Hoe we werken aan de uitdagingen

Om de betrouwbaarheid van het elektriciteitsnet te kunnen continueren, maken we de knelpunten in netcapaciteit in het elektriciteitsnet inzichtelijk. We doen er alles aan om het net rond de knelpunten uit te breiden, evenals op locaties waar we voorzien dat de vraag in de toekomst gaat toenemen. We zoeken daarnaast naar mogelijkheden om de huidige kabels en installaties nog slimmer te benutten.

Verbeteringen in de uitvoeringsorganisatie

Als gevolg van de toegenomen hoeveelheid werk en het tekort aan technisch personeel hebben we in 2019 binnen onze operationele processen diverse veranderingen doorgevoerd. Dankzij deze aanpassingen kunnen we onze prestaties op het gebied van tijdigheid, productieverhoging en kostenbewust werken verder verbeteren. 

Zo is het bijvoorbeeld in 2019 voor de grootverbruikaansluitingen (zoals aanvragen van aansluitingen voor zonneparken) mogelijk geworden de offerte digitaal op te stellen en direct naar de klant te zenden, waar dit eerst veel handmatige stappen en langere doorlooptijd vergde. Ook zorgen aangescherpte werkafspraken en sturing ervoor dat meer projecten op tijd starten, waardoor technische capaciteit beter wordt ingezet en betrouwbaarheid van planningen richting klanten en aannemers wordt vergroot.

Langdurig en integraal uitbesteden

We hebben afgelopen jaar positieve resultaten behaald met het geheel uitbesteden van projecten aan aannemers. Aannemers doen daarbij zelf zowel de voorbereiding als de uitvoering, inclusief het schakelen in de netten. Daardoor kunnen we gezamenlijk meer werk verzetten. In augustus tekende Liander een groot contract met drie aannemers die de komende tien jaar vervangings- en uitbreidingswerkzaamheden gaan doen bij circa 4.500 middenspanningsruimtes in drie regio’s. In oktober ondertekende Liander met aannemers een contract van vier jaar voor de werkzaamheden aan de energienetten in Amsterdam. Door werkzaamheden integraal uit te besteden, kunnen onze monteurs zich richten op ander specialistisch werk, het oplossen van storingen en het onderhoud van het elektriciteitsnet. Daarnaast dragen de langdurige contracten eraan bij dat aannemers meer zekerheid hebben over hun werkpakket en meer mensen in dienst kunnen nemen en opleiden, zodat het aantal technici in Nederland gaat toenemen. 

Werkplanningen

Tot 2019 planden we ons werk op basis van vaste, gemiddelde normen voor de hoeveelheid tijd die onze activiteiten kosten. We hebben geanalyseerd welke factoren deze normtijden beïnvloeden, bijvoorbeeld of sprake is van vervuilde grond. Door preciezere normen te gebruiken in projecten kunnen we beter en nauwkeuriger plannen. Daardoor kunnen we meer werk verzetten. In 2019 zijn we in de keten voor grootverbruikaansluitingen gestart met besturing aan hand van deze nieuwe normstructuur.

Productie-innovatie

We hebben geëxperimenteerd met productie-innovatie in het uitvoerende proces. Zo ontwikkelen we samen met andere partijen een prefab meterkast. In Wageningen is het eerste prefab schakelstation in gebruik genomen. Deze oplossingen verkorten de montagetijd aanzienlijk en minimaliseren afhankelijkheden in de planning.

Werving, opleiding en behoud

Wat betreft het eigen technisch personeel is fors ingezet op het vergroten van arbeidscapaciteit door te werken aan werving, opleiding en behoud. Denk daarbij aan speciale programma’s voor het werven en opleiden van schoolverlaters en statushouders en het behoud van technisch personeel middels retentiemaatregelen en doorgroeipaden. Meer hierover is te lezen in de paragraaf over het opleiden en ontwikkelen van medewerkers. 

Slimme innovaties

We kijken voortdurend hoe we het bestaande net met innovatieve oplossingen zo optimaal mogelijk kunnen benutten. Dit betreft onder meer slimme uitbreidingen en technische aanpassingen van het elektriciteitsnet, initiatieven om tot een betere samenwerking te komen tussen sectoren onderling en met ketenpartners en nieuwe energiedragers. Welke maatregel of oplossing gekozen wordt, is afhankelijk van de situatie. Een voorbeeld van technische innovaties zijn cablepooling (het aansluiten van zonneparken en windparken op één kabel) en niet-redundant aansluiten. Redundant vermogen is een soort reservevermogen dat ervoor zorgt dat bij storingen en onderhoud de elektriciteit niet afgeschakeld hoeft te worden. Door gebruik te maken van deze reservecapaciteit op stations, hebben we meer capaciteit in het net. Waterstof is een nieuwe energiedrager waar we in 2019 pilots voor hebben opgezet. We willen we leren wat de grootschalige productie van groene waterstof uit wind- en zonne-energie kan betekenen voor betaalbaar en betrouwbaar netbeheer.

Vergroting slagvaardigheid organisatie

Om onze bijdrage aan de energietransitie te laten slagen, is het essentieel dat Alliander zich richt op het aangaan van de uitdagingen. Het is belangrijk dat we ons slagvaardig organiseren en als één team gedragen. Om te weten of alle medewerkers hetzelfde doel voor Alliander voor ogen hebben, is eind juni een strategiemeting gehouden. Uit deze enquête bleek dat leidinggevenden en medewerkers weten welke uitdagingen Alliander heeft om onze taak waar te blijven maken. We hebben daarnaast gezien dat het mogelijk is nog meer focus aan te brengen in hoe we de uitdagingen als organisatie aangaan, hoe teams bijdragen aan de strategie en welke prioriteiten ze moeten stellen. Bovendien vinden ze dat teams van Alliander nog beter met elkaar kunnen samenwerken aan duidelijke keuzes die we als organisatie maken voor de toekomst van Alliander. Na de enquête voert elk team een gesprek over de koers van Alliander. Voor het creëren van een 'excellente' organisatie wordt een aanpak ontwikkeld. 

Organisatie-aanpassingen

Om slagvaardiger en wendbaarder te worden, zijn in 2019 diverse aanpassingen doorgevoerd in organisatie-onderdelen van Alliander. Bijvoorbeeld bij Qirion door met een nieuwe regio-indeling te gaan werken. Ook is de IT-organisatie in 2019 begonnen met een transformatie. Verder werken we met nieuwe methoden die onze wendbaarheid vergroten en blijven we onderzoeken hoe wij onze taken zo goed mogelijk uitvoeren en organiseren.

Digitalisering

Dankzij digitale technologie en innovaties ontstaan nieuwe mogelijkheden om onze netten te beheren. Alliander zet deze in om storingen sneller op te sporen en zelfs te voorkomen, maar ook om gericht te investeren in de netten en klanten data en (self)service aan te bieden. Deze hebben zij nodig om betere energiekeuzes te maken en om energiestromen slimmer te managen, zodat het huidige net beter benut wordt. Verzwaring van het energienet kan op deze manier worden beperkt.

In 2019 is daarom verder gewerkt aan de uitrol van digitale componenten. Dat zijn apparaten die kunnen signaleren en soms schakelen, zoals Smart Cable Guard (SCG), intelligente middenspanningsruimtes (iMSR) en slimme meters. De gegevens uit deze slimme apparaten worden met innovatieve algoritmes en kunstmatige intelligentie omgezet in waardevolle informatie voor klant en medewerker. Hiermee kunnen we ervoor zorgen dat de monteur al in de straat is als de klant een storing meldt, dat storingen voorkomen worden en dat capaciteit van het net maximaal benut wordt.  

Omdat sommige klanten een groot aantal aansluitingen tegelijkertijd aanvragen, hebben we een klantinpassingstool ontwikkeld. Daarmee kunnen we bulkaanvragen snel analyseren en berekeningen maken voor de impact op onderstations en het middenspanningsnet.

Minder en kortere storingen

SCG is een systeem dat zwakke plekken in het ondergrondse elektriciteitsnet detecteert en lokaliseert, zo mogelijk nog voordat deze tot een storing leiden. In 2019 zijn hiermee 40 storingen voorkomen en 77 storingen verkort. Eind 2019 hadden we meer dan 900 operationele SCG’s in ons net. Dat is meer dan de doelstelling (800). Ook de slimme meter van klanten draagt bij aan het verkorten van de storingsduur. Deze helpt ons bij het lokaliseren van storingen zodat de monteur sneller ter plaatse is en voorkomt dat we klanten technische vragen moeten stellen omdat we die nu zelf al kunnen beantwoorden. Monteurs zijn dit jaar met een app gaan werken die hun ter plaatse informatie geeft die voorheen alleen op kantoor beschikbaar was. Als klanten door een laagspanningsstoring recht hebben op financiële compensatie, dan wordt deze in meer dan 80% van de gevallen automatisch berekend en uitbetaald.

Gericht investeren in de netten

Digitale installaties kunnen traditionele installaties versterken om zo tegen de laagste kosten de storingsduur zo veel mogelijk te verkorten. Er zijn talloze mogelijkheden om digitale met traditionele installaties te combineren. Hiervoor is een optimalisatiemodel gemaakt dat met behulp van algoritmes automatisch het meest kostenefficiënte voorstel doet voor de plaatsing van intelligente middenspanningsruimtes, SCG’s en vermogensschakelaars. Dit helpt onze netplanners gerichte investeringsbeslissingen te nemen. Voor wat betreft de iMSR’s zijn we in het verslagjaar met 127 plaatsingen boven het geplande aantal van 100 stuks uitgekomen.

Flexibiliteitsmarkt Zuidplaspolder

In navolging van de flexibiliteitsmarkt in Nijmegen-Noord zijn we in Zuidplaspolder gestart met de voorbereidingen voor een flexmarkt. We verwachten hier door de bouw van nieuwe woningen en uitbreiding van bedrijven een tekort aan transportcapaciteit, ofwel congestieproblemen. Samen met TenneT en Stedin bereiden we de realisatie van een nieuw onderstation voor. Het duurt nog enkele jaren voordat het station gereed is. Een van de oplossingen voor de capaciteitsproblemen in de tussentijd is een flexibiliteitsmarkt om vraag en aanbod van elektriciteit op elkaar af te stemmen. Dit kan door het verbruik van elektriciteit te verplaatsen naar een ander moment. Ook kan energie tijdelijk opgeslagen worden voor gebruik tijdens piekmomenten.

Aanbieding slimme meter

Een cruciale schakel in het slimmer maken van onze infrastructuur is de slimme meter. Klanten nemen steeds vaker zelf beslissingen over energie. De slimme meter helpt klanten om energie te besparen en om energie te verbruiken als het goedkoop is of om deze terug te leveren als de elektriciteitsprijs hoog is. Sinds de start van de uitrol van de slimme meter hebben we bij 2,4 miljoen klanten de slimme meter aangeboden. Inmiddels worden meer dan 2 miljoen verzoeken per dag behandeld voor data uit de slimme meter. In 2019 hebben we aan meer dan 600.000 klanten de slimme meter aangeboden en lopen we voor op de planning die is afgegeven aan het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Dit resultaat is behaald ondanks een langdurige productiestop van meters bij een van de twee leveranciers. De productie bij de leverancier is door kwaliteitsissues in het productieproces in oktober 2018 stilgevallen. 
Eind 2019 was 107% van de planning voor 2019 gerealiseerd. Op Alliander.com geven wij op maandbasis weer hoe ver wij zijn met de realisatie. Het doel is dat wij in 2020 al onze klanten een slimme meter hebben aangeboden. In 2020 hebben we nog 375.000 adressen te gaan. We verwachten veel onbewoonde panden tegen te komen en woningen waar aanpassing van de meterkast of aansluiting nodig is. De aanbieding van de slimme meter verloopt in nauwe samenwerking met onze partners, zoals aannemers.