Excellent netbeheer

Leveringsbetrouwbaarheid van het elektriciteitsnet

Onze klanten hadden in 2020 gemiddeld 23,2 minuten geen elektriciteit (2019: 21,9 minuten). Dat is hoger dan de doelstelling van 23 minuten. Er vonden net als in 2019 geen grote storingen plaats. Wel was er sprake van meer middenspanningsstoringen in de warme zomerperiode, waardoor de uitvalduur toenam ten opzichte van een jaar eerder. Dit kwam doordat zwakke componenten in het net oververhit kunnen raken en uitvallen. 33% van de jaarlijkse uitvalduur wordt veroorzaakt door externe oorzaken, tegenover 27% in 2019. Belangrijke oorzaken zijn verder graafschades door derden.
Het aantal herhaalstoringen meten we door te analyseren welke kabels vijf of meer storingen hebben. Kabels in het elektriciteitsnet hebben een nummer. Het aantal kabelnummers in het elektriciteitsnet met meer dan vijf herhaalstoringen per jaar was 17 (2019: 17). Dit is gelijk aan de doelstelling.

Uitvalduur van het elektriciteitsnet en oorzaken

Leveringsbetrouwbaarheid van het gasnet

Uitval van het gasnet komt relatief weinig voor. Fluctuaties in de uitvalduur van gas worden hoofdzakelijk veroorzaakt door incidentele verstoringen door derden waarbij klanten langdurig gasloos zijn. In 2020 was de uitvalduur van het gasnet 83 seconden. De uitvalduur wordt grotendeels beïnvloed door een grote storing in Zaandam op 27 januari 2020 (in diagram onder 'overig'). Zonder deze storing was de gemiddelde uitvalduur van het gasnet 30 seconden. 

Uitvalduur van gasnet en oorzaken

Onderhoud aan infrastructuur

In 2020 hebben we € 1.030 miljoen uitgegeven aan onderhoud, vervanging en aanleg van onze energie-infrastructuur (2019: € 1.044 miljoen). Onderhoud aan de infrastructuur vindt het hele jaar door plaats op diverse locaties. We hebben afgelopen jaar gemerkt dat stroomonderbrekingen om het werk te kunnen uitvoeren voor meer problemen zorgden dan normaal. Door de coronacrisis werken meer klanten thuis. Op sommige locaties heeft het er zelfs toe geleid dat monteurs werden gehinderd bij hun werk door bewoners. Als Alliander vinden we dat onacceptabel. Daarom blijven we uitleggen waarom het belangrijk is dat onze mensen aan het werk blijven en roepen we op om afstand tot hen te bewaren.

Vervanging grijs gietijzer en asbestcement leidingen

Sinds 2009 loopt een grootschalig vervangingsprogramma om de grijs gietijzeren en asbestcement gasleidingen te vervangen. Samen met gemeenten, aannemers, materiaalleveranciers en grondroerders hebben we gekeken waar versnelling mogelijk is, waar mogelijk ook in combinatie met de warmtetransitie. De nieuwe einddatum dat alle leidingen in het saneringsplan zijn vervangen, wordt 2032 in plaats van 2040. 
Naast de versnelling hebben we ook afgesproken om de frequentie van lekzoeken in de leidingen te intensiveren. Gaslekken kunnen leiden tot benzeenverontreiniging. Uit onderzoek blijkt dat verontreinigingen niet leiden tot risico’s voor de medewerkers die de gaslekken repareren en voor de omgeving waar de gaslekken zich voordoen. Desondanks willen we gaslekken opsporen voordat ze een probleem vormen. Dat wordt gedaan met zeer gevoelige apparatuur die minimale gaslekken in een heel vroeg stadium kan ontdekken. De zoekfrequentie is afgelopen jaar verhoogd naar eens per jaar in plaats van eens per vijf jaar.

Toegang tot energie

Prepaid energie

Voor sommige klanten is het iedere maand een hele opgave om de energierekening te betalen. Ook Liander heeft jaarlijks te maken met klanten die geen energiecontract hebben bij een energieleverancier. We juichen maatschappelijke initiatieven toe op het gebied van energiebewustzijn, zoals de Energiebank en de pilot Prepaid Energy Service en werken hieraan mee om mensen met een kleinere portemonnee te helpen schulden te voorkomen en met het hebben en behouden van toegang tot energie. 

Terughoudend met afsluiten

In de winter zijn we altijd terughoudend met afsluiten van energie. Daarbij gaan we verder dan de wet voorschrijft. Die zegt dat we moeten stoppen met afsluiten als het in De Bilt twee etmalen aaneengesloten vriest. Wij kijken elke week vooruit en bepalen dan of het in een etmaal gemiddeld onder nul graden blijft. Twijfelgevallen leggen we in het voordeel van de klant uit.

Prestaties in de regio's

In de verzorgingsgebieden van Liander wordt volop gewerkt om het energienet klaar te maken voor de toekomst. De ambities en activiteiten verschillen per gebied. Liander heeft meegewerkt aan de totstandkoming van de concept-RES'en, die in juni zijn ingediend. We werkten mee in verschillende werkgroepen en bestuurlijke overlegvormen. Met netimpactrapportages hebben we inzichtelijk gemaakt welke impact de concept-RES'en hebben op het elektriciteitsnet en een beeld geschetst hoe het bod het meest systeemefficiënt kan worden ingericht. We hebben bovendien gemeenten ondersteund bij de totstandkoming van de Transitievisies Warmte.  

Noord-Holland

In de provincie Noord-Holland blijft de vraag naar elektriciteit groeien, terwijl de capaciteit van het netwerk niet altijd toereikend is. Liander werkte daarom in 2020 samen met TenneT aan uitbreiding van het elektriciteitsnet. In Haarlem Schalkwijk werd het onderstation deels vernieuwd. In Haarlemmermeer breidden we het elektriciteitsnet uit om datacenters te kunnen aansluiten. Zo hebben we onder andere het 20 kV-deel van het elektriciteitsstation Vijfhuizen gerealiseerd. Er startte een haalbaarheidsonderzoek naar een locatie voor een nieuw verdeelstation bij bedrijventerrein Schiphol Logistics Park in Rozenburg.

Ondanks alle uitbreidingen zorgt de toenemende vraag naar vermogen er op verschillende plekken in Noord-Holland voor dat capaciteitstekorten optreden. In de kop van Noord-Holland leidt dit tot beperktere mogelijkheden om energie terug te leveren. Wel is het windpark Wieringermeer in bedrijf gegaan. Liander heeft hiervoor 20 kV-verbindingen gerealiseerd tussen het windpark en het nieuw aangelegde verdeelstation Middenmeer om de turbines te kunnen aansluiten. In de Haarlemmermeer en de Zaanstreek zijn er beperkingen om nieuw en extra  vermogen te verbruiken. Daarom wordt er ook de komende jaren hard gewerkt aan netuitbreidingen.

Amsterdam

Om duurzaam uit de coronacrisis te komen, investeert Amsterdam tientallen miljoenen in maatregelen die bijdragen aan de werkgelegenheid en verduurzaming van de stad. Onderdeel hiervan zijn het aardgasloos maken van woningen en zonnepanelen op corporatiewoningen. We onderzoeken de impact hiervan op onze infrastructuur en proberen de planning af te stemmen op de capaciteit- en vervangingsplannen van onze kabels en leidingen. Daarnaast werken we samen met de gemeente aan mogelijkheden om technische vacatures in te vullen met mensen die door de coronacrisis hun baan kwijt zijn geraakt.

Tegelijkertijd leidt de groei en de verduurzaming van de hoofdstad tot een grote toename van de benodigde capaciteit van het elektriciteitsnet. Liander werkt samen met de gemeente en TenneT aan het toekomstige elektriciteitsnet voor de stad: op veel plekken versterken we het elektriciteitsnet. In bijvoorbeeld Nieuwe Meer en Bijlmer-Noord breiden we stations uit. En op verschillende plaatsen in de stad zoals IJburg, het Havengebied, Zuid-Oost en Noord zijn we met de gemeente in gesprek om nieuwe stations te bouwen. Er zijn voorbereidingen gestart om verdeelstation Venserweg aan te pakken. Daarnaast heeft Liander ruim 33 kilometer verouderde gasleidingen vervangen om lekkages te voorkomen. 

Friesland

In Friesland groeit met name het aantal zonnedaken en -parken snel. Deze ontwikkeling zorgt ervoor dat het elektriciteitsnetwerk steeds zwaarder wordt belast. Voor zonne-energie heeft de provincie beleid afgekondigd waarin ze de komst van grootschalige zonneparken wil beperken. Liander werkte waar nodig samen met TenneT aan de oplossing van knelpunten. Zo rondden we de verzwaring van verdeelstation Dokkum af. Verder is het vergrote verdeelstation Wolvega opgeleverd. We zijn volop bezig met de vergunningsprocedures voor een nieuwe elektriciteitskabel naar Ameland. Ook de voorbereiding voor de uitbreiding van verdeelstation Oudehaske is in 2020 gestart. We hebben flinke vooruitgang geboekt bij de uitbreiding van het verdeelstation Oosterwolde dat in 2022 klaar zal zijn en de voorbereiding van het verdeelstation Bolsward, dat onder meer gebouwd wordt voor de windparken bij de Afsluitdijk, dat naar verwachting in 2023 gereed is.

Gelderland

De provincie Gelderland beslaat een groot en divers gebied met steeds meer initiatieven voor grootschalige opwek van wind- en zonne-energie, aardgasloze wijken en elektrificatie van vervoer. Dit samen met ontwikkeling van bedrijventerreinen, logistieke centra, glastuinbouwsector en woningbouw maakt dat de vraag naar elektriciteit groeit, terwijl de capaciteit van het net niet altijd toereikend is. Liander werkte daarom ook in 2020 aan de uitbreiding van het elektriciteitsnet. In de regio Rivierenland breiden we bestaande stations uit en zoeken we samen met TenneT naar locaties voor nieuwe stations. In Neerijnen startten we als eerste regionale netbeheerder met congestiemanagement, waarbij we de beperkte ruimte op het elektriciteitsnet verdelen. Naast de uitbreidingen van de verdeelstations Ulft en Borculo hebben we hard gewerkt aan versterking van lokale netten in de Achterhoek. Dit met als doel de grote hoeveelheid aanvragen voor zonopwek te kunnen faciliteren. Om te kunnen voorzien in de snel groeiende vermogensvraag in Nijmegen-Noord bouwen we in Oosterhout een nieuw verdeelstation. Om in tussentijd toch meer klanten te kunnen voorzien in vermogen leggen we extra kabels van bedrijventerrein Park 15 naar verdeelstation Bemmel. Verdeelstation Barneveld is volop in ombouw.
De provincie Gelderland heeft samen met Overijssel een regionale aanpak opgesteld voor het uitrollen van laadinfrastructuur voor elektrische voertuigen. Voor busvervoer in de regio’s Veluwe en Midden-Overijssel zijn in totaal 246 nieuwe elektrische bussen in gebruik genomen. Liander heeft hiervoor de nodige netuitbreidingen en aansluitingen gerealiseerd om de laadinfrastructuur van deze bussen te faciliteren.

Flevoland

In de afgelopen anderhalf jaar zijn door de snelle opkomst van zonopwek in Flevoland op veel plaatsen knelpunten in het elektriciteitsnetwerk ontstaan. In de Noordoostpolder speelt vooral dat we voor de opwek van zonne-energie tegen een tekort aan transportcapaciteit aanlopen. Om knelpunten op te lossen, gaan we aan de slag met diverse uitbreidingen en verzwaringen, onder meer voor een verdeelstation in Dronten. Voor de Noordoostpolder en Urk is de uitbreiding van ons elektriciteitsnet gestart. Daarnaast worden twee nieuwe verdeelstations gebouwd om de capaciteit in met name Urk sterk uit te breiden. Dit project zal zo’n vier tot vijf jaar in beslag nemen. Hiervoor zijn voorbereidingen gestart. In Zeewolde is de eerste groengasbooster geplaatst en aangesloten op het regionale gasnet. De booster maakt het mogelijk om het groene gas van vier bar naar een gasnet met acht bar druk te pompen. Dankzij de compressor kunnen producenten het hele jaar groen gas invoeden.

Zuid-Holland

In Zuid-Holland is een toenemende vraag naar elektriciteit. In overleg met de regio passen we de infrastructuur hierop aan. In 2020 zijn de eerste stappen gezet in de voorbereiding van een forse investeringsagenda om het elektriciteitsnetwerk in de regio te verzwaren, vanwege de grote vraag naar elektriciteit. Samen met TenneT en de gemeenten Zoeterwoude, Leiden, Voorschoten, Leiderdorp en de provincie zijn we gestart met het zoeken van een locatie voor een 150 kV-elektriciteitsstation in de regio Leiden en vier 50 kV-stations. Daarnaast zetten we ook samen met Stedin en TenneT stappen in de ontwikkeling van een nieuw te bouwen station in Zuidplaspolder. In Boskoop zijn de werkzaamheden begonnen om het elektriciteitsnet uit te breiden, zodat het kan meegroeien met de stijgende vraag naar energie in de omgeving. 

In het kader van de lokale energietransities hebben we nieuwe middenspanningsruimten gerealiseerd en hebben we laadpalen aangesloten. Met gemeenten zijn afspraken gemaakt over het saneren van aardgasleidingen en zijn de eerste leidingen vervangen. Verder zijn we actief betrokken geweest bij de Regionale Aanpak Laadinfrastructuur (RAL).

Investeringen per regio