Pijler 1: Alliander ondersteunt klanten bij het maken van keuzes

Klanten hebben steeds meer invloed op het energiesysteem. We zien bijvoorbeeld een snelle toename van klanten die zonnepanelen, windmolens of biogasinstallaties aanschaffen en daarmee ook producent worden. Bovendien kiezen steeds meer huishoudens en bedrijven voor elektrisch vervoer of warmtepompen. De uitdaging is ruimte te geven voor deze decentrale ontwikkeling van energie en tegelijkertijd de totale kosten voor iedereen zo laag mogelijk te houden.

Het is daarom van groot belang dat het aantrekkelijk voor hen wordt om keuzes te maken die niet alleen goed uitpakken voor hun eigen situatie, maar ook voor de totale energievoorziening. Het zou daarom voor klanten aantrekkelijk moeten zijn om energie te kopen als er veel van beschikbaar is, energie te verkopen als er weinig van is en het energienet niet te gebruiken als er te veel drukte (congestie) op ontstaat. Dit vraagt om variabele energietarieven (hoe schaarser de energie op een bepaald moment van de dag, hoe hoger de prijs) en transporttarieven (op basis van piekbelasting op de transportnetten) voor alle klanten. Hierdoor wordt het voor klanten interessant om per kwartier of per uur te besluiten of zij energie gaan gebruiken, verkopen of opslaan. Klanten doen dat alleen als het heel makkelijk gaat. Het is daarom belangrijk om het nemen van deze besluiten te automatiseren.

Proef met flexibele tarieven

In 2015 zijn we daarom samen met Vereniging Eigen Huis en energieleverancier Qurrent begonnen met een proef, waarbij een kleine groep consumenten door een slim energiecontract gebruik kan maken van uurprijzen voor stroom en dagprijzen voor gas. Deelnemers aan de proef kunnen via een app de tarieven van de volgende dag per uur zien en hun verbruik hierop afstemmen. Wie dit handig doet, kan besparen. Klanten krijgen hiermee een financiële prikkel om het net niet te gebruiken als het zwaar belast is. Hiermee kunnen netinvesteringen worden voorkomen. Een cruciale schakel hierin is de slimme meter, die helpt om de juiste inzichten te verschaffen. Lees meer over de slimme meter onder pijler 3.

Stad van de Zon

De toename van duurzame energie vraagt om een slimme energiemarkt, waar klanten hun energieverbruik kunnen afstemmen op het aanbod van energie uit bijvoorbeeld wind of zon. Alliander heeft daarom met een aantal partners het Universal Smart Energy Framework (USEF) opgezet. Met een internationale marktstandaard maakt USEF flexibiliteit in energiegebruik verhandelbaar. USEF beschrijft onder meer de structuur en mechanismen van de flexibiliteitsmarkt, de marktrollen en de interactie tussen die rollen.

Een eerste concrete uitwerking van USEF in 2015 was een proeftuin in Heerhugowaard. Daar is een wijk waar lokaal veel elektriciteit wordt opgewekt door zonnepanelen: de Stad van de Zon. Hier zijn 200 huishoudens aangesloten op een energiesysteem dat met een slim apparaat in huis communiceert, zoals een elektrische boiler of warmtepomp. Het systeem voorspelt de vraag en aanbod van elektriciteit. De deelnemende huishoudens kunnen met het energiesysteem bijvoorbeeld overdag zonne-energie gebruiken om water in hun boiler te verwarmen en het warme water ’s avonds gebruiken om te douchen. En zij hoeven daar niets voor te doen: het slimme systeem regelt automatisch dat het apparaat op het juiste moment energie opslaat of verbruikt. Dit levert een flinke besparing op die in de toekomst ook ten goede kan komen aan huishoudens. In de proeftuin wordt het voordeel per maand verdeeld over de 200 deelnemende huishoudens.

Opslag van energie

Het wordt dus lastiger om elektrische vraag en aanbod steeds op elkaar af te stemmen. Opslag is een van de oplossingen om pieken en dalen op te vangen. De mogelijkheden voor energieopslag zijn nog beperkt, maar ontwikkelen zich snel. Daarom volgen we energieopslag nauwgezet. Door samenwerkingsverbanden aan te gaan en proefprojecten te starten, kunnen we de effecten op ons werk beter inschatten en de toegevoegde waarde voor klanten verkennen. Behalve op de technologie richten wij ons met name op de waarde van energieopslag voor klanten, omdat zij het tempo van de ontwikkeling sterk bepalen.