Risico’s

Alliander verzet veel werk om energie voor iedereen betrouwbaar, betaalbaar en bereikbaar te houden. Dat werk gaat gepaard met risico’s, bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid of financiën. Deze risico’s zijn niet volledig te vermijden. Risicomanagement biedt echter wel inzicht in de risico’s, zodat we weloverwogen besluiten kunnen nemen ten aanzien van de (beheersing van de) risico’s. Risicomanagement helpt daarnaast ook om focus aan te brengen in de sturing van Alliander. We gebruiken binnen Alliander één methode voor risicomanagement. Hiermee kunnen we het risicomanagementproces op verschillende plekken in de organisatie volgens dezelfde stappen doorlopen.

Risicocategorieën

Risico’s zijn onder te brengen in vijf risicocategorieën, van zeer laag tot zeer hoog. In welke categorie een risico thuishoort, wordt bepaald door twee factoren: hoe waarschijnlijk is het dat een risico optreedt en wat is de impact van een risico op het behalen van onze strategische doelstellingen? Bij de impact op onze doelstellingen kijken we naar verschillende aspecten. De risico’s krijgen op basis van de waarschijnlijkheid en de impact een plek in de risicomatrix.

Onze belangrijkste actuele risico's (klik online op een item voor een toelichting)

• 1Veiligheid →
• 2Realisatie werkpakket ↑
• 3Langetermijnoriëntatie van wet- en regelgeving →
• 4Cybercriminaliteit ↓

• 5Privacy energiedata ↓
• 6Benodigde capaciteit en competenties ↓
• 7Anticiperen op en bijbenen van energietransitie ↑

1 2 3 4 5 6 7

X

Veiligheid →

Waarschijnlijkheid

Midden/hoog

Impact

Hoog

Wat is het risico?

Als netwerkbedrijf zijn wij verantwoordelijk voor de regionale distributie van energie, zoals elektriciteit, (bio)gas en warmte. Deze activiteiten brengen risico's met zich mee voor de veiligheid en gezondheid van onze medewerkers, aannemers en klanten en omgeving. Wanneer het veiligheidsbewustzijn, (kennis van) veiligheidswerkinstructies (VWI), kwaliteit & veiligheidseisen en veiligheidsmaatregelen onvoldoende zijn, wordt de kans op ongevallen groter. Ook handelingen van derden die in opdracht van Alliander werkzaamheden uitvoeren, kunnen leiden tot veiligheidsrisico's. Daarnaast kunnen in het verleden gebruikte materialen meer risico's met zich meebrengen voor veiligheid en gezondheid dan aanvankelijk was verwacht.

Hoe wordt het risico gemanaged?

We werken in de basis aan veiligheid door in te zetten op drie thema’s: het borgen van de veiligheid van onze netten, veilig werken aan de netten en veiligheidsbewustzijn. We werken aan de veiligheid van onze netten door veiligheidsrisico’s integraal mee te wegen bij het opstellen van het onderhouds- en vervangingsplan van onze netten. We werken veilig door met instructies en opleidingen collega’s voor te bereiden op het werken aan assets en werkinstructies te volgen. Op veilig werken van onze aannemers zien we toe door controles uit te voeren op hun kwaliteitssysteem. Tenslotte zetten we in op veiligheidsbewustzijn: we streven ernaar dat veilig denken en handelen een vanzelfsprekend onderdeel van ons werk is.

Wat is de risicotrend?

Neutraal. Veiligheid staat prominent op de agenda binnen Alliander: er zijn diverse beheersmaatregelen ingezet. De aard van ons werk maakt dat het risico desondanks een neutrale trend vertoont. 

X

Realisatie werkpakket ↑

Waarschijnlijkheid

Zeer hoog

Impact

Zeer hoog

Wat is het risico?

Als gevolg van de economische groei en de energietransitie ontwikkelt het werkvolume zich explosief en sneller dan verwacht. Met name op het gebied van elektriciteit. Tegelijkertijd maakt de krappe arbeidsmarkt voor technisch personeel (in combinatie met de lange opleidingstijd) het lastig om net zo snel op te schalen in capaciteit. Dit heeft tot gevolg dat we (een deel van) het werk niet kunnen doen of moeten doorschuiven. Dit leidt er mogelijk toe dat we klanten later aansluiten dan gewenst en dat ‘technisch werk’ aan de netten achterstand oploopt. Dat kan een negatief effect hebben op de uitvalduur.

Hoe wordt het risico gemanaged?

Alliander werkt aan de uitdaging rondom de realisatie van het werkpakket door meer werk te voorkomen, meer werk te maken en de risico’s van niet-maakbaarheid te managen. Meer werk voorkomen doen we door de klantvraag eerder en beter in beeld te brengen en klantkeuzes te beïnvloeden. Waar mogelijk vormen we coalities in de sector en keten. Meer werk maken doen we door werk slimmer te organiseren, in te zetten op het werven, opleiden en binden van technisch personeel, door het uitbesteden van werk en slimmer te werken. Tenslotte managen we de risico’s van niet-maakbaarheid door de klantwens maximaal te realiseren en proactief en transparant te communiceren.

Wat is de risicotrend?

Toenemend. Er zijn en worden diverse maatregelen ingezet, het risico neemt desondanks toe door onder meer schaarste in kritieke technische arbeidscapaciteit en toenemende vraag.

X

Langetermijnoriëntatie van wet- en regelgeving →

Waarschijnlijkheid

Hoog

Impact

Zeer hoog

Wat is het risico?

Beleid en regelgeving binnen het energiedomein hebben effect op onze activiteiten en rentabiliteit. Wij merken dat regelgeving en de dagelijkse praktijk niet goed op elkaar aansluiten als gevolg van de energietransitiebeleid. Dat heeft mogelijk gevolgen voor het kunnen faciliteren van de energietransitie en de doelstellingen van Alliander.

Hoe wordt het risico gemanaged?

In de basis betreft de beheersing het werken aan een duurzame relatie met de wetgever en de toezichthouder. We bespreken met de wetgever de ontwikkelingen die van belang zijn voor Alliander en mogelijke knelpunten voor Alliander in de praktijk. Daarbij schetsen we wat nodig is om adequaat uitvoering te kunnen geven aan de verantwoordelijkheden van de netbeheerder in de energietransitie en creëren we draagvlak voor een passende rol in onder andere het transporteren, distribueren en meten van hernieuwbare gassen en in warmte. Daarnaast doen we actief voorstellen voor de benodigde aanpassingen in wet- en regelgeving (nationaal en Europees). Bij relevante dossiers trekken we als gezamenlijke netbeheerders op binnen Netbeheer Nederland.

Wat is de risicotrend?

Neutraal. Beleid en regelgeving binnen het energiedomein nemen toe. Voor Alliander ontstaat steeds meer duidelijkheid over de wetgevingsagenda van onder andere het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

X

Cybercriminaliteit ↓

Waarschijnlijkheid

Midden

Impact

Hoog

Wat is het risico?

Onze energienetten en bovengrondse installaties digitaliseren in toenemende mate. Cyberaanvallen met een politiek of terroristisch oogmerk richten zich steeds vaker op vitale infrastructuur. Alliander dient te anticiperen en tijdig in te spelen op de toename van of wijzigingen in cybercriminaliteit. Zo kunnen we voorkomen dat een succesvolle aanval op onze gedigitaliseerde netten de continuïteit van onze dienstverlening in gevaar brengt. Daarom blijven we de vitale infrastructuur bovengemiddeld beveiligen en bewaken.

Hoe wordt het risico gemanaged?

We beveiligen onze energie- en datanetwerken en computers tegen aanvallen op diverse niveaus. We werken aan veiligheidsbewustzijn bij onze medewerkers en aan preventie, detectie én response van cybersecurity. De securityfunctie van Alliander is verder uitgebouwd met de oprichting van een volwaardig securitydomein binnen IT. Verder werken we binnen Netbeheer Nederland intensief samen aan dit onderwerp en onderhouden we nauwe contacten met het Nationaal Cyber Security Centrum van de Rijksoverheid en andere partijen. Samen kunnen we de (snelle) ontwikkelingen volgen en externe signalen van aanvallen vroegtijdig opvangen.

Wat is de risicotrend?

Afnemend. De combinatie van steeds complexere aanvallen en digitalisering van onze netten vraagt om een verhoogde cyberweerbaarheid binnen Alliander. Dit is de afgelopen periode sterk verbeterd, waardoor we beter bestand zijn tegen deze dreigingen. Deze weerbaarheid wordt permanent verder aangepast en uitgebouwd.

X

Privacy energiedata ↓

Waarschijnlijkheid

Laag

Impact

Hoog

Wat is het risico?

Bij het beheren van energienetten hebben we te maken met privacygevoelige data. Denk hierbij aan gegevens over aansluitingen, energiecontracten, verbruik en kosten. Schending van privacy van energiedata leidt tot boetes en reputatieschade.

Hoe wordt het risico gemanaged?

Met de andere partijen in de energiesector trekken we samen op om privacygevoelige gegevens goed te beschermen. Er vindt informatie-uitwisseling plaats met toezichthouders, Autoriteit Consument & Markt (ACM), Autoriteit Persoonsgegevens (AP), de brancheorganisaties Netbeheer Nederland en Energie-Nederland (E-NL), en andere partijen.
Binnen de eigen organisatie heeft Alliander verschillende initiatieven ondernomen om vertrouwelijke gegevens beter te beschermen. Zo staat bijvoorbeeld in de Alliander Gedragscode beschreven hoe we om moeten gaan met vertrouwelijke informatie en is er een meldpunt datalekken. Bij processen die zijn uitbesteed aan Energie Data Service Nederland (EDSN) zijn eveneens beheersmaatregelen ingericht: te denken valt onder meer aan het afschermen van klantgegevens met unieke klantsleutels. In de sector is een AVG-monitoring uitgevoerd om alle risico’s in kaart te brengen bij EDSN, individuele of gezamenlijke regionale netbeheerders.

Wat is de risicotrend?

De trend is afnemend vanwege het effect van ingezette beheersmaatregelen.

X

Benodigde capaciteit en competenties ↓

Waarschijnlijkheid

Hoog

Impact

Midden

Wat is het risico?

Een van de grootste uitdagingen van Alliander (in onze snel veranderende omgeving) is het aantrekken en behouden van de juiste mensen. Specifiek op kritische functies.

Hoe wordt het risico gemanaged?

In onze arbeidsmarktbewerking en -campagnes zetten we vol in op schaarse groepen. Daarbij richten we ons zo mogelijk ook op minder voor de hand liggende doelgroepen, zoals zij-instromers, omscholers en internationale kandidaten. Er zijn nauwe contacten met scholen en universiteiten om aanstormend talent en hun wensen en verwachtingen tijdig in beeld te krijgen. Daarnaast werken we met HR-teams die het werven van de benodigde capaciteit en competenties als kerntaak hebben.

Wat is de risicotrend?

De trend is afnemend. Alliander is steeds beter in staat om mensen te vinden en aan zich te binden. Dit komt mede doordat de energiesector steeds populairder wordt om voor te werken.

X

Anticiperen op en bijbenen van energietransitie ↑

Waarschijnlijkheid

Hoog

Impact

Hoog

Wat is het risico?

De energietransitie versnelt. We verkeren in een periode waarin de samenleving elektrificeert en het gebruik van aardgas voor de verwarming van woningen wordt uitgefaseerd. Het afscheid van aardgas en de inzet van zonnepanelen, windparken, warmtepompen en elektrische auto’s leidt ertoe dat het elektriciteitsnet op veel plaatsen en snel verzwaard moet worden. De acceptatie van het nieuwe energiesysteem door de maatschappij is echter moeilijk voorspelbaar. De onzekerheid rondom de scenario’s van de energietransitie (waar gebeurt wat en met welke snelheid) maakt het lastiger dan in het verleden om hier op de juiste wijze op te anticiperen. Wanneer we onvoldoende flexibel om kunnen gaan met de onzekerheid van verschillende transitiescenario’s en de daarbij horende investeringen, en onvoldoende alternatieven hebben om netverzwaring te voorkomen, plegen we mogelijk onjuiste investeringen, investeren we te vroeg of te laat en ontwikkelen we te complexe producten. Daarnaast zetten mogelijk dalende inkomsten uit het gasnet de betaalbaarheid van het energiesysteem verder onder druk.

Hoe wordt het risico gemanaged?

We managen het risico door in te zetten op het genereren van meer voorspellend inzicht in de toekomstige energiebehoefte in onze regio’s en de effecten ervan op onze netten. Dit helpt om zo doelmatig en doeltreffend mogelijk te kunnen investeren. Daarnaast proberen we de warmtetransitie positief te beïnvloeden door een proactieve klantbenadering. Met innovatieve oplossingen voorkomen we netverzwaring en (des)investeringen. Tevens brengen we binnen Alliander focus aan op capaciteit(vraagstukken).

Wat is de risicotrend?

Toenemend. De energietransitie is op gang gekomen, met een hausse aan aanvragen voor duurzame invoeding. Met de afspraken vanuit het aanstaande Klimaatakkoord is de (grotere) omvang van de ambitie concreter geworden.

Risicobewustzijn

Het managen van risico's is onderdeel van de besturing en besluitvorming van de organisatie. De Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen van Alliander bespreken de toprisico’s regelmatig. Ze beoordelen welke effecten de risico’s kunnen hebben op de strategische doelstellingen, de bedrijfsvoering en op onze reputatie. In 2018 werden de strategische risico's van Alliander in een sessie met het directieteam van Alliander herijkt. Bij de andere directie-en management lagen van Alliander staat risicomanagement eveneens structureel op de agenda.

Alliander vindt het belangrijk te voldoen aan de richtlijnen uit de herziene Corporate Governance Code. In de hoofdstukken Corporate governance, Verklaring van de Raad van Bestuur en Overige informatie leggen we uit hoe het managen van risico’s expliciet onderdeel is van de besturing en besluitvorming van de organisatie. Meer algemene informatie over risicomanagement vindt u op www.alliander.com.

Koppeling van risico’s aan strategische pijlers

Risicobereidheid

Om de bedrijfsdoelstellingen te behalen, moeten we soms in bepaalde mate risico’s accepteren. De mate waarin we bereid zijn om dit te doen (de ‘risicobereidheid’), verschilt per risico.

• We nemen geen enkel risico waar het gaat om veiligheid van onze medewerkers, onze klanten en onze netten. We sluiten alle risico’s uit, voor zo ver dat mogelijk en reëel is.

• Rond compliance is onze risicobereidheid laag. We moeten voldoen aan wet- en regelgeving en willen handelen volgens interne procedures en de Alliander Gedragscode.

• Voor strategische risico’s zoeken we een juiste balans tussen risico’s en onze doelstellingen op de langere termijn.

• Voor financiële risico’s hanteren we een lage risicobereidheid. Zo weten we zeker dat we een gezonde financiële basis hebben en voldoen we aan de voor ons van belang zijnde financiële ratio's.

Financiële risico’s, waaronder ons kredietrisico, lichten we toe in noot 34 van de jaarrekening. Een uitgebreide beschrijving van al onze operationele assetrisico’s kunt u teruglezen in de Kwaliteits- en Capaciteitsdocumenten (KCD), die we iedere twee jaar opstellen. U vindt deze op www.liander.nl/kcd.