Onze impact

Alliander werkt voortdurend aan een betrouwbare, betaalbare en bereikbare energievoorziening waarbij iedereen onder gelijke condities toegang heeft tot energie. Onze activiteiten hebben daarbij veel maatschappelijke effecten op de omgeving: op onze economie, de natuur, kennisontwikkeling én de veiligheid en stabiliteit van het energiesysteem. Kortom, op onze welvaart (geld en economie) en welzijn (gezondheid en geluk).

Om onze maatschappelijke effecten te bepalen, hebben we de waardeketen in kaart gebracht en trachten we de maatschappelijke effecten zoveel mogelijk in één eenheid te kwantificeren (euro’s). Alliander doet hiermee ervaring op en wij zullen dit komende jaren verder ontwikkelen. In de komende jaren gaan wij de impactberekeningen nadrukkelijker meewegen in onze besluitvorming. In ons online-verslag is ons proces van waardecreatie interactief te bekijken.

Waarom impact kwantificeren

Alliander wil een grotere bijdrage aan de maatschappij leveren dan enkel zijn klassieke verantwoordelijkheid voor een betrouwbare, betaalbare en bereikbare energievoorziening. Vanuit verschillende rollen, waaronder netbeheerder in de veranderende (duurzame) energiemarkt, werkgever én verantwoorde onderneming naar de lokale omgeving kunnen we veel betekenen. Bij het beoordelen van de maatschappelijke bijdrage van onze activiteiten, kijken we nu vooral naar de inputs (kosten) en outputs (directe gevolgen). Met het kwantificeren en monetariseren van onze maatschappelijke effecten op welvaart en welzijn trachten we een beter inzicht te geven in grootheden en in onderlinge verhoudingen. Zo willen wij een nieuwe taal ontwikkelen om uiteindelijk betere afwegingen te kunnen maken.

Onze reis in impactmeting

In 2015 zijn we gestart met het in beeld brengen, kwantificeren en rapporteren van onze maatschappelijke impact aan de hand van een aantal projecten. We hebben stilgestaan bij het maatschappelijke effect van de aanleg van warmtenetten, het plaatsen van slimme meters en onze investeringen in Step2Work, voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Ook in 2016 zijn we doorgegaan met het inschatten van de impact van projecten. In dit verslag rapporteren we over de door ons geïdentificeerde impacts van een versnelde digitalisering van onze netten in de provincie Noord-Holland (hoofdstuk klanten) en de duurzame renovatie van onze twee grootste kantoren (hoofdstuk medewerkers). Daarnaast hebben wij in 2016 een inventarisatie gemaakt van de belangrijkste impacts van alle activiteiten van Alliander. 
Bij onze impactberekeningen zijn we er ons van bewust dat het identificeren, kwantificeren en monetariseren van ecologische en sociale impacts nog sterk in ontwikkeling is. Internationaal, nationaal en sectoraal is er behoefte aan meer standaardisering van rekenmethodes en aannames. Met onze impactrapportage willen we bijdragen aan deze ontwikkeling en dat zullen we blijven doen. In 2017 gaan we ons impactmodel daarom verder verfijnen en uitbreiden. Met andere netwerkbedrijven willen we een eerste basis leggen voor een breed gedragen sectormodel. Ook gaan we het model in de komende jaren inzetten om betere keuzes te maken.

Impact in een oogopslag

Om goed te begrijpen op welke manieren we een positieve of negatieve bijdrage leveren aan de maatschappij hebben we onze relevante impacts in kaart gebracht aan de hand van het zes kapitalen model van het International Integrated Reporting Council (IIRC) http://integratedreporting.org/. Voor deze inventarisatie is eerst een long-list met potentiële impacts opgesteld, waarna aan de hand van kwalitatieve analyses op basis van vak- en dagbladen, academische literatuur, jaarverslagen, onderzoeken en interne consultaties een definitieve lijst is opgesteld. Op basis van de impacts van die lijst is in de volgende figuur de relatieve omvang aan van maatschappelijke impacts van Alliander zoals we die nu hebben geïdentificeerd, gekwantificeerd en gemonetariseerd.

Voor het zichtbaar maken van de grootte van de impacts (zowel positief als negatief) hebben we ervoor gekozen om niet-financiële effecten te vertalen naar euro’s (monetarisering). In dit eerste jaar dat we de impactmeting op deze wijze uitvoeren, zijn wij in staat om slechts een deel van de geïdentificeerde impacts te kwantificeren.
Onze metingen bevatten onzekerheden doordat er aannames gemaakt moeten worden in de berekening. Een toelichting hierop vindt u bij Overige informatie. Een aanvullende uitgebreide toelichting waarin tevens alle details van de criteria, uitgangspunten en aannames alsmede de berekeningsmethodieken worden gehanteerd, is online inzichtelijk.

Belangrijke impacts van Alliander

Financieel en geproduceerd kapitaal

De continue beschikbaarheid van energie heeft voor klanten een hoge welvaartswaarde. Zonder energie staat vrijwel alles stil. De afhankelijkheid van energie maakt dat de transport- en aansluitdienst, alsmede de meetdienst voor kleinverbruikers bij wet vastgestelde exclusieve taken zijn voor de netbeheerders. De tarieven hiervoor vallen onder tariefregulering die gericht is op een betaalbare en betrouwbare energievoorziening.

In financiële termen hebben wij de welvaartswaarde van elektriciteits- en gastransport berekend op ruim € 4 miljard, het verschil tussen de prijs die de klant op basis van economische modellen bereid is te betalen versus het gereguleerde tarief. Ook door onze rol en positie in de keten brengen we veel geld terug in de samenleving. Voor de aanleg en onderhoud van onze netten betalen we jaarlijks leveranciers voor goederen, diensten en kosten van bedrijfsmiddelen. We genereren hiermee veel werk en inkomen bij andere partijen. Dat stimuleert de economie, genereert werkgelegenheid en welvaart. Gelijktijdig onttrekken wij kapitaal aan de maatschappij voor de financiering van onze activiteiten.

We beseffen dat de energievoorziening sterk in beweging is. De klimaatafspraken en de voortschrijdende technologie gaan de waarde van een gas- en elektra-aansluiting op ons centrale net beïnvloeden. Met het bepalen van zowel de bedrijfseconomische als maatschappelijke impact van de beschikbaarheid van energie (centraal en decentraal), kunnen we in de toekomst betere besluiten nemen. 

De welvaartswaarde van het energietransport is berekend op basis van het consumentensurplus. Dit is de extra waarde die klanten in theorie bereid zouden zijn te betalen boven de gereguleerde prijs voor een dienst of product. Het consumentensurplus is op dit moment de meest gangbare en gebruikte wijze voor bepalen van de economische waarde, zowel voor vrije- als gereguleerde markten. Het consumentensurplus heeft betrekking op alle prijselementen in de energieketen, dus omvat belastingen en de prijzen voor leverantie en transport van energie. De als geproduceerd kapitaal getoonde bedragen hebben betrekking op het aan Alliander toe te wijzen (economisch) deel in de energieketen.

Intellectueel kapitaal

Alliander investeert tijd en geld in het netbeheer van de toekomst. In dit jaarverslag wordt uitgebreid stilgestaan bij de digitalisering van onze netten, de rol van data en nieuwe business- en marktmodellen die de energietransitie van ons vraagt. Hiermee wordt intellectueel kapitaal gecreëerd voor Alliander en zijn omgeving. Nieuwe open infrastructuren voor laadpalen en warmtenetten vergroten bijvoorbeeld niet alleen onze eigen kennis en kunde, het biedt ook nieuwe marktkansen voor bedrijven. De monetarisering van intellectueel kapitaal vraagt betrouwbare ervaringscijfers uit het verleden. Hier willen we volgend jaar een volgende stap in maken.      

Natuurlijk kapitaal

Netbeheer legt beslag op schaarse grondstoffen van onze planeet. We gebruiken veel materialen en hebben een (gecontroleerde) milieu-impact op de bodem en het water in onze regio’s. De grootste negatieve impact komt van de CO2-uitstoot door onze netverliezen en onze positie in de (nog grotendeels fossiele) energieketen. In financiële termen betekent die CO2-uitstoot een additionele kostenpost van € 281 miljoen in termen van natuurlijk kapitaal of klimaateffecten.
Hiertegenover staat ook een positieve milieu-impact. Het gaat dan bijvoorbeeld om de aanleg van duurzame warmtenetten en laadpalen, aansluiting van windmolens en zonne-energie en diensten gericht op inpassing van duurzame energie op het energienet. Daarnaast verminderen onze projecten gericht op circulaire bedrijfsvoering het beslag op schaarse grond- en hulpstoffen. We hebben nog niet exact kunnen berekenen hoe groot onze positieve impact precies is. Het vinden van de juiste coëfficiënten is een uitdaging die we in sectorverband willen oppakken. 

Sociaal en menselijk kapitaal

Als transparante en betrouwbare werkgever dragen we bij aan stabiliteit in de samenleving, sociale cohesie en alle ervaren persoonlijke voordelen van het hebben van werk. Ook zien we dat veiligheidsincidenten in relatie tot de energie-infrastructuur een negatief welzijnseffect hebben op de betrokken personen en hun omgeving. De veiligheid van personen heeft de eerste prioriteit bij onze activiteiten. Het behoeft geen betoog dat verdere digitalisering en automatisering ook de energiesector in grote mate gaan beïnvloeden. De verdere kwantificering van ons sociaal en menselijk kapitaal in 2017 gaat ons helpen om in de toekomst nauwkeuriger de effecten te bepalen van de energietransitie voor onze rol als werkgever.

Impact van onze projecten

Het netbeheer van de toekomst zal aanzienlijk verschillen van het netbeheer van vandaag. Gezien de gestage groei van duurzame opwek in de regio en de snelle verandering van klantvragen, is het van belang alternatieve projecten of innovaties goed te testen en bij succes op te schalen. In 2016 hebben we de impacts van twee van onze projecten berekend. Allereerst de uitrol in Noord-Holland Noord van een vergaande vorm van digitaal netbeheer. Ten tweede de bouw van onze eigen huisvesting van de locaties in Arnhem en Duiven. Voor onze eigen energieneutrale gebouwen hebben we berekend wat de positieve impact is van duurzaam vastgoed voor de samenleving. In de stakeholderhoofdstukken Klant en Medewerker worden de impacts van deze projecten verder toegelicht.

Wat we leren van onze impactanalyses

In samenwerking met onze kennispartners zijn veel nieuwe inzichten ontstaan over de consequenties van onze activiteiten. We zien dat de financiële en economische waarde van betrouwbaar netbeheer zeer groot is. We kunnen nu ook ons intellectueel, sociaal en menselijk kapitaal beter benoemen en hebben inzicht gekregen in de negatieve impacts van het distribueren van nog overwegend fossiele energie. In termen van klimaateffect is dit een veelvoud van onze eigen CO2-uitstoot.
De impactmetingen voor onze projecten dwongen ons goed onderbouwde aannames te maken over te verwachten CO2-effecten, vermeden investeringen en kosten.

Bij het berekenen van de verschillende impacts zijn we kritisch en conservatief te werk gegaan en realiseren we ons dat sommige aannames en criteria nog aan discussie onderhevig zijn, zowel binnen Alliander als bij stakeholders buiten onze organisatie. Bij de projecten zien we dat verwachte positieve baten daadwerkelijk plaatsvinden, maar op pas langere termijn en soms op een ander thema dan verwacht. De waarde van digitalisering neemt (logischerwijs) echt toe bij een werkelijke omslag naar duurzaam decentrale opwek. Een onverwacht belangrijke impact bij onze duurzame kantoorrenovaties ligt op het gebied van gezond binnenklimaat. De impactberekeningen bieden ons hiermee wardevolle inzichten in gemaakte keuzes.

Vervolgstappen

Alliander zet in 2017 in op verdere verbetering en uitbreiding van het impactmodel. Hierbij zullen we de sociale en menselijke impacts verbeteren. Met andere netbeheerders willen we een eerste basis leggen voor een breed gedragen sectormodel. Ook gaan we het model inzetten om betere keuzes te maken bij nieuwe ontwikkelingen en laten meewegen bij investeringsbeslissingen. We zullen hierbij de dialoog met al onze stakeholders aangaan om te komen tot een optimale maatschappelijke waarde. Online staat meer informatie over onze aannames en uitgangspunten. Hiermee nodigen we al onze stakeholders uit mee te denken over verbetering van onze methodiek.