Duurzame organisatie

In 2020 hebben we de duurzame prestaties voor CO₂-reductie en circulariteit verder verbeterd. We zien al een aantal jaren de effecten van een goede inbedding van onze maatschappelijke programma’s. We liggen op de afgesproken koers naar een klimaatneutrale bedrijfsvoering in 2023. Daarnaast hebben we een verbinding gelegd tussen onze goede resultaten op de circulaire economie en kostenbesparingen, waarbij meer hergebruik leidt tot lagere kosten. Met andere infrabeheerders hebben we een begin gemaakt met beleidsafstemming op onze interne CO₂-beprijzing.

Op weg naar een klimaatneutrale bedrijfsvoering in 2023

Alliander streeft naar een klimaatneutrale bedrijfsvoering in 2023. Dat wil zeggen dat in 2023 per saldo geen CO₂ door Alliander wordt uitgestoten als gevolg van onze netactiviteiten, kantoren en voertuigen. In 2020 zaten we op 74% van deze doelstelling.  Hier werken we stap voor stap aan met ons programma voor vermindering en vergroening van de CO₂-emissies. Ons wagenpark is steeds meer elektrisch of hybride, het energieverbruik van onze gebouwen daalt en de netverliezen voor elektriciteit nemen af en worden verder vergroend. 

In 2020 is de uitstoot van CO₂ ten opzichte van 2019 met 38 kiloton gedaald (16%) van 243 naar 205 kiloton. Het effect van ons vergroeningsbeleid is daarmee voor het vijfde jaar op rij duidelijk zichtbaar. De uitstoot is de afgelopen jaren mede sterk gedaald door de vergroening van de netverliezen. De uitstoot is ook gedaald door het verder vervangen van de grijs gietijzeren gasleidingen, een lager netverlies door toenemende lokale duurzame opwek, de dalende CO₂-uitstoot van gebouwen en mobiliteit, en het effect van de coronapandemie; zowel het elektriciteitsverbruik van onze gebouwen als het aantal gereden woon-werkkilometers daalden flink.

CO₂-uitstoot van Alliander¹

• 1 Het resultaat van de CO₂-uitstoot voor 2019 is herberekend volgens de meest recente emissiefactoren.

Uitstoot door net- en lekverliezen

Onze bruto-uitstoot CO₂ wordt voor 94% veroorzaakt door net- en lekverliezen, die grotendeels ontstaan bij het distribueren van elektriciteit en gas. De netverliezen kostten ons in 2020 circa € 68 miljoen en zijn slechts in beperkte mate te beïnvloeden. Niettemin proberen we elk jaar zowel onze technische als administratieve netverliezen te verminderen.

De laatste twee jaar van het percentage netverlies betreft een schatting.

Vergroenen van netverliezen met duurzaam opgewekte energie

Alliander vergroent zijn netverliezen met behulp van opwek van additionele duurzame energie in Nederland. In 2020 hebben wij 80 kiloton van onze totale netverliezen vergroend met Garanties van Oorsprong en daarnaast 39% van het elektrische netverlies als groene stroom ontvangen. Wij hebben bewust de keuze gemaakt om de inkoop van onze netverliezen stapsgewijs te verleggen naar stroom uit nieuwe investeringen in hernieuwbare bronnen. Hiermee bereiken we dat ons netverlies CO₂-arm wordt én ondersteunen we de groei van duurzame energieopwekking. In 2020 hebben we met het effectueren van reeds gecontracteerde additionele groencertificaten bijna 71% van het totale netverlies verduurzaamd.

Technische netverliezen

De absolute omvang van de technische netverliezen elektriciteit is in 2020 met 11% gedaald ten opzichte van 2019. Waar deze technische netverliezen voorheen altijd sterk samenhingen met economische ontwikkelingen, zien we inmiddels dat een groeiende economie niet per se leidt tot meer transport van elektriciteit en gas en dus tot meer netverlies. De afname van ons technisch netverlies is deels toe te schrijven aan de verbeterde energie-efficiency en deels aan de toenemende duurzame opwek door klanten.

Ons reductieprogramma voor technisch netverlies blijft van kracht. Met het oog op veiligheid en verminderen van gaslekkages vervangen we jaarlijks een deel van de grijs-gietijzeren gasleidingen. Hiermee reduceren we energieverlies en beperken we klimaatgerelateerde emissies.

Interne CO₂-prijs

Voor het afwegen van onze investeringen op duurzaamheid werken wij met een interne CO₂-prijs. Energiebesparing of het verminderen van methaan-lekkages wordt op deze manier hoger gewaardeerd. In 2020 leidde Alliander de coalitie van alle netbeheerders om te komen tot een sectorbrede afspraak over (een hogere) interne CO₂-beprijzing. Dit jaar besloten de netbeheerders om in 2021 allemaal met dezelfde CO₂-prijs van € 50 per ton CO₂ te gaan rekenen en deze de komende jaren stapsgewijs te verhogen.

Administratieve netverliezen

De totale omvang administratieve netverliezen steeg door de toevoeging van netverliezen gas. Onze administratieve netverliezen elektriciteit zijn in absolute omvang gedaald ten opzichte van 2019. Administratieve netverliezen ontstaan onder meer door fraude, bijvoorbeeld het illegaal aftappen van energie voor hennepkwekerijen, of het ontbreken van contracten bij nieuwe of bestaande aansluitingen. Voor het opsporen van fraude zijn we mede afhankelijk van de focus en inzet van politie en justitie met wie we samenwerkingsafspraken hebben. We werkten in 2020 verder aan de verbetering van het opsporen van fraude en het innen van openstaande bedragen, onder andere door het digitaliseren van onze netten.

Uitstoot gebouwen

Het energieverbruik in onze kantoren en gebouwen is gedaald. Dit komt enerzijds door uitvoering van energiebesparende maatregelen voortkomend uit energiescans en anderzijds door een verminderde bezetting van de gebouwen door de coronacrisis. De CO₂-uitstoot daalde met 10% ten opzichte van 2019. De volledige uitstoot van de gebouwen is vergroend. Het verschil tussen energieopwek en -verbruik van ons kantoor in Duiven was in 2020 zelfs energiepositief. 
In 2020 presenteerden we onze plannen voor een nieuw kantoor in Amsterdam-West. Dit wordt na het hoofdkantoor in Arnhem en het regiokantoor in Duiven het derde energieneutrale kantoor van Alliander. 

Uitstoot mobiliteit

Het aantal gereisde kilometers daalde, vooral als gevolg van de coronapandemie, met 62% ten opzichte van 2019. het brandstofverbruik van lease- en dienstauto’s daalde met 24%, waardoor onze CO₂-uitstoot door mobiliteit met 29% daalde ten opzichte van 2019. Ons beleid bleef ongewijzigd. Dit beleid kent een sober vergoedingenstelsel voor mobiliteit, een strengere uitstootnorm voor CO₂ en stikstof voor leaseauto’s (maximaal 100 gram CO₂/km), de uitsluiting van diesel en het toegankelijker maken van elektrisch rijden. Leaserijders kunnen daarnaast, net als alle andere medewerkers van Alliander, gebruikmaken van een NS-businesskaart. In 2020 was 28% van ons totale wagenpark op geel kenteken (deels) elektrisch (2019: 26%).

#SAMENFIETSEN

In 2020 namen 80 medewerkers deel aan een pilot ‘samen fietsen’ ter bevordering van zakelijk fietsgebruik. Dit om de fiets als alternatief vervoersmiddel naar en tussen werklocaties aan te moedigen. In totaal is in de maanden september en oktober onder werktijd 14.600 km gefietst. #samenfietsen is goed voor gezondheidswinst en CO₂-reductie. We zijn van plan om de actie de komende jaren te herhalen.

Hoogste trede op CO₂-prestatieladder

Onze aanpak en werkwijze zijn extern getoetst aan de hand van de CO₂-prestatieladder. In 2020 zijn we opnieuw met positief resultaat geaudit op niveau 5 van de ladder. Certificering op de CO₂-prestatieladder is een bewijs van inzicht in:

• de eigen voetafdruk (niveau 1)

• de mogelijke reductiemaatregelen (niveau 2)

• de competentie om deze maatregelen ook echt uit te voeren (niveau 3)

• inzichten transparant te maken (niveau 4)

• met ketenpartners innovaties te initiëren (niveau 5)

De CO₂-prestatieladder wordt vaak gebruikt als gunningscriterium bij aanbestedingen. Dit betekent dat we over de CO₂-inventaris van onze belangrijkste leveranciers beschikken, we de doelstellingen op niveau 3 en 4 hebben gehaald en we ons publiek committeren aan het CO₂-reductieprogramma van de overheid. 

Biodiversiteit

In 2020 is voorgesteld om biodiversiteit als nieuw thema toe te voegen aan het MVO-beleid. In onze bouw- en aanlegactiviteiten zijn we al gebonden aan ruimtelijke voorwaarden op basis van de Wet op Natuurbescherming wat gaat over biologische diversiteit en de bescherming van bedreigde dier- en plantensoorten en hun natuurlijke leefomgeving. Hiernaast willen we ons extra inspannen om in onze geplande operationele processen schade aan biodiversiteit te minimaliseren dan wel te herstellen. Zo is eigen beleid in voorbereiding voor het duurzaam ontwerpen van onze onderstations. Naast energieneutraal en circulair is biodiversiteit een belangrijk thema. Denk aan groene daken, natuurlijke varianten van erfafscheiding of lokale waterberging. Implementatie van dit beleid vindt plaats vanaf 2021.
Alliander participeert in een bredere coalitie van infrabedrijven die kansen ziet om eigen areaal te verbinden ten behoeve van grootschalig natuurherstel. In totaal beheren de nationale infrabedrijven zo'n 900 km² grond. Samenwerking op biodiversiteit heeft hierdoor nationale impact. Het project Ecologische Hoofdstructuur Infra is in 2020 gestart.
In navolging van TenneT wilde Alliander onderzoeken hoe onze terreinen kunnen bijdragen aan de biodiversiteit. Hiertoe hebben we in 2020 een pilot gestart met slingerend maaien, 'sinusmaaien', in plaats van maaien in strakke, rechte lijnen. De pilot is uitgevoerd onder begeleiding van de Vlinderstichting. Slingerend maaien leidt tot meer variatie in het aantal en de structuur van vegetatie, waardoor insecten beter kunnen overleven. De pilot is succesvol verlopen. Alliander is van plan sinusmaaien in 2021 buiten de schakeltuinen als regulier beheer door te voeren.

Science-based targets

Science-based targets (SBT’s) zijn bedrijfsdoelen om binnen de 2°C stijging te blijven. In 2020 is opnieuw vastgesteld dat Alliander binnen de 1,5-gradengrens opereert van het Parijs-akkoord uit 2015. Deze doelstelling kan worden omgerekend naar de maximale CO₂-uitstoot per sector (landbouw, industrie, energie et cetera) en naar de maximale CO₂-uitstoot per bedrijf. Dit heet de Sectoral Decarbonization Approach. Voor Alliander betekent dit concreet dat we voor dit scenario in totaal circa 21% CO₂ voor 2025 en 42,4% CO₂ moeten reduceren voor 2030 ten opzichte van 2020. Voor het geheel voldoen we, met ons beleid voor klimaatneutraal in 2023 en met de geboekte resultaten, ruim aan de SBT-doelstelling. Het onderzoek bevestigt de juistheid van de koers die we als bedrijf voor onze klimaatgerelateerde emissies hebben vastgesteld. Alliander streeft naar een klimaatneutrale bedrijfsvoering in 2023.
SBT onderscheidt drie categorieën emissies. Onze klimaatdoelstellingen voor Scope 1-2 broeikasgasemissies zijn in lijn met de Science-Based Targets criteria. Scope 3 ketenemissies van leveranciers zijn bij ons niet in scope, aangezien hier slechts indirect op kan worden gestuurd.

Omgaan met klimaatrisico’s en adaptatie; TCFD

Klimaatverandering vereist dat bedrijven verantwoordelijkheid nemen voor het reduceren van CO₂ maar ook scherpte op de risico’s voor de organisatie. Dit kan gaan om fysieke risico’s (bijvoorbeeld overstromingen) maar ook om bedrijfseconomische effecten zoals wijzigingen in het fiscale regime.

In 2020 zijn we gestart om de fysieke en transitierisico’s scherper in beeld te krijgen. We hebben de mogelijke effecten van klimaatverandering in beeld gebracht aan de hand van de aanbevelingen van de internationale Taskforce on Climate-related Financial Disclosures (TCFD). Van de TCFD hebben we de eerste stappen doorlopen, die een kwalitatief beeld geven van onze risico’s. De risico’s zijn uitgewerkt voor twee scenario’s; een vergaande opwarming van de aarde als gevolg van niet of te laat uitgevoerd beleid (4-gradenscenario) en een optimistisch scenario waarbij de mensheid erin slaagt de Parijs-doelstellingen te halen en de opwarming te beperken.

Uit de TCFD-analyse blijkt dat we aan ongeveer twee derde van de aanbevelingen voldoen, mits wij meer beschikbare informatie rapporteren. We zijn van plan deze ambitie in 2021 in te vullen.

Fysieke risico’s en kansen

Fysieke risico’s zijn vooral het gevolg van ketenafhankelijkheden bij extreme weersomstandigheden en overstromingen. Dit betreft onder meer mogelijke schade aan eigen componenten of bovengrondse hoogspanningsmasten van TenneT. Gezien onze energienetwerken in Noord-Holland en Friesland vormt ook zeespiegelstijging een risico. Hogere temperaturen leiden bovendien tot meer elektriciteitsverbuik vanwege een grotere koelbehoefte in de maatschappij.

Transitierisico’s en kansen

Netbeheerders zijn onderdeel van de oplossing bij de transitie naar een duurzame energievoorziening. Er zijn meer transitiekansen dan transitierisico’s. De kansen gaan over de groeiende elektrificatie van de samenleving en de groei van opwek van groen gas. De risico’s betreffen de maakbaarheid van onze opgave en de uitfasering van de gasinfrastructuur.