Trends en marktontwikkelingen
Ons energiesysteem verandert in een hoog tempo. Het is voor Alliander belangrijk om tijdig te anticiperen op ontwikkelingen die van invloed zijn op onze klanten en onze activiteiten. In 2015 hebben we gewerkt aan onze strategie, waarmee we inspelen op de veranderende energievoorziening. Wij zien drie belangrijke trends, met daarbij acht uitdagingen voor het energiesysteem.
Trend 1: de samenleving elektrificeert
Het functioneren van onze samenleving - individuen, huishoudens en bedrijven - wordt steeds afhankelijker van de elektriciteitsvoorziening. Onze verwarming, telefonie, internet en medische zorg: het kan niet meer zonder elektriciteit. Daarnaast komen er nieuwe energie-intensieve toepassingen bij: elektrisch rijden en, bijvoorbeeld, volledig elektrisch verwarmen.
Uitdaging 1: benodigde transportcapaciteit van het elektriciteitsnet groeit
Het toenemende en intensievere gebruik van elektrische toepassingen vraagt om grotere transportcapaciteit van het elektriciteitsnet.
Uitdaging 2: nog grotere betrouwbaarheid van het elektriciteitsnet verwacht
De toenemende afhankelijkheid van onze elektriciteitsvoorziening maakt dat klanten steeds hogere verwachtingen hebben ten aanzien van de betrouwbaarheid van het elektriciteitsnet.
Naast de groei van elektriciteitstoepassingen zien we de afname van het gebruik van aardgas. Moderne gebouwen gebruiken nog zo weinig gas voor verwarming en warm tapwater dat het in toenemende mate aantrekkelijk wordt om bij nieuwbouw en renovatie over te stappen op andere warmteoplossingen.
Uitdaging 3: aantal gasaansluitingen neemt af
We verwachten dat de afhankelijkheid van gas en het aantal gasaansluitingen de komende decennia aanzienlijk zullen dalen.
Trend 2: onze energievoorziening verduurzaamt bottom-up
De verduurzaming van onze energievoorziening krijgt steeds meer prioriteit. Consumenten kiezen in toenemende mate voor duurzame vormen van energie. Met het nationale Energieakkoord ligt er een pakket aan maatregelen om in 2023 16% van onze energie duurzaam op te wekken. En de Europese lidstaten hebben zich ten doel gesteld 80% minder CO2 te produceren in 2050. Tenslotte zijn in Parijs eind 2015 ambitieuze mondiale klimaatdoelen vastgesteld. Wij zien de volgende uitdagingen:
Uitdaging 4: duurzame bronnen beïnvloeden leveringskwaliteit van gas en elektriciteit
Door de toename van energie uit wind, zon en water ontstaan er grotere schommelingen in het aanbod van energie en ontstaan er afwijkingen in spanningskwaliteit. Met de komst van biogas en groengas moet de gaskwaliteit streng bewaakt worden. Dit heeft consequenties voor de leveringskwaliteit en leveringszekerheid van de bestaande netten.
Uitdaging 5: piekbelasting beïnvloedt betrouwbaarheid
Zonnepanelen, elektrisch vervoer en warmtepompen kenmerken zich door een hoge ‘gelijktijdigheid’: de levering of het gebruik van elektriciteit vindt in zeer hoge mate op hetzelfde moment plaats. Als bijvoorbeeld de zon schijnt, gaan alle panelen in de buurt direct terug leveren. Dit leidt tot nieuwe hoge pieken in de belasting van het elektriciteitsnet, dat hier momenteel niet op is berekend. Deze ontwikkeling heeft consequenties voor de betrouwbaarheid van de bestaande netten, vooral als in de toekomst het gebruik van deze installaties verder groeit.
Uitdaging 6: bereikbaarheid nieuwe energienetwerken niet vanzelfsprekend
Naast het elektriciteits- en gasnet ontstaat er vraag naar warmte- en oplaadinfrastructuur en nemen klanten in collectieven het initiatief om te investeren in decentraal georganiseerde en beheerde energievoorzieningen, zoals windmolens en zonnepanelen. Deze nieuwe energievoorzieningen zijn niet vanzelfsprekend voor iedereen bereikbaar en dat is een dilemma. Voor de gebruikers ervan is het niet vanzelfsprekend (gegarandeerd) dat zij toegang krijgen tot deze nieuwe infrastructuur onder gelijke condities.
Uitdaging 7: grid defection wordt een serieus scenario
De mogelijkheid van decentrale opwekking én opslag van elektriciteit is binnen tien jaar al een redelijk betaalbare optie. Het aantal gebruikers(collectieven) dat geheel in de eigen energiebehoefte kan voorzien, zal groeien. En op langere termijn zal een toenemend aantal gebruikers zijn aansluiting opzeggen. Hierdoor zullen de kosten per aansluiting voor de klanten die (nog) niet van het net af gaan, stijgen. Hoe dit proces zal verlopen is lastig te voorspellen.
De wijze waarop verduurzaming van onze energievoorziening verloopt, wordt bepaald door de snelheid waarmee gebruikers kiezen voor duurzame energie en het type oplossing waarvoor zij kiezen. Verduurzaming is in essentie een bottom-up proces.
Trend 3: informatietechnologie en data worden zeer bepalend
ICT en data geven netbeheerders de mogelijkheid energiestromen beter te managen, storingen sneller op te sporen en te voorkomen, gerichter te investeren én nieuwe diensten aan klanten aan te bieden. Bovendien stellen zij netbeheerders in staat het gebruik van de bestaande energie-infrastructuur, door leverancier en klanten, te optimaliseren. ICT en data maken het tevens mogelijk voor leveranciers om nieuwe producten en diensten te ontwikkelen die gebruikers - consumenten, bedrijven en overheden - in staat stellen hun eigen energiestromen te managen.
Uitdaging 8: ICT schept belangrijke kansen
Informatietechnologie en data worden zeer bepalend voor de inrichting, het functioneren en optimaliseren van onze energievoorziening. ICT is een impactvolle driver van de veranderingen in het energiesysteem.
In onze strategie hierna geven we aan hoe we omgaan met deze dilemma's en uitdagingen in de veranderende energievoorziening. Lees ook waar voor onze organisatie kansen en uitdagingen liggen in onze SWOT-analyse in 'Overige informatie'.