Winst- en verliesrekening over 2017

Het resultaat na belastingen over 2017 bedraagt € 203 miljoen (2016: € 282 miljoen). Deze daling is met name het gevolg van een boekwinst van € 176 miljoen, opgenomen in het resultaat 2016, op de verkoop van netwerkbedrijf Endinet aan Enexis.

Het resultaat uit voortgezette bedrijfsactiviteiten exclusief bijzondere posten bedraagt € 206 miljoen en is hiermee € 74 miljoen hoger in vergelijking met 2016 (€ 132 miljoen). Dit is met name het gevolg van hogere bedrijfsopbrengsten.

De bedrijfsopbrengsten in 2017 zijn ten opzichte van 2016 gestegen met € 117 miljoen naar € 1.840 miljoen. Dit wordt met name veroorzaakt door een toename van de gereguleerde omzet, als gevolg van een stijging van de gereguleerde tarieven. In deze stijging zit ook de compensatie van precariolasten uit voorgaande jaren. 

De totale bedrijfskosten over 2017 zijn uitgekomen op € 1.535 miljoen en zijn hiermee € 19 miljoen hoger dan in 2016. De stijging is met name het gevolg van hogere kosten voor personeel en hogere doorberekende kosten vanuit netbeheerder TenneT. Alliander blijft werken aan het verhogen van effectiviteit en efficiency.

De opvallende ontwikkelingen in de netto-omzet en kosten zullen hierna in meer detail worden besproken. Tot en met 2015 worden deze bedragen weergeven inclusief Endinet. Als gevolg van de ruilverkaveling per 1 januari 2016 worden vanaf dat moment de bedragen weergeven inclusief Friesland en de Noordoostpolder (FNOP) en exclusief Endinet.

• 1 Op basis van voortschrijdende inzichten heeft in de vergelijkende cijfers over 2015 een verschuiving plaatsgevonden van € 46 miljoen tussen Overige omzet en Exploitatiebijdragen en overige bedrijfsopbrengsten.

Netto-omzet

De netto-omzet over het boekjaar 2017 is ten opzichte van het vorige boekjaar gestegen met € 113 miljoen van € 1.584 miljoen naar € 1.697 miljoen. De hogere tarieven en de eenmalige meevaller veroorzaakt door inhaal precario hadden een positief effect op de omzet.

Het grootste deel van onze netto-omzet is afkomstig van gereguleerde activiteiten. Daarnaast kent Alliander niet-gereguleerde activiteiten bij onder andere Liandon en Kenter.

Investeringen in en onderhoudskosten van het net

In voorgaande grafiek is de ontwikkeling van de afgelopen vijf jaar opgenomen inzake onderhoudskosten van en investeringen in het net, inclusief de meters. De totale uitgaven in 2017 voor investeringen in en onderhoudskosten van het net bedraagt € 816 miljoen en zijn hiermee met € 21 miljoen gestegen ten opzichte van de uitgaven in 2016 (€ 795 miljoen). De stijging wordt met name veroorzaakt door een toename van het werkpakket. De uitgaven inzake onderhoudskosten van het net en investeringen in warmtenetten (€ 3 miljoen) zijn eveneens hoger dan in 2016.

Dilemma: doelmatig investeren, maar ook tijdig

Netbeheerders worden beoordeeld op de doelmatigheid van hun investeringen. Dit betekent dat bijvoorbeeld Liander bij het nemen van een besluit om te investeren goed kijkt in welke mate de investering nodig is. Door de energietransitie wordt het steeds lastiger te voorspellen waar en wanneer de infrastructuur moet worden uitgebreid. Er zijn bijvoorbeeld veel plannen voor zonnevelden. Alleen velden die een SDE+-subsidie krijgen toegekend, worden ook daadwerkelijk gerealiseerd. Dat gebeurt zodra de subsidie is toegekend binnen een halfjaar. Het verzwaren en uitbreiden van de infrastructuur duurt over het algemeen 1 tot 3 jaar. Om te voorkomen dat de infrastructuur belemmerend gaat zijn voor de energietransitie, is het van belang dat eerder bekend is waar zonnevelden en windparken mogen komen. Netbeheerders en lokale overheden moeten met elkaar energietransitieplannen maken, op basis waarvan de netbeheerder doelmatig kan investeren in zijn netten. De toekenning van subsidie(s) moet hierop aansluiten.

Bedrijfskosten

De totale bedrijfskosten zijn gestegen van € 1.516 miljoen in 2016 naar € 1.535 miljoen in 2017. De stijging betreft met name het saldo van:

• toename van de kosten voor transportcapaciteit en -beperkingen met € 13 miljoen door hogere in rekening gebrachte tarieven en een toename van de getransporteerde volumes;

• toename van de kosten voor personeel met € 51 miljoen. Deze toename betreft zowel interne als externe personeelskosten en wordt voornamelijk veroorzaakt door een toename in het aantal fte’s en CAO-stijgingen;

• de stijging wordt gedeeltelijk gecompenseerd door gedaalde kosten voor precario met € 12 miljoen als het gevolg van nieuwe wetgeving waarbij nieuwe gemeentes geen precario mogen heffen en gemeenten die reeds precario heffen de tarieven niet meer kunnen verhogen;

• ook de kosten voor inhuur aannemers, materiaalverbruik en overige zijn gedaald met € 11 miljoen met name als gevolg van capaciteitstekorten.

• tot slot zijn de kosten van uitgevoerd werk door de groep en gekapitaliseerd als materiële vaste activa in uitvoering gestegen met € 29 miljoen met name als gevolg van hogere investeringen.

De opvallende ontwikkelingen in de kosten zullen hierna in meer detail worden besproken.

Personeelskosten

De stijging van de interne en externe personeelskosten (€ 51 miljoen) ten opzichte van vorig jaar betreft voornamelijk cao-stijgingen en een toename van het aantal medewerkers. De toename van het aantal medewerkers is voornamelijk te zien bij Liander en Liandon als gevolg van toenemende activiteiten. Tot slot stijgen de personeelskosten als gevolg van een grotere inzet van extern personeel voornamelijk vanwege capaciteitstekorten bij technisch personeel.

Precarioheffingen

De precarioheffingen zijn ten opzichte van 2016 met € 12 miljoen gedaald naar € 137 miljoen. In bovenstaande opgenomen grafiek is de ontwikkeling van de precarioheffingen van de afgelopen vijf jaar weergegeven. De stijging tot en met 2016 wordt met name veroorzaakt doordat steeds meer gemeenten deze heffing opleggen aan Liander en daarnaast ook de tarieven voor precario zijn gestegen. De daling van de precariolasten in 2017 met € 12 miljoen is met name veroorzaakt door vrijgevallen reserveringen in verband met gewonnen rechtszaken. 

Kosten transportcapaciteit

De vanuit netbeheerder TenneT doorbelaste kosten inzake transportcapaciteit zijn in 2017 verder gestegen met € 13 miljoen en bedragen € 188 miljoen (2016: € 175 miljoen). Deze stijging is voornamelijk het gevolg van hogere door TenneT in rekening gebrachte tarieven en een toename van de getransporteerde volumes;

Afschrijvingen

De kosten voor afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen van vaste activa bedragen € 396 miljoen en zijn hiermee met € 1 miljoen gestegen ten opzichte van voorgaand jaar (2016: € 395 miljoen). Deze stijging is enerzijds met name het gevolg van versnelde afschrijvingen op traditionele meetinrichtingen als gevolg van de grootschalige aanbieding van de slimme meter. Anderzijds is er een daling in de bijzondere waardeverminderingen van activa.

De aanleg van energienetten is voor ons een langetermijninvestering, waarbij wij uitgaan van een gebruiksduur van zo'n 40 tot 50 jaar. Nederland heeft als doelstelling om in 2050 klimaatneutraal te zijn en wil dat bereiken door in de komende 35 jaar het aardgas voor ruimteverwarming te vervangen door duurzame warmteoplossingen. De vraag die wij ons dan ook stellen is of en zo ja welk deel van onze gasdistributienetten op de lange termijn van belang blijft voor de distributie van bijvoorbeeld alternatieve gassen. Gezien de huidige gebruiksduren van 40 tot 50 jaar zullen daarnaast de ontwikkelingen in het kader van de warmtetransitie (bijvoorbeeld gasloze wijken) er tevens toe leiden dat een deel van de gasnetten voortijdig niet meer zal worden gebruikt. Omtrent de financiële gevolgen hiervan, voert de toezichthouder ACM hierover overleg met Liander en de andere netbeheerders.

Rentelasten

Door een daling van de rente zijn de rentelasten inzake leningen van derden in 2017 met € 3 miljoen gedaald naar € 48 miljoen.

Resultaat na belastingen, deelnemingen en joint ventures

In oktober 2017 heeft Alliander de aandelen van minderheidsdeelneming The New Motion verkocht aan Shell. De boekwinst van deze verkoop bedraagt € 11,8 miljoen en is in de jaarrekening verantwoord als resultaat niet geconsolideerde deelneming. In 2017 zijn de aandelen van Redstack en Ziut verkocht.