Ons verhaal over 2019
Net als in 2018 groeide in 2019 de economie en ging de energietransitie in de volgende versnelling. Het aantal aanvragen voor de grootste zakelijke aansluitingen verzevenvoudigde in enkele jaren, we legden ruim 200 kilometer meer middenspanningskabels dan in 2018 (+38%), we sloten 721 MW zonopwek aan (+48%) en in ons verzorgingsgebied kwamen er 1.712 publieke laadpunten voor elektrische auto’s bij (+39%). Terwijl wij (en onze aannemers) kampen met het schrijnende gebrek aan technici in Nederland.
Als we terugkijken op 2019 hebben we een dubbele boodschap. Enerzijds zijn we trots op alle collega’s omdat we de hoogste productie ooit hebben gerealiseerd. Bovendien werkten we aan het werkelijk in praktijk brengen van belangrijke innovaties, zoals de flexibiliteitsmarkt in Zuidplaspolder. Anderzijds werd in 2019 in Nederland echt duidelijk dat er grenzen zijn aan wat het elektriciteitsnet aan kan. Inmiddels is het op sommige plekken in ons net zo druk dat onze klanten geen nieuwe aansluiting of extra capaciteit kunnen krijgen. Daarvoor zullen eerst uitbreidingen van bestaande of geheel nieuwe elektriciteitsstations gerealiseerd moeten worden. Dat kost helaas tijd, vanwege de doorlooptijd van vergunningsprocessen en vanwege het grote tekort aan technici in Nederland. Dat vinden wij ontzettend vervelend voor onze klanten. Wij hebben veel aandacht voor de interactie met hen en gelukkig zien wij dat terug in het aantal klachten en de klanttevredenheid.
Klimaatakkoord en RES’en
Aan het vele werk komt het komende decennium nog geen eind: in het Klimaatakkoord van 2019 is afgesproken dat in 2030 in heel Nederland voor 35 terawattuur aan duurzame opwek van zon- en windenergie op land wordt ingepast. Daarnaast moeten in 2030 anderhalf miljoen woningen op een andere manier worden verwarmd dan met aardgas. Ook zijn er 1,8 miljoen extra laadpunten voor elektrische auto’s nodig. Voor al die windmolens, zonnepanelen, laadpalen en warmtepompen is het Nederlandse elektriciteitsnet nooit ontworpen. Toch moet de infrastructuur op tijd klaar zijn. Uit de studies die wij na afronding van het Klimaatakkoord hebben gedaan, blijkt dat de vraag naar elektriciteit in 2050 grofweg op zijn minst verdubbeld zal zijn. Dat betekent dat ons net zwaarder belast zal worden. Alleen al in Amsterdam zijn er tot 2030 zes tot acht nieuwe elektriciteitsverdeelstations nodig om de groei en verduurzaming van de stad te faciliteren, terwijl vergunningstrajecten jaren duren, de fysieke ruimte schaars is en het gebrek aan technici Nederland parten speelt.
Het is dan ook essentieel te weten wat waar wanneer aan de energie-infrastructuur moet gebeuren. Daarin worden de Regionale Energiestrategieën (RES'en) cruciaal. Afgelopen jaar zijn gemeenten en provincies gestart met de ontwikkeling daarvan. We dragen met onze kennis en kunde dan ook zeer actief bij aan de totstandkoming van deze RES’en. Daarnaast zijn we met stakeholders in overleg om wet- en regelgeving die nog dateren uit de tijd dat nauwelijks sprake was van decentrale opwek van energie, te moderniseren met het oog het realiseren van de energietransitie. Een voorbeeld is de transportindicatie, een maatregel die moet zorgen voor voldoende netcapaciteit voor duurzaam opgewekte energie.
Werving technici
Net als in voorgaande jaren hebben we in 2019 veel energie gestoken in de werving van technische collega’s. We hebben afgelopen jaar gelukkig weer 262 specialistische technici mogen verwelkomen. Maar het opleiden kost jaren en opleidingsruimte is schaars: in 2019 zaten onze opleidingsmogelijkheden aan de maximale capaciteit. Op dit moment is 34% van onze monteurs in opleiding. We werken nauw samen met de sector en regionaal onderwijs om jeugd en jongeren te interesseren voor een baan in de techniek. We geven ook vorm aan innovatieve samenwerkingsconcepten met aannemers met als doel het aantal technici in Nederland te vergroten.
Veiligheid
Veiligheid is bij Alliander een belangrijke randvoorwaarde. Dat geldt voor onze medewerkers, omwonenden, klanten en aannemers. Helaas is onze Lost Time Injury Frequency (LTIF) gestegen naar 2,1 ten opzichte van 1,4 in 2018. Maar gelukkig hebben er geen ernstige ongelukken plaatsgevonden. Wel hebben we onderzoek laten doen naar blootstelling van onze medewerkers aan gevaarlijke stoffen zoals benzeen, asbest en chroom-6 en waar nodig werkinstructies aangepast. Daarnaast hebben we aandacht gehad voor milieu-issues, zoals PFAS en stikstof.
Betrouwbaarheid netten
Nederland heeft een van de meest betrouwbare netten ter wereld, met een beschikbaarheid van 99,99%. In 2019 kwam de uitvalduur van onze elektriciteitsnetten uit op 21,9 minuten (2018: 30,6 minuten) en gas op 40 seconden (2018: 39 seconden). We pasten de smart cable guard, die storingen aan ziet komen, op grotere schaal toe in ons elektriciteitsnet. Bovendien zijn we in 2019 met behulp van data en kunstmatige intelligentie zwakke verbindingsstukken in het net op gaan sporen. Deze onderdelen vervangen we voordat het tot een storing komt.
Slagvaardige organisatie
De energietransitie zorgt ervoor dat Alliander voor de grootste klus in zijn meer dan 100-jarige bestaan staat. Belangrijke voorwaarden om die te doen slagen zijn dat alle collega’s hetzelfde doel voor ogen hebben en dat onze organisatie slagvaardiger wordt. Over de belangrijkste doelen van Alliander zijn alle teams in het bedrijf op basis van de uitkomsten van een strategie-enquête met elkaar in gesprek. Bovendien zijn we in 2019 gestart met een herontwerp van onze organisatie dat we in 2020 verwachten af te ronden. Onze IT-afdeling en Qirion hebben hierin belangrijke stappen gezet.
Duurzame bedrijfsvoering
Alliander streeft naar een klimaatneutrale bedrijfsvoering in 2023. We zetten in toenemende mate in op hergebruik van componenten en recycling van grondstoffen die steeds schaarser worden. In 2019 kochten we 30% van onze materialen circulair in. In onze gebouwen gebruikten we minder energie en inmiddels is een kwart van onze leaseauto’s elektrisch. In Groenlo leverden we een duurzaam, energieneutraal en deels circulair schakelstation op. Daarnaast hebben we nieuwe stappen gezet in het vergroenen van onze netverliezen. Met energiebedrijf Ørsted is in september 2019 een overeenkomst getekend waarmee we onze CO2-uitstoot jaarlijks met circa 25 procent verminderen. Via het nieuwe contract wordt in totaal ruim 95% van de netverliezen vergroend.
Financiële resultaten
Het resultaat na belastingen van Alliander kwam uit op € 253 miljoen (2018: € 334 miljoen). Het resultaat exclusief bijzondere posten bedraagt over 2019 € 267 miljoen en is hiermee € 6 miljoen hoger dan in 2018. De totale kosten stegen beperkt naar € 1.591 miljoen (2018: € 1.572 miljoen) en de totale investeringen van Alliander bedroegen € 834 miljoen in 2019 (2018: € 731 miljoen). De goede kredietwaardigheid van Alliander is bevestigd door kredietbeoordelaars S&P en Moody’s.
Veranderingen in Raad van Bestuur
De snelheid en impact van de energietransitie, nieuwe technologieën en digitalisering manifesteren zich steeds nadrukkelijker en vragen om extra aandacht in de aansturing van Alliander. De Raad van Bestuur is daarom per 1 april 2019 uitgebreid met Daan Schut als Chief Transition Officer (CTO). Hij richt zich primair op de realisatie van de energietransitie en digitalisering. Met Walter Bien als nieuwe Chief Financial Officer (CFO) per 7 oktober verwelkomden we een bestuurder met een relevante financiële achtergrond voor de vraagstukken die de energietransitie met zich meebrengt. Hij volgt Mark van Lieshout op, die per 1 maart afscheid nam als CFO van Alliander. We danken Mark hartelijk voor zijn jarenlange inspanningen bij het opbouwen van de organisatie die er nu staat.
Blik vooruit
Hoewel de economische groei naar verwachting zal dalen, zet de energietransitie exponentieel door. Dat betekent dat in 2020 een aantal fundamentele vraagstukken voor ons ligt: de verdubbeling van de productie in de komende jaren, de lange termijn financiering van het bedrijf en de intensivering van de samenwerking met partners zoals collega-netwerkbedrijven, aannemers, installateurs, gemeenten en provincies.
Dagelijks zijn bij Alliander en onze aannemers duizenden medewerkers aan de slag met de uitvoering van ons werk. Zij zijn het allerbelangrijkst. Zij zijn het die dagelijks in contact staan met onze klanten en samen werken aan onze missie: zorgen dat het licht brandt, de huizen warm zijn en de bedrijven draaien. Ook in deze complexe tijden van de overgang naar een nieuw, duurzaam energiesysteem. Voor die bijdrage willen we hen bijzonder bedanken.
Samen met onze stakeholders werken wij ook in 2020 aan onze grootste gezamenlijke uitdaging: een energievoorziening die iedereen onder gelijke condities toegang geeft tot betrouwbare, betaalbare en duurzame energie.
Ingrid Thijssen, Walter Bien, Daan Schut
Raad van Bestuur Alliander
Van links naar rechts: Walter Bien, Ingrid Thijssen, Daan Schut