Onze duurzame prestaties

Het verslagjaar 2016 kan worden getypeerd als een jaar waarin onze maatschappelijke positie zichtbaarder is geworden. Onze CO2-voetafdruk is in 2016 sterk verbeterd en we vierden het tienjarig bestaan van twee van onze maatschappelijke programma’s, namelijk Step2work en de Alliander Foundation.

Aandachtsvelden

In ons maatschappelijk presteren werken we aan drie aandachtsvelden. Ten eerste wil Alliander een bijdrage leveren aan de energietransitie door alle klanten onder gelijke condities toegang te geven tot duurzame energie. Meer hierover leest u in de hoofdstukken Over Alliander en Klanten. Daarnaast kunnen we als grote werkgever meer bieden dan enkel werk. Een maatschappelijk verantwoorde bedrijfsvoering is een inclusieve bedrijfsvoering waarin iedereen een kans krijgt en waar alle talenten worden benut. We sturen actief op diversiteit en inclusie in ons medewerkersbeleid, zoals bij werving en selectie, opleiden en ontwikkelen. Lees hierover meer in het hoofdstuk Medewerkers. Tenslotte heeft Alliander ambitieuze doelstellingen voor een klimaatneutrale en circulaire bedrijfsvoering waarvoor wij samenwerken met partners in onze ketens. Er hebben zich in 2016 geen expliciete wijzigingen in het MVO-beleid van Alliander voorgedaan.

Naar een klimaatneutrale bedrijfsvoering in 2023

Alliander heeft een substantiële CO2-voetafdruk van 797 Kton kiloton over 2016. In 2016 is de uitstoot van CO2 ten opzichte van het jaar ervoor met 110 kiloton gedaald. Dit is een daling van circa 12%. Het effect van ons vergroeningsbeleid is voor het eerst duidelijk zichtbaar, maar minder scherp te bepalen door verandering van ons verzorgingsgebied en de renovatie- en verhuisbewegingen.
Wij streven ernaar om volledig klimaatneutraal te zijn in 2023. Dat wil zeggen dat in 2023 per saldo geen CO2 door Alliander wordt uitgestoten door onze netactiviteiten, kantoren en voertuigen. Met ons programma gericht op vermindering en vergroening van onze CO2-emissies werken we stap voor stap aan een duurzamere bedrijfsvoering.

Uitstoot door net- en lekverliezen

Onze voetafdruk wordt voor 95% veroorzaakt door net- en lekverliezen, die grotendeels ontstaan bij het transporteren van elektriciteit en gas. De netverliezen kostten ons in 2016 circa € 60 miljoen en zijn in beperkte mate te beïnvloeden. Niettemin proberen we elk jaar zowel onze technische als administratieve netvliezen te verminderen.

Technische verliezen

In 2016 is de absolute omvang van de technische netverliezen met ca. 4% gestegen. Belangrijke verklaring is dat, bij een aantrekkende economie, meer energie wordt getransporteerd. Daarnaast rapporteren we nu over ons uitgebreide verzorgingsgebied (Noordoostpolder en Friesland kwamen erbij). Het reductieprogramma voor technisch netverlies blijft onverminderd van kracht. Het richt zich op besparende maatregelen op onze stations en een betere dagelijkse besturing van het net. Daarnaast vervangen we elk jaar een deel van onze grijs-gietijzeren gasleidingen met het oog op veiligheid en verminderen van gaslekkages. Het effect van dit programma leidt tot ongeveer 3% reductie in 2020.

Administratieve verliezen

Onze administratieve netverliezen zijn met 6% gestegen. Administratieve netverliezen ontstaan onder meer door fraude van bijvoorbeeld hennepkwekerijen. Voor het opsporen fraude zijn we mede afhankelijk van de focus en inzet van politie en justitie met wie we samenwerkingsafspraken hebben. Het digitaliseren van onze netten ondersteunt het opsporen van energiefraude.

Vergroenen van netverliezen met duurzaam opgewekte energie

Alliander vergroent zijn netverliezen met behulp van opwek van additionele duurzame energie in Nederland. Wij hebben bewust de keuze gemaakt om de inkoop van onze netverliezen stapsgewijs te verleggen naar stroom uit nieuwe investeringen in hernieuwbare bronnen in Nederland. Hiermee bereiken we dat ons netverlies koolstofarm wordt én ondersteunen we de doelstellingen voor duurzame energieopwekking. In 2016 hebben wij circa 13% van onze totale netverliezen vergroend. Dit komt overeen met een daling van circa 80 kiloton.

Uitstoot mobiliteit en gebouwen

Wij hebben de energievoorziening op een aantal kantoorlocaties ingrijpend verduurzaamd. Door herontwikkeling en concentratie van activiteiten op de duurzame locatie Duiven in 2015 en van het inmiddels energieneutrale hoofdkantoor Bellevue in Arnhem is sprake van vermindering van het energiegebruik. De concentratie van activiteiten en de vermindering van het aantal kantoren in ons verzorgingsgebied in combinatie met principes van het nieuwe werken zal ook leiden tot verminderd energiegebruik. Het jaar 2016 was nog een transitiejaar met veel verhuizingen en renovatieactiviteiten. De effecten van onze wijzigingen in huisvesting verwachten wij in 2017. Onze CO2-uitstoot steeg met 2% ten opzichte van 2015.
Over 2016 is het ons gelukt om de uitstoot van mobiliteit met 2% te reduceren. We investeerden in 2016 vooral in een efficiënter dienstwagenpark: een groot deel van onze bussen is inmiddels uitgerust met een snelheidsbegrenzer (Ecodrive). De effecten van de strengere CO2-norm voor onze leaseauto’s (maximaal 110 gram/km) worden naar verwachting in 2017 zichtbaar.

CO2-uitstoot van Alliander

Gebouwinstallaties draaien pas na een paar jaar optimaal. Duiven wist in het tweede jaar met 1,1 miljoen kWh duurzaam opgewekte stroom 80% van de behoefte te dekken. In 2017 streven we naar een energiepositieve energiebalans.

Ketenemissies

In 2016 heeft Alliander gestuurd op de directe emissies (scope 1 en 2). Daarnaast veroorzaakt Alliander op een indirecte manier koolstofemissies in de energieketen en bij de totstandkoming van materialen en diensten die wij inkopen. Onze ketenemissies, scope 3, zijn bepaald volgens een uitgebreidere methodiek, als ondersteuning voor het maken van goede, duurzame afspraken met onze leveranciers. De totale ketenemissies zijn berekend op circa 111 kiloton.

De hoogste sport op de CO2-prestatieladder

Onze CO2-aanpak en werkwijze zijn extern getoetst aan de hand van de CO2-prestatieladder. Certificering op de CO2-prestatieladder is een bewijs van inzicht in de eigen voetafdruk (niveau 1), de mogelijke reductiemaatregelen (niveau 2), de competentie om deze maatregelen ook echt uit te voeren (niveau 3), inzichten transparant te maken (niveau 4) en met ketenpartners innovaties te initiëren (niveau 5). De CO2-prestatieladder wordt vaak gebruikt als gunningscriterium bij aanbestedingen.

In 2016 is Alliander opnieuw getoetst en hebben we niveau 5 van de Ladder behouden. Dit betekent dat we over de CO2-inventaris van onze A-leveranciers beschikken, we de doelstellingen op niveau 3 en 4 hebben gehaald, we ons publiek committeren aan het CO2-reductieprogramma van de overheid. We zijn trots op deze stap, maar om te blijven excelleren op de CO2-prestatieladder is het van essentieel belang dat we de keten blijven betrekken en ook onze leveranciers uitdagen de uitstoot terug te dringen.

Invulling aan ketenverantwoordelijkheid met partners

Een aanzienlijk deel van onze maatschappelijke prestatie realiseren we door de manier waarop we zakendoen. Ons Maatschappelijk Verantwoord Inkoop beleid is gericht op de drie duurzaamheidspijlers: circulariteit, CO2 en arbeidsparticipatie en door te sturen op verantwoord ondernemen in de ketens waarin we door onze financiële bestedingen primaire betrokkenheid hebben.

Een duurzame relatie met onze leveranciers

Met een jaarlijks inkoopvolume van ongeveer € 902 miljoen zijn we een grote inkoper van producten en diensten in Nederland. Samen met onze leveranciers kunnen we een grote bijdrage leveren aan duurzaamheid. In onze aanbestedingscriteria is duurzaam inkopen een integraal onderdeel. We hebben hierin bepalingen opgenomen ten aanzien van arbeidsomstandigheden, grondstoffengebruik, recycling en/of CO2-uitstoot. Alle gecontracteerde leveranciers van Alliander committeren zich aan de ‘Alliander Gedragscode Leveranciers'. Deze richtlijn is gebaseerd op OESO-richtlijnen en stelt eisen aan het ethisch en eerlijk zakendoen van leveranciers en hun toeleveranciers en fabrikanten. Bij overtreding van de code kunnen sancties worden opgelegd, zoals beëindiging van het contract, het tijdelijk staken werkzaamheden wel of niet met ingebrekestelling. Geregeld worden audits uitgevoerd waarbij de naleving van de Gedragscode wordt besproken. Naleving van ketenaspecten en de opvolging van eventuele bespreekpunten is onder deel van de auditrapporten. Als wij samenwerken met bedrijven in lagelonenlanden voeren we op basis van risicobeoordeling audits uit bij deze leveranciers. In 2016 zijn er geen audits uitgevoerd.

Naast de gebruikelijke controle op kwaliteit en product kijken we uitgebreid naar MVO-elementen zoals arbeidsomstandigheden, veiligheid en milieu. Voor de MVO-audit werken wij samen met een onafhankelijke externe partij die de lokale situatie goed kent en kan beoordelen. In het verslagjaar zijn geen tekortkomingen over genoemde thema’s bij onze leveranciers gerapporteerd.
Naast de gedragscode hebben we in 2016 71% van ons inkoopvolume ingekocht aan de hand van zogenoemde Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI) verklaringen (2015: 66%). Hiermee ondersteunen we de doelstelling om in Nederland maatschappelijk verantwoord in te kopen en kunnen we duurzaamheid bij onze leveranciers verder stroomlijnen. Met de MVI-verklaringen stimuleren we daarnaast dat mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt bij onze leveranciers werken aan onze producten en diensten. Leveranciers met wie we geen MVI verklaring vragen we zich te registreren op het FIRA Platform (www.fira.nl). Deze leveranciers worden verzocht de eigen duurzame prestaties te delen op het FIRA-platform. FIRA borgt de kwaliteit van de aangeleverde informatie. Met het platform worden partijen bij elkaar gebracht en krijgen we meer inzicht in de duurzaamheidsprestaties van leveranciers. FIRA baseert zijn rapportages op de internationale standaarden van MVO. De principes van ISO 26000 zijn hierbij leidend. Met deze registratie geeft de leverancier inzicht in de duurzaamheidsprestaties en ambities. Het minimale niveau dat we van onze leveranciers vragen is BRONS.

Circulaire bedrijfsvoering

Als netbeheerder maken we gebruik van grote hoeveelheden materialen en indirect grondstoffen. Het is onze verantwoordelijkheid om zo goed mogelijk met onze materiaalbehoefte om te gaan. We streven er dan ook naar in 2020 minimaal 40% van de technische materialen circulair in te kopen. Dat betekent dat alle grondstoffen die we gebruiken, terugkomen in de kringloop en er niets verloren gaat. Om hier invulling aan te geven sturen we op 4 stromen:

  • We maken optimaal gebruik van de spullen die we al hebben

  • We kopen onze belangrijkste materialen zo circulair mogelijk in

  • We voorkomen het verspillen van grondstoffen in onze operatie

  • We recyclen het overgebleven afval 100% hoogwaardig

Circulair inkopen vraagt intensieve samenwerking met onze leveranciers. Om ons beleid kracht bij te zetten zijn wij een van de eerste 20 ondertekenaars van de Green Deal Circulair Inkopen. Doel is door het starten van circulaire inkooptrajecten van elkaars ervaringen te leren en versnelling van circulair inkopen. Met de deelname van meer dan 60 partijen ontstaat er veel kennis en ervaring. Alliander levert een stevige bijdrage aan deze doelstellingen, onder meer met: bedrijfsveilige kleding, transformatoren, herontwikkeling kantoren, koffiebekers, meubilair en fair meter.
In 2016 hebben we circulair inkopen geïntegreerd in onze inkoopprocessen. Per kwartaal rapporteren we op het percentage circulair ingekocht en het percentage recycling. Er is een heldere roadmap voor het bereiken van onze doelstelling. Het percentage circulair ingekocht is nog zeer klein door het ontbreken van goede data bij onze leveranciers. Invoering van een grondstoffen- of materialen paspoort heeft dan ook voor 2017 de hoogste prioriteit. 

Groene netten

Naast onze eigen activiteiten onderzoeken wij voortdurend de kansen voor samenwerking met andere infrabeheerders bij het verduurzamen van infrastructuur. Alliander is een van de initiatiefnemers van het platform Groene Netten bestaande uit acht nationale infrabeheerders. Binnen Groene Netten wordt gewerkt aan een klimaatneutrale en circulaire nationale infrasector.
In 2016 ondertekenden de partners van Groene Netten ( Alliander, Enexis, Gasunie, ProRail, KPN, Stedin,TenneT en Rijkswaterstaat) een mission statement voor klimaatneutrale en circulaire infrastructuur. Hierin spreken zij de ambitie uit intensief samen te werken bij energiebesparing, circulair materiaalgebruik en gebruik van duurzame energie voor de aanleg, beheer en onderhoud van de infrastructuur.

Samenwerking met rijksoverheid: Nederland Circulair!

In 2016 is Alliander toegetreden tot het programma Nederland Circulair! van het ministerie van IenM. In dit programma werkt een collectief van partijen zoals Evides, Wavin, Prysmian, Waternet, Brabant Water, MVO Nederland, Thermaflex, Van Gansewinkel, TKF en Sita samen op 3 gebieden:

  • Het ontwikkelen van innovatieve benaderingen die leiden tot verbetering in verschillende schakels in de keten en tot optimalisatie van oplossingen, bijvoorbeeld door meer ruimte voor alternatieve invulling te laten bij aanbestedingen.

  • Inrichten van de retourlogistiek om waardevolle grondstoffen in de keten te houden.

  • Het ontwerpen en implementeren volgens circulaire principes. Zoals kabel geproduceerd met recyclede materialen die door ontwerp ook aan het einde van de levensduur nog bruikbaar zijn.

Vooruitblik 2017

Doordat op al onze belangrijkste onderdelen ambitieuze programma’s zijn belegd, gaan we in 2017 wederom een grote stap zetten in de richting van een klimaatneutrale en circulaire bedrijfsvoering. Op het gebied van CO2 zal extra aandacht gaan naar mobiliteit, waar nieuw beleid wordt neergezet en we met onze medewerkers een duurzame route inslaan. Onze vergroening wordt verder opgevoerd. Daarnaast gaan we intensief met onze leveranciers samenwerken om het kennisniveau op het gebied van circulair materiaalgebruik in de keten te verhogen en onze gezamenlijke inkoopprestatie te verbeteren.