinaties

In de eerste helft van 2023 en 2022 hebben geen bedrijfscombinaties plaatsgevonden.

Activa en passiva aangehouden voor verkoop

De posten activa aangehouden voor verkoop alsmede de verplichtingen aangehouden voor verkoop medio 2023 hebben volledig betrekking op de activa en verplichtingen van Kenter B.V. Ultimo 2022 was dit Kenter B.V. en de locatie Spaklerweg te Amsterdam (€ 7 miljoen). Voor Kenter is recent overeenstemming bereikt met een koper. Zie hiervoor de ‘Gebeurtenissen na balansdatum.

Met betrekking tot de locatie Spaklerweg is de verkoop in juni 2023 afgerond en heeft overdracht plaatsgevonden aan de gemeente Amsterdam.

Lening provincie Friesland

In overleg met de provincie Friesland is de lening van € 31,8 miljoen met een onbepaalde looptijd en tegen een vaste rente van 8% per jaar met ingang van 1 april 2023 omgezet in een lening met een looptijd tot en met 2028 tegen dezelfde voorwaarden.

Onder IFRS dient deze omzetting als een nieuwe lening te worden aangemerkt. Hierbij dient de lening te worden opgenomen tegen de marktwaarde (reële waarde). Aangezien geen sprake is van een actieve markt met een genoteerde prijs, wordt het verschil tussen de marktwaarde en de aflossingswaarde in mindering gebracht op deze marktwaarde. De jaarlijkse rentelast is gebaseerd op het overeengekomen rentepercentage over de aflossingswaarde.

 De reële waarde bij een marktconform percentage (3,14%) is op 1 april 2023 € 39,8 miljoen.

Gesegmenteerde informatie

Alliander onderscheidt over 2023 de volgende te rapporteren segmenten:

• Netbeheerder Liander;

• Overig.

Deze indeling heeft plaatsgevonden op basis van de interne rapportagestructuur, in het bijzonder de interne geconsolideerde en gesegmenteerde maandrapportage, het jaarplan en het businessplan.

Productsegmentatie

Ingevolge IFRS 15 is in onderstaand overzicht de splitsing van de netto-omzet categorieën naar producten vermeld (productsegmentatie).

De netto-omzet over het eerste halfjaar van 2023 bedraagt € 1.342 miljoen (eerste halfjaar van 2022: € 1.055 miljoen), de overige baten zijn € 24 miljoen (eerste halfjaar van 2022: € 27 miljoen). Opgeteld bedragen de externe opbrengsten € 1.366 miljoen (eerste halfjaar van 2022: € 1.082 miljoen). De stijging van de externe opbrengsten komt met name door een toename van de gereguleerde omzet elektriciteit als gevolg van een stijging in de tarieven.

Reconciliatie segmentresultaten en geconsolideerd resultaat

Primaire segmentatie eerste halfjaar

Productsegmentatie

Ingevolge IFRS 15 is in onderstaand overzicht de splitsing van de netto-omzet categorieën naar producten vermeld (productsegmentatie).

• 1 TAD: Transport- en aansluitingsdienst 
• 2 KVB: Kleinverbruik

Ingevolge IFRS 15 is in onderstaand overzicht de geografische segmentatie van de geconsolideerde netto-omzet weergeven.

'Over-time'

Binnen Alliander wordt ingevolge IFRS 15 de netto-omzet nagenoeg geheel geclassificeerd als 'over time'.

Seizoensinvloeden

Het resultaat van Alliander wordt niet in materiële zin beïnvloed door seizoensinvloeden.

EMTN en ECP Programma

Alliander heeft een EMTN programma van € 5 miljard waaronder per 30 juni 2023 voor € 2,6 miljard (per 31 december 2022: € 2,1 miljard) aan obligaties is uitgegeven en twee ECP-programma's van in totaal € 1,5 miljard waaronder per 30 juni 2023 € 200 miljoen is uitgegeven aan kortlopende leningen (per 31 december 2022: € 300 miljoen).

Cross border leasecontracten

In de periode 1998 tot en met 2000 zijn door dochterondernemingen van Alliander N.V. voor netwerken US cross border leasetransacties aangegaan. De in de leases ondergebrachte netwerken zijn voor een langdurige periode verhuurd aan Amerikaanse partijen (headlease), die deze activa vervolgens weer hebben onderverhuurd aan de desbetreffende dochterondernemingen (sublease). Aan het einde van de sublease bestaat de optie de rechten van de Amerikaanse tegenpartij onder de headlease af te kopen en de transactie aldus te beëindigen. De baten uit de cross border leases zijn verantwoord in het jaar van afsluiten van de desbetreffende transactie. In december 2021 zijn twee van de drie nog lopende cross border leases vervroegd beëindigd. Als gevolg hiervan is geen enkel gas- of warmtenetwerk meer met een Amerikaanse lease belast. Uitsluitend het elektriciteitsnetwerk in het gebied Randmeren zit nog in een cross border leasetransactie. Daarvoor hebben we de optie gelicht waardoor de looptijd begin 2025 eindigt.

Met betrekking tot de resterende cross border leasetransactie bestaan contractuele voorwaardelijke en onvoorwaardelijke rechten en verplichtingen. De totale netto boekwaarde van de in cross border leases ondergebrachte netwerken bedraagt medio 2023 ongeveer € 370 miljoen (ultimo 2022: € 340 miljoen). In verband met de transactie staat in deposito bij meerdere financiële instellingen, dan wel is belegd in waardepapieren, medio 2023 een totaalbedrag van $ 677 miljoen (2022: $ 655 miljoen).

Aangezien geen beschikkingsmacht bestaat over de beleggingen en de daarbij behorende verplichtingen, worden deze niet als activa en passiva van Alliander beschouwd en zijn de desbetreffende bedragen niet opgenomen in de geconsolideerde cijfers van Alliander.

Medio 2023 bedraagt het ‘strip risk’ (het gedeelte van de ‘termination value’ – dat wil zeggen de bij een voortijdig einde van de transactie mogelijk aan de Amerikaanse tegenpartij te betalen vergoeding – dat niet uit de hiertoe aangehouden deposito’s en beleggingen kan worden voldaan) voor de nog lopende transactie $ 30 miljoen (2022: $ 32 miljoen). Het strip risk wordt in hoge mate beïnvloed door de marktontwikkelingen.

Verbonden partijen

De Alliander-groep heeft belangen in diverse deelnemingen en joint ventures. In de diverse deelnemingen en joint ventures heeft Alliander N.V. ofwel invloed van betekenis, maar geen beslissende zeggenschap, ofwel gezamenlijke zeggenschap in de bedrijfsvoering en het financieel beleid. Op grond hiervan worden deze deelnemingen en joint ventures aangemerkt als verbonden partijen. Transacties met deze partijen, waarvan sommige significant zijn, worden uitgevoerd tegen marktcondities en prijzen die niet gunstiger zijn dan die welke bedongen zouden zijn met derde, onafhankelijke partijen.

Met verbonden partijen zijn de volgende transacties gedaan uit hoofde van inkoop en verkoop van goederen en diensten: verkoop van goederen en diensten aan deelnemingen € 0 miljoen (eerste halfjaar 2022: € 0 miljoen) en aan joint ventures € 37 miljoen (eerste halfjaar 2022: € 59 miljoen); inkoop van goederen en diensten van deelnemingen € 19 miljoen (eerste halfjaar 2022: € 16 miljoen) en van joint ventures € 118 miljoen (eerste halfjaar 2022: € 97 miljoen).

Per eind juni 2023 heeft Alliander een vordering van € 16 miljoen (ultimo 2022: € 20 miljoen) voor verstrekte leningen aan verbonden partijen en een vordering van € 26 miljoen uit hoofde van een rekening-courant faciliteit met verbonden partijen (ultimo 2022 een verplichting van: € 20 miljoen).