Excellent netbeheer

Leveringsbetrouwbaarheid van het elektriciteitsnet

Onze klanten hadden in 2019 gemiddeld 21,9 minuten geen elektriciteit (2018: 30,6 minuten). Dat is een flinke verbetering ten opzichte van vorig jaar, wat vooral te danken is aan het uitblijven van grote storingen (2018: 4). Verder was het aantal storingen in de zomerperiode lager dan vorig jaar. Dit kwam mede doordat we componenten die gevoelig zijn voor aanhoudende warmte met nieuwe digitale hulpmiddelen beter kunnen monitoren: we kunnen dreigende storingen sneller lokaliseren en monteurs beter aansturen. Waar nodig worden componenten preventief vervangen. Opvallend is dat 21% van de storingen wordt veroorzaakt door graafschade door derden. 
Het aantal kabelnummers in het elektriciteitsnet met meer dan vijf storingen per jaar was met 17 gelijk aan de doelstelling (maximaal 17). Dit is even hoog als in 2018 (17), ondanks de verscherpte aandacht voor herhaalstoringen en slimme technische aanpassingen in het net. Voorbeeld hiervan is een rezap, een elektrische zekering die de storingslocatie kan meten bij een volgende (sluimerende) storing.

Uitvalduur van het elektriciteitsnet en oorzaken

Herhaalstoringen

Leveringsbetrouwbaarheid van het gasnet

Uitval van het gasnet komt relatief weinig voor. Fluctuaties in de uitvalduur van gas worden hoofdzakelijk veroorzaakt door incidentele verstoringen door derden waarbij klanten langdurig gasloos zijn. In november zaten 63 huizen in Doorwerth een tot anderhalve dag zonder gas. Na een waterleidingbreuk kwam water in een beschadigde gasleiding. De gasleidingen werden eerst schoongemaakt en hersteld voordat ze weer in gebruik konden worden genomen. 

Uitvalduur van gasnet en oorzaken

Onderhoud aan infrastructuur

In 2019 hebben we € 1.044 miljoen uitgegeven aan onderhoud, vervanging en aanleg van onze energie-infrastructuur (2018: € 954 miljoen).

Vervanging grijs gietijzer en asbestcement leidingen

Sinds 2009 loopt een grootschalig vervangingsprogramma om de grijs gietijzeren en asbestcement gasleidingen te vervangen. Dit programma loopt nog tot 2040. In 2019 zijn we met de tien gemeenten, waar bijna 70 procent van de betreffende gasleidingen ligt, in gesprek gegaan over versnelling van dit programma tot 2032. Aanleiding hiervoor was een advies van Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). 

Onze prestaties per regio

Gelderland

De provincie Gelderland beslaat een groot en divers gebied. Er liepen afgelopen jaar diverse grote woningbouwprojecten en we zagen een toenemende vraag naar vermogen op bedrijventerreinen en in de glastuinbouwsector. Ook zagen we een toename van initiatieven rond de opwek van duurzame energie. De impact van al deze ontwikkelingen op het net is groot. We hebben op basis van tientallen gesprekken met tuinders een analyse gemaakt van energiescenario's in de Bommelerwaard en hebben gewerkt aan de aansluiting van initiatieven van duurzame opwek rondom knooppunt Deil. Voor de zoninitiatieven in de Achterhoek hebben we een nieuw schakelstation gebouwd in Laarberg en hebben we gewerkt aan de verzwaring van elektriciteitsverdeelstation Borculo. In Wageningen zijn we in 2019 gestart met het eerste prefab schakelstation. Ondanks innovatieve toepassingen als de flexibiliteitsmarkt en het flexnet in Nijmegen-Noord, zagen we toch dat op een aantal plekken de vraag naar vermogen de beschikbare capaciteit overschrijdt.

Friesland

De snelle groei van met name zonne-energie in Friesland zorgt ervoor dat de elektriciteitsnetwerken steeds zwaarder worden belast. In 2019 werden diverse zonneparken aangesloten, onder meer bij Oosterwolde. We hebben bovendien het besluit genomen om bij een zonnepark in Oosterwolde te starten met een pilotinstallatie die duurzaam geproduceerde elektriciteit gaat omzetten in groene waterstof. Zulke pilots dragen bij aan alternatieve oplossingen om in gebieden waar het druk is op het net het transport van duurzaam opgewekte elektriciteit mogelijk te maken.  

Noord-Holland

De provincie Noord-Holland heeft een grote (versnelde) nieuwbouwopgave: datacenters willen zich er vestigen en de glastuinbouw kan niet zonder betrouwbare energielevering. De vraag naar elektriciteit wordt steeds groter, terwijl de capaciteit van het netwerk daarvoor niet toereikend is. Om dit op te vangen werkten we met TenneT aan uitbreiding van het elektriciteitsnet en hebben we in 2019 de onderstations De Weel en Middenmeer gerealiseerd. In het kader van de warmtetransitie zijn in Purmerend de eerste woningen in de proeftuin van het ministerie van Binnenlandse Zaken aardgasvrij gemaakt en startte in Zaanstad het eerste open warmtenet van Nederland. In Haarlemmermeer breidden we het elektriciteitsnet uit om datacenters te kunnen aansluiten. Het leggen van de tweede 50kV-verbinding tussen elektriciteitsverdeelstation Haarlemmermeer en Rozenburg is gestart. Er wordt al sinds 2015 samen met TenneT naar een locatie in de regio gezocht voor een nieuw elektriciteitsverdeelstation Haarlemmermeer. Helaas nog steeds zonder succes.

Amsterdam

Liander en de gemeente Amsterdam werkten in een thematische studie samen aan de energietransitie van de stad. Door de bouw van woningen en datacenters en de elektrificatie van onder andere mobiliteit, verwarming en industrie stijgt het elektriciteitsverbruik de komende jaren snel. De impact daarvan op het net is groot. We plaatsten bovendien vijf intelligente middenspanningsruimtes om in de toekomst storingen sneller te kunnen oplossen. Liander heeft nieuwe netten aangelegd om nieuwbouwwoningen te kunnen aansluiten in onder meer Amsterdam-Noord. Verder werden ruim 250 nieuwe laadpalen aangesloten en namen we een ondergronds gasstation in gebruik. In het kader van Amsterdam Aardgasvrij gingen in de Gentiaanbuurt de eerste huizen van het aardgas af. 

Zuid-Holland

In 2019 zijn voorbereidingen gestart voor een flexibiliteitsmarkt in Zuidplaspolder om de drukte op het net zo veel mogelijk te verminderen. Bovendien deed Liander samen met de gemeenten in Holland Rijnland een scenariostudie om inzicht te krijgen in waar en wanneer investeringen in het elektriciteitsnetwerk nodig zijn om de economische ontwikkelingen en de energietransitie te faciliteren. De eerste stappen om te komen tot regionale inpassing van deze netinvesteringen zijn gezet. We maakten een start met oplossingen voor de facilitering van duurzame opwek in Boskoop. 

Flevoland

Flevoland kent veel landelijk gebied. Ideaal voor duurzame opwek. Dat vindt al op grote schaal plaats met de vele windmolens. Daarnaast neemt het aantal aanvragen voor zonneparken toe. Dat stelt onze organisatie voor de grote uitdaging om de infrastructuur hiervoor geschikt te maken náást de facilitering van toch al grootschalige opwek van windenergie. Hier is samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en Liander nodig. In 2019 werkten we aan de aansluiting van de zonneparken in Luttelgeest (4 MW) en Almere De Vaart (20 MW).

Toegang tot betaalbare energie

Duizenden huishoudens kunnen hun maandelijkse energierekening niet of nauwelijks betalen. Deze groep wordt mogelijk groter als alle woningen van het aardgas af gaan, concludeert onderzoeksbureau Ecorys. Dat is alarmerend. Als netbeheerder staan we voor de toegankelijkheid en betaalbaarheid van energie voor iedereen. Afgelopen jaar rondden we een proef af met prepaid energie. De pilot is gehouden door Alliander, Stedin, Greenchoice, Vattenfall en de Energiebank om huishoudens meer bewust te maken van hun energieverbruik en extra hulp te bieden om afsluiting en nieuwe schulden te voorkomen. Uit de proef is gebleken dat prepaid energie helpt meer grip te krijgen op energiekosten, te besparen en schulden te voorkomen. Bovendien wordt meer zelfredzaamheid ervaren.

In de winter zijn we altijd terughoudend met afsluiten van energie. Daarbij gaan we verder dan de wet voorschrijft. Die zegt dat we moeten stoppen met afsluiten als het in De Bilt twee etmalen aaneengesloten vriest. Wij kijken elke week vooruit en bepalen dan of het in een etmaal gemiddeld onder nul graden blijft. Twijfelgevallen leggen we in het voordeel van de klant uit.

Online campagne helpt contractloze klanten voorkomen

Elk jaar heeft Liander te maken met klanten die wel energie afnemen maar hier niet voor betalen, omdat zij geen energiecontract hebben. Dit ontstaat bijvoorbeeld na een verhuizing. Deze vorm van administratief netverlies kost ons jaarlijks € 16,9 miljoen. Het terugdringen van het aantal contractloze klanten draagt bij aan daling van netverlies en meer klantgemak. We hebben een online campagne gehouden om klanten die verhuizen te informeren over het meeverhuizen van hun energiecontract of het afsluiten van een nieuw contract. In totaal hebben we via sociale media en online advertenties ruim 4,5 miljoen mensen bereikt en werd de video bijna 5 miljoen keer bekeken. Dit betekent dat meer klanten zijn geïnformeerd over dat het belangrijk is om een contract af te sluiten. Het aantal klanten dat op het moment van verhuizen contractloos is, is in de periode van de campagne gedaald van bijna 39% naar 35%. Hierbij spelen seizoensinvloeden ook een rol.