Opinie van het stakeholderpanel
Beste lezer van het verslag,
Voor de zesde achtereenvolgende keer heeft Alliander een stakeholderpanel voor het Jaarverslag georganiseerd. We zijn blij met de uitnodiging van Alliander om feedback te geven op het jaarverslag. Die vatten wij in onderstaande verklaring samen. We gaan ervan uit dat Alliander er daarmee in slaagt om het verslag nog beter aan te laten sluiten op de wensen en behoeften van directe stakeholders en de maatschappij in het algemeen. Opgemerkt wordt dat het panel haar bespreking baseert op een conceptversie van het verslag waarin jaarcijfers en een aantal tekstdelen noodzakelijkerwijs ontbraken.
Algemene indruk
Alliander is een organisatie met een uitdagende opgave in relatie tot de energietransitie. Vanuit het waardecreatiemodel heeft de onderneming een zeer duidelijke 'purpose' in het maatschappelijke en economische domein. Dat maakt het van groot belang om open en transparant met de maatschappij in gesprek te gaan. We zien om ons heen dat verslaglegging zich verder ontwikkelt en dat er steeds meer focus komt op transparantie vanuit stakeholdersperspectief. Transparantie is zuurstof voor het functioneren van markten en belanghebbenden en een fundamenteel recht. Vooral wanneer het informatie van een publieke organisatie betreft. De informatie in het conceptverslag geeft wat dat aangaat een relevant en boeiend inzicht in activiteiten, resultaten en uitdagingen. De rapportage over TCFD's en CO2-beprijzing zijn pluspunten. Sommige punten mogen beter uit de verf komen. Denk aan duidelijke verbindingen tussen het verslag en de missie, visie en strategie van Alliander. Maar ook onderwerpen die direct voortvloeien uit de energietransitie zoals aardgasloos bouwen, het gebruik van het aardgasnetwerk als transitieoplossing, waterstof, de samenwerking met de sector en andere infrabeheerders. Of stikstof, mensenrechtenissues in Nederland of maakbaarheidsproblematiek.
Wat verder opvalt, is dat het verslag vooral zeer narratief van aard is. Dat is in de basis prettig, het geeft kleur en gevoel. Toch ontstaat op sommige punten een disbalans tussen kwantitatieve en kwalitatieve paragrafen en gegevens, doordat soms concrete resultaten ontbreken of juist concrete resultaten niet in context van targets of ontwikkelingen worden geplaatst. Dat kan strakker. Net als de interne consistentie, door paragrafen dichter bij elkaar te brengen of beter naar elkaar te laten verwijzen.
Onze aanbevelingen
Stakeholderdiversiteit
Het panel zet vraagtekens bij de stakeholderverdeling zoals die in het verslag benoemd wordt. Met een maatschappelijke en waardegedreven ambitie is het namelijk opvallend dat de stakeholderverdeling klant-, aandeelhoudergericht van opzet is. We missen in de materialiteitsmatrix een verwijzing naar tevreden klanten en medewerkers (zeker met de huidige pandemie). Verder ontbreekt een expliciete verwijzing naar bouwers, burgers, mkb'ers en toeleveranciers in het jaarverslag. Zeker in een tijd waarin zij in toenemende mate fungeren als kleine afnemer of terugleverancier en tegen de beperkingen van het energiesysteem aanlopen. Het verslag lezend wordt niet voldoende duidelijk wat ten grondslag ligt aan de stakeholderkeuze en hoe zij worden geconsulteerd. Dat moet worden toegelicht om de kwaliteit van de transparantie naar een hoger niveau te tillen. Omdat het verslag aangeeft gebaseerd te zijn op de GRI Standaarden, is het van belang on in lijn met GRI de stakeholderbenadering uiteen te zetten.
Daarnaast willen we de aandacht vestigen op 'stakeholder-inclusie'. Een jaarlijks stakeholderpanel voor het jaarverslag is een fantastisch concept, maar onze suggestie zou zijn om te streven naar een meer permanente betrokkenheid. Dat zou een enorme stap voorwaarts zijn.
Risico-ontwikkelingen
Enkele risico's zijn bijzonder hoog voor de organisatie: Veranderkracht, realisatie van het werkpakket, langetermijnoriëntatie van wet- en regelgeving, toekomstbestendigheid van het IT-landschap en financierbaarheid. Daarin zouden we in het licht van de gebeurtenissen van afgelopen jaar voortschrijdend inzicht willen zien. Daarbij lezen we in het verslag behalve over transitierisico's ook over transitiekansen. Dat vinden wij een buitengewoon interessante opmerking die wij graag verbijzonderd zouden willen hebben, aangezien dat precies de boodschap zou moeten zijn richting stakeholders.
Uitbreiding SDG's
Alliander heeft op dit moment zes SDG's geselecteerd. Onze suggestie is om daar in elk geval drie SDG's aan toe te voegen. SDG 4 vanwege de opleidingen die Alliander biedt in samenwerking met de sector, SDG 5 vanwege de wens om de inkomenskloof tussen mannen en vrouwen naar elkaar toe te trekken en SDG 17 als signaal aan de markt dat Alliander open staat voor samenwerking met sectorgenoten en de overheid. We raden verder aan om te zorgen voor een betere vervlechting van de SDG's met de overige informatie in het verslag.
Meer nadruk op en inzicht in rol en visie
In de ogen van het panel vertolkt Alliander, net als andere netbeheerders, een cruciale rol in het waarmaken van de energietransitie. Het valt het stakeholderpanel op dat Alliander daarin vaak een volgende positie inneemt, in plaats van agenda-zettend en beïnvloedend te zijn. Deze aanmoediging werd ook vorig jaar gedaan. We begrijpen de impact van beperkende wet- en regelgeving daarin, maar vinden desondanks dat het bedrijf zichzelf tekort doet. Roer jezelf in de discussies die belangrijk zijn voor je eigen toekomst.
De dilemma's van Alliander
Voor het eerst hebben we als stakeholderpanel nadrukkelijk stilgestaan bij enkele dilemma's van Alliander. Een ervan is dat de keuzes die netbeheerders zouden maken vanuit het technisch en economisch perspectief van systeemintegratie en -optimalisatie niet altijd matcht met het perspectief van burgers of gemeenten en hun keuzevrijheid. Dat levert een spanningsveld op. In onze ogen kan het Alliander enorm helpen als het bedrijf zich op een aantal dringende onderwerpen - urbanisatie, locatie, digitalisering - in het maatschappelijk debat mengt en invloed uitoefent. Nu vindt er wel een toets van plannen plaats, bijvoorbeeld met de zienswijzen op de RES'en, maar die is meestal achteraf. Dan is het bijzonder lastig om het zorgvuldig opgebouwde draagvlak te behouden. Eerdere zichtbaarheid en aanwezigheid leidt tot beter geïnformeerde keuzes. Het dilemma ligt echter niet bij Alliander alleen. Dat betekent dat de positie rond de oplossing van het dilemma scherp moet worden neergelegd. Ver vooruit kijken mede op basis van scenario's en anticiperen op ontwikkelingen helpt daarbij.
In het verlengde van het eerste dilemma ligt een tweede: namelijk de beperkende werking van wet- en regelgeving voor organisaties met een gereguleerde positie. Waar energietransitie versnelt, reageert wetgeving traag. Dat geldt voor de gehele infrastructuursector. We adviseren om samen op te trekken met sectorgenoten. Samen is het mogelijk om een sterkere vuist te maken om in de nabije toekomst op een andere manier te kunnen werken. Het is zaak ons nu voor te bereiden op een toekomst die er veel anders uit gaat zien en dat goed uit te leggen. Bijvoorbeeld met gezamenlijke lobby-activiteiten. Het is te hopen dat het nieuwe regeerakkoord ook op dat punt meer perspectief biedt.
Tot slot
Alliander streeft naar een hoog niveau van verslaglegging. Het verslag is de afgelopen jaren steeds bij de tijd gebleven. We hopen dat onze bijdrage een impuls is om de stijgende lijn door te zetten. Graag willen wij ten slotte Alliander danken voor zijn opstelling richting stakeholders, de mogelijkheid inhoudelijk feedback te geven op de conceptversie van het jaarverslag en het inhoudelijke gesprek met het bestuur.
Namens het stakeholderpanel,
Aernout van der Bend - algemeen directeur Next Generation Infrastructures
Maarten Biermans - directeur Sustainable Capital Markets Rabobank, docent Webster Universiteit
Teresa Fogelberg - sustainability leader, voormalig deputy chief executive GRI
Harold Lever - vakgroepvoorzitter Ondergrondse Netwerken en Grondwaterbeheer Bouwend Nederland
Heleen Keur - wethouder gemeente Den Helder
Herman Mulder - voorzitter Impact Economy Foundation, voorzitter SDG Nederland, Voorzitter True Price Foundation, ambassadeur IIRC
Dick de Waard - hoogleraar Accountancy, Rijksuniversiteit Groningen
Over het stakeholderpanel
Het stakeholderpanel voor het jaarverslag maak onderdeel uit van onze structurele stakeholderdialoog. Wij hebben een conceptversie van het Jaarverslag 2020 gedeeld met de panelleden. De panelleden hebben hier schriftelijk op gereageerd. Deze input is verder besproken tijdens een online bijeenkomst op 18 december 2020. Hierbij was ook onze CFO Walter Bien aanwezig. De feedback is gebruikt om dit verslag te verbeteren en wordt gebruikt voor verdere doorontwikkeling. Het stakeholderpanel is onafhankelijk.
Ook meepraten over het jaarverslag of thema's waar Alliander mee bezig is? We staan open voor dialoog en organiseren ook geregeld rondetafelsessies met onze stakeholders. Neem contact met ons op via communicatie@alliander.com.