Strategische pijler 4: excellent netbeheer

Onze energienetten behoren tot de betrouwbaarste van de wereld. Wij zorgen ervoor dat dit in de toekomst ook zo blijft. Door middel van efficiënt beheer houden wij de huidige netten betaalbaar. Ook vinden wij het belangrijk dat klanten meer gemak en vertrouwen ervaren wanneer wij voor hen aan het werk zijn.

Veilige infrastructuur

Klanten verwachten een veilige infrastructuur van ons en dat wij ook tijdens onze werkzaamheden hun veiligheid garanderen. De veiligheid van netwerken voor alle betrokkenen heeft onze hoogste prioriteit. Een veilige werkcultuur is voorwaarde voor een veilige infrastructuur, ook voor andere belanghebbenden. Het kunnen optreden van incidenten in het gas- en elektriciteitsnetwerk maakt een gerichte aanpak van groot belang. Verder werken we op verschillende manieren en gebieden aan het verder voorkomen van onveilige situaties voor onze medewerkers en voor de omgeving:

• We zijn bezig met het vervangen en sluiten van onvoldoende of beperkt afgeschermde middenspanningsruimtes. Aangezien dit nog lange tijd gaat duren, gelden er tot die tijd extra maatregelen die het veilig werken in deze ruimtes bevorderen. Deze maatregelen blijven van kracht totdat deze installaties zijn vervangen door gesloten installaties.

• In 2014 vond een gasexplosie plaats in Diemen waarbij twee doden vielen. De Onderzoeksraad voor Veiligheid adviseerde om gasaansluitingen van panden met meerdere aansluitingen, zoals flats, digitaal in te tekenen. Alliander heeft dit jaar de aansluitleidingen van ruim 8.000 panden met meerdere gasaansluitingen in kaart gebracht.

In 2018 liep er één juridische procedure op het gebied van gezondheid en veiligheid van klanten of derden.

Leveringszekerheid van de energienetten

Klanten hadden in 2018 gemiddeld 30,6 minuten (2017: 20,9 minuten) geen elektriciteit. In het afgelopen jaar ontstonden er vier grote stroomstoringen, onder andere door beveiligingssystemen die niet goed werkten. Daarnaast kregen we te maken met 30% meer storingen in het middenspanningsnet dan in 2017, met een enorme piek in de hete zomer: de aanhoudende droogte had invloed op de belasting van kabels omdat de koeling van de kabel dan minder sterk is dan in natte grond. Wel is een positief effect op de uitvalduur te zien op plaatsen waar we onze digitaliseringsstrategie verregaand in praktijk hebben gebracht, bijvoorbeeld in Noord-Holland Noord. Daar kunnen we door nieuwe tooling storingen sneller localiseren en monteurs beter aansturen. In Amsterdam zijn we bezig met het ontmazen van het elektriciteitsnet. Het netwerk is met de jaren hier zeer complex geworden, ontmazing kan onder meer helpen met het sneller oplossen van storingen. 

Uitval van gas komt relatief weinig voor (in 2018 is 0,5% van de klanten getroffen door uitval van gas). Fluctuaties in de uitvalduur van gas worden hoofdzakelijk veroorzaakt door incidentele grootschalige storingen waarbij klanten langdurig gasloos zijn. Dit zijn vaak op zichzelf staande incidentele situaties.

Graafschade voorkomen

Sinds 2018 maakt Alliander deel uit van een samenwerkingsverband dat tot doel heeft om schade aan kabels en leidingen door graafwerkzaamheden te voorkomen. Belangrijk daarbij is aannemers en grondwerkers bewust te maken van de risico's van hun werkzaamheden en van de noodzaak om hun werkzaamheden altijd vooraf aan te melden bij het Kabels en Leidingen informatiecentrum (KLIC).

Jaarlijkse uitvalduur elektriciteit¹

• 1 Het Nederlands gemiddelde is op moment van publicatie niet bekend voor 2018.  

Herhaalstoringen

Het aantal kabelnummers met meer dan vijf storingen per jaar was met 17 conform de doelstelling (maximaal 17), mede als gevolg van keuzes in de noodzakelijke prioritering van het werk. Het aantal daalt na enkele jaren van stijging. De stijging in 2016 en 2017 kwam voornamelijk doordat er in die jaren veel meer gegraven is, wat een effect heeft op het aantal storingen als gevolg van schade aan netwerken door graafwerkzaamheden. Vooral oude graafschades kunnen vaak uitgroeien tot een herhaalstoring. Verscherpte aandacht op herhaalstoringen, in combinatie met effectievere acties ter voorkoming daarvan, hebben in 2018 gezorgd voor een daling ten opzichte van 2017.

Jaarlijkse uitvalduur gas¹

• 1 Het Nederlands gemiddelde is op moment van publicatie nog niet bekend voor 2018. 

Grote storingen in 2018

In 2018 vonden vier grote stroomstoringen plaats, waaronder in Arnhem en Amsterdam. In februari kwamen in Arnhem zo’n 52.000 huishoudens enkele uren zonder spanning te zitten. Op 9 maart werd het centrum van Amsterdam getroffen door een grote en complexe storing. Bij werkzaamheden werd een elektriciteitskabel geraakt, waardoor in het verdeelstation Frederiksplein kortsluiting en brand ontstonden. In het centrum van Amsterdam waren de gevolgen van de storing goed merkbaar. 28.000 huishoudens zaten lange tijd zonder spanning, het Rijksmuseum werd ontruimd en een groot deel van de trams stond stil. Liander heeft uitgebreid onderzoek laten doen. De oorzaak van de storing bleek een niet goed werkend beveiligingssysteem te zijn. Als een kabel onder spanning per ongeluk wordt doorgeknipt, ontstaat kortsluiting. Normaal gesproken wordt die kabel dan binnen enkele seconden uitgeschakeld door een back-up beveiligingssysteem. In Amsterdam gebeurde dat niet door een defecte zekering. 
Naar aanleiding van deze storing hebben we maatregelen genomen. In bijna alle ruim 250 stations in ons verzorgingsgebied was al een systeem geïnstalleerd dat continu de beveiligingssystemen in de gaten houdt. Hiermee voorkomen we een soortgelijk incident. Enkele stations beschikten hier nog niet over. We verwachten dat dit uiterlijk eind maart 2019 ook daar is geïnstalleerd. Tot die tijd controleren technisch specialisten van Liander de beveiligingssystemen regelmatig.

Onderhoud aan infrastructuur

In 2018 hebben we € 954 miljoen uitgegeven aan onderhoud, vervanging en aanleg van onze energie-infrastructuur (2017: € 816 miljoen). Iedere regio heeft hierbij zijn eigen prioriteiten, aanpak of kenmerken. Op Alliander.com geven we per regio onze investeringen in de energienetten aan.

Nieuw schakelstation Middenmeer

In 2018 hebben we op verschillende locaties gewerkt aan vernieuwing en uitbreiding van het elektriciteitsnet. In Middenmeer werkten TenneT en Liander gezamenlijk aan een geheel nieuw schakelstation, samen met een aantal nieuwe kabelverbindingen. Dit nieuwe station is nodig voor het aansluiten van windpark Wieringermeer. Dit wordt een van de grootste windparken van ons land, met honderd turbines die groene stroom leveren voor zo’n 280.000 huishoudens. De werkzaamheden zijn naar verwachting eind 2019 klaar.

Haalbaarheid van aansluiten

Door de groeiende economie neemt de vraag naar vermogen snel toe. Vooral bedrijven vragen meer vermogen om hun productiecapaciteit te vergroten. Daarnaast versnelt de energietransitie, op steeds meer plekken wordt duurzame energie opgewekt. Hiervoor zijn veel nieuwe aansluitingen, verzwaringen van bestaande aansluitingen en dikkere kabels nodig. De aanvragen hiervoor gaan zo snel dat deze niet meer passen bij de bouwtermijn van de infrastructuur. Tegelijk is er sprake van een groot tekort aan technisch personeel. Daardoor kunnen de benodigde aansluitingen niet altijd binnen de wettelijke termijn van achttien weken gerealiseerd worden. Tevens ontstaat er op sommige plekken in het elektriciteitsnet een achterstand bij het uitvoeren van uitbreidingen in het achterliggende net (dikkere kabels). Dit zorgt voor een flinke toename van het aantal transportbeperkingen. Zo’n beperking betekent dat de klant uiteindelijk wel een aansluiting heeft, maar niet de hoeveelheid vermogen die hij nodig heeft. 
De netbeheerders werken samen met ketenpartners aan oplossingen die bijdragen aan een kortere aansluittermijn en voldoende transportcapaciteit. De netbeheerders willen daarbij ook goed inzicht geven in wat er wel en niet gerealiseerd wordt binnen de 18-wekentermijn. Zij zijn in 2018 intensief in gesprek geweest met de ACM over deze problematiek. 

Verbeteringen in de uitvoeringsorganisatie  

Mede als gevolg van de toegenomen hoeveelheid werk en het tekort aan technisch personeel hebben we afgelopen jaar binnen onze operationele processen fundamentele veranderingen in de organisatie doorgevoerd. Dankzij deze aanpassingen kunnen we onze prestaties op het gebied van tijdigheid, productiviteit en kostenbewust werken verder verbeteren. 

Zo werkte de afdeling die zorgt voor renovatie en vernieuwing van onze netten tot vorig jaar in teams met engineers óf projectleiders óf uitvoerders. Nu wordt gewerkt in multidisciplinaire teams met projectleiders, engineers én uitvoerders. Ze zijn samen verantwoordelijk voor een aantal projecten. Hierdoor ontstaat meer focus op het daadwerkelijk realiseren van de projecten conform (klant)afspraak en het optimaal benutten van de beschikbare montagecapaciteit. 

We hebben afgelopen jaar bovendien geëxperimenteerd met het van A tot Z uitbesteden van projecten aan aannemers. Zij doen zelf zowel de voorbereiding als de uitvoering, inclusief het schakelen in de netten. Daardoor kunnen we gezamenlijk meer werk verzetten. Eind vorig jaar is op basis van deze ervaring een grote aanbesteding in de markt gezet. 

We planden ons werk op basis van vaste, gemiddelde normen voor de hoeveelheid tijd die onze activiteiten kosten. We hebben geanalyseerd welke factoren deze normtijden beïnvloeden, zoals bijvoorbeeld of sprake is van vervuilde grond. Door meer flexibele normen te gebruiken in projecten kunnen we nu beter en nauwkeuriger plannen en sturen op de gerealiseerde prestaties. We hebben in 2018 voor het eerst met beter passende normen gewerkt.

Onze prestaties in de regio's

Gelderland

In het stedelijk gebied Arnhem-Nijmegen zijn grote woningbouwprojecten aan de gang. Afgelopen jaar hebben we de infrastructuur op diverse plaatsen uitgebreid om nieuwe huizen van energie te kunnen voorzien. Voor Nijmegen-Noord zijn de voorbereidingen voor een nieuw verdeelstation nabij Ressen in volle gang. In Oost-Gelderland zijn bovendien extra voorzieningen nodig om decentrale opwek uit zon en wind mogelijk te maken. We werkten daar aan de aansluiting van windpark Den Tol op het bestaande verdeelstation in Ulft. Dit station wordt verder uitgebreid.

Friesland

Friesland maakt zich sterk voor duurzame energie en energiebesparing. In 2018 waren we volop bezig met voorbereiding en uitvoering van het uitbreiden van de verdeelstations Wolvega en Oosterwolde. We gingen door met het realiseren van aansluitingen voor energie uit zonnepanelen op daken van boerenbedrijven en sloten nieuwe producenten van groen gas aan op het gasnetwerk. Met stakeholders zoals woningbouwcorporaties werkten we intensief samen om wijken en woningen aardgasloos te maken. Om de toepassing van warmte in goede banen te leiden, hielpen we met het opstellen van een warmtevisie voor de Friese steden.

Noord-Holland

In Haarlemmermeer bevindt zich een grote concentratie datacenters, met name rond de snelweg A4. De vraag naar elektriciteit blijft hier onverminderd groot, terwijl de capaciteit van het netwerk daar niet in voorziet. Haarlemmermeer kent een explosief groeiende vraag naar extra vermogen. In overleg met landelijk netbeheerder TenneT, de gemeente en omwonenden zoeken we naar een geschikte locatie om capaciteit in dat gebied beschikbaar te krijgen. In Wieringermeer is intensief gewerkt aan de voorbereiding voor een nieuw verdeelstation. Dit is nodig om alle plannen voor opwek van windenergie in dit gebied mogelijk te maken. 

Amsterdam

In Amsterdam neemt de vraag naar energie toe door meer inwoners en bedrijvigheid zoals datacenters. Ook is de stad bewust bezig met de energietransitie. Het aantal zonnepanelen steeg, meer woningen gingen van het aardgas af en er liepen initiatieven voor elektrische mobiliteit. Rondom de Zuidas stijgt de vraag naar elektriciteit harder dan verwacht, werkten we voor de noodzakelijke verzwaring aan twee nieuwe verdeelstations en is station Zorgvlied vernieuwd. De voorbereidingen voor een nieuw verdeelstation op een nieuw eiland van IJburg zijn in volle gang.

Zuid-Holland

Vanwege de toenemende vraag naar elektriciteit in de Zuidplaspolder onderzochten we in 2018 samen met netbeheerders Stedin en TenneT de haalbaarheid van een nieuw verdeelstation. In afwachting hiervan willen we een flexibiliteitsmarkt organiseren om vraag en aanbod van elektriciteit op elkaar af te stemmen. Rondom de nieuw aan te leggen Rijnlandroute, die de snelwegen A4 en A44 verbindt, realiseerden we een aansluiting voor het boren van een tunnel en verplaatsten we de belasting van verdeelstation Leiden naar een ander station. Daarnaast verlegden we kabels en leidingen.

Flevoland

Flevoland is zeer geschikt voor het opwekken van windenergie. Het vraagstuk is hier hoe we de opgewekte energie onder alle omstandigheden in het elektriciteitsnet kunnen invoeden. In Almere versterkten we het energienetwerk om de groei van het aantal woningen, bedrijven en datacentra mogelijk te maken. Daarnaast startten we met de uitbreiding van verdeelstation De Vaart. Voor het nieuwe gelijkstroomnet (DC-net) op bedrijventerrein Lelystad Airport hebben we ontheffing aangevraagd. Deze is begin 2019 goedgekeurd. 

Investeringen per regio