Noot 3 Materiële vaste activa

Investeringen

De investeringen in materiële vaste activa gedurende het boekjaar bedroegen in totaal € 551 miljoen (2014: € 570 miljoen). Dit is inclusief de overgenomen activa zoals verantwoord in noot [1] (2015 en 2014).

Nieuwe consolidaties

In 2015 hebben er geen overnames plaatsgevonden.

Desinvesteringen

De desinvesteringen in 2015 houden verband met buitengebruikstelling van netwerkactiva, overige vaste bedrijfsmiddelen en verkoop van gebouwen en terreinen.

Herrubricering en overige mutaties

Hierin is in 2015 verantwoord de overdracht van de geactiveerde kosten van het bedrijfspand in Eindhoven aan Endinet Groep B.V. (€ 3 miljoen).

Herrubricering naar activa aangehouden voor verkoop

Voor een toelichting op deze post wordt verwezen naar de grondslagen op bladzijde 111.
De in het verloopoverzicht vermelde bedragen betreffen de balanswaarden per 24 maart 2015.

Bijzondere waardeverminderingen

Om de bijzondere waardeverminderingen te kunnen bepalen, zijn voor de desbetreffende activa ultimo het verslagjaar impairmenttesten uitgevoerd. In vrijwel alle gevallen is de bedrijfswaarde van het betrokken actief gehanteerd voor de bepaling van de realiseerbare waarde. De verwachte toekomstige kasstromen, gebaseerd op de meest recente businessplannen, samenhangend met de activa zijn hiertoe contant gemaakt en vergeleken met de huidige boekwaarde. Bij de bepaling van de waarde hanteert Alliander disconteringsvoeten die zijn afgestemd op het risicoprofiel van de activa. In boekjaar 2015 hanteerde Alliander een disconteringsvoet voor belastingen van 5,6% voor de jaren tot en met 2016 en 4,5% vanaf 2017, één en ander aansluitend met de gereguleerde disconteringsvoet in Nederland. Ten aanzien van de Duitse netwerken is de gehanteerde disconteringsvoet afgeleid van de berekeningswijze van de Duitse toezichthouder, uitkomend op een disconteringsvoet voor belastingen van 7,0% voor de jaren tot en met 2018 en 5,7% voor latere jaren (2014: 6,0%). Voor de vrije domein activiteiten is in 2015 een disconteringsvoet na belastingen gehanteerd van 7,3% (2014: 7,7%). Voor een nadere toelichting zie noot [4].

In 2015 hebben geen bijzondere waardeverminderingen plaatsgevonden. De in 2014 verantwoorde terugname bijzondere waardeverminderingen van € 1 miljoen heeft betrekking op een warmtetransportleiding.

Cross border leasetransacties

In de periode 1998 tot en met 2000 zijn door dochterondernemingen van Alliander N.V. voor netwerken US cross border leasetransacties aangegaan in de vorm van LILO (lease in lease out)- en SILO (sale in lease out)-structuren.

Gedurende 2014 hebben er geen wijzigingen plaatsgevonden in de bestaande CBL portefeuille. Op 2 januari 2015 is de deeltransactie, die de voormalige ENW in 1998 is aangegaan voor de gasnetwerken in Amsterdam, op de contractueel voorziene optiedatum beëindigd. Op initiatief van de betrokken investeerder zijn vervolgens op 14 april 2015 de resterende drie ENW-deeltransacties (gasnetwerken Kennemerland, Kop Noord-Holland en Midden Noord-Holland) vervroegd beëindigd. Tevens heeft per diezelfde datum een versnelde afbetaling plaatsgevonden van de in verband met de reeds op 2 januari 2015 beëindigde deeltransactie verschuldigde bedragen. Met de in 2015 gerealiseerde terminations zijn de voormalige ENW gasnetwerken in Noord-Holland weer volledig onbezwaard in bezit van Liander. De ENW-transactie was de laatste CBL waarbij ten behoeve van een US investeerder en de betrokken banken hypotheekrechten op (onderdelen van) netwerken zijn gevestigd.

De beëindiging van de ENW-transacties heeft een daling tot gevolg gehad van de totale netto boekwaarde van de in de cross border leases ondergebrachte activa (minus € 0,6 miljard), de gerelateerde beleggingen (minus $ 0,6 miljard) en het strip risk (minus $ 3 miljoen). Genoemde bedragen hebben betrekking op de verantwoorde bedragen  ultimo 2014.  De ENW-leases waren de laatste transacties waarvoor door Alliander Letters of Credit moesten worden afgegeven ter dekking van het strip risk (ultimo 2014: $ 5 miljoen).

De op dit moment nog resterende drie transacties hebben betrekking op gasnetwerken in Friesland, Gelderland, Flevoland, Noord-Holland en Utrecht, warmtenetwerken in Almere en Duiven/Westervoort en het elektriciteitsnetwerk in het gebied Randmeren. De in de leases ondergebrachte netwerken zijn voor een langdurige periode verhuurd aan Amerikaanse partijen (headlease), die deze activa vervolgens weer hebben onderverhuurd aan de desbetreffende dochterondernemingen (sublease). Aan het einde van de sublease bestaat de optie de rechten van de Amerikaanse tegenpartij onder de headlease af te kopen en de transactie aldus te beëindigen. De momenten waarop de overeengekomen looptijden van de subleases eindigen, liggen tussen 2022 en 2028. De baten uit de cross border leases zijn verantwoord in het jaar van afsluiten van de desbetreffende  transactie. Met betrekking tot de cross border leases bestaan contractuele voorwaardelijke en onvoorwaardelijke rechten en verplichtingen.

De totale netto boekwaarde van de in cross border leases ondergebrachte netwerken bedraagt ultimo 2015 ongeveer € 0,5 miljard (ultimo 2014: € 1,1 miljard). In verband met de transacties staat in deposito bij meerdere financiële instellingen, dan wel is belegd in waardepapieren, ultimo 2015 een totaalbedrag van $ 2,6 miljard (2014: $ 3,2 miljard).

Aangezien geen beschikkingsmacht bestaat over het overgrote deel van de beleggingen en de daarbij behorende verplichtingen, worden deze niet als activa en passiva van Alliander beschouwd en zijn de desbetreffende bedragen niet opgenomen in de geconsolideerde cijfers van Alliander. De beleggingen waar Alliander wel beschikkingsmacht over heeft, zijn verantwoord onder de financiële activa. De gerelateerde leaseverplichtingen zijn opgenomen onder de verplichtingen uit hoofde van financiële leases.

Ultimo 2015 bedraagt het ‘strip risk’ (het gedeelte van de ‘termination value’ – dat wil zeggen de bij een voortijdig einde van de transactie mogelijk aan de Amerikaanse tegenpartij te betalen vergoeding – dat niet uit de hiertoe aangehouden deposito’s en beleggingen kan worden voldaan) voor alle transacties tezamen $ 180 miljoen (2014: $ 194 miljoen). Het strip risk wordt in hoge mate beïnvloed door de marktontwikkelingen.

In het kader van de uitvoering van de Wet Onafhankelijk Netbeheer (WON) zijn de in een cross border lease ondergebrachte, aan Liander Infra Oost N.V. toebehorende warmtenetwerken, medio 2008 via ‘sub-subleases’ onderverhuurd aan N.V. Nuon Warmte, onderdeel van N.V. Nuon Energy. De looptijd van deze operationele leases is 12,5 jaar (einde looptijd: 31 december 2020). De totale boekwaarde van de onderverhuurde warmtenetwerken en bijbehorende meters bedraagt ultimo 2015 € 102 miljoen (2014: € 103 miljoen).