Duurzame organisatie

Ons maatschappelijk beleid behoort tot het fundament van onze besturing: Alliander is toekomstbestendig door het stimuleren van een veilige, kostenbewuste, duurzame en inclusieve organisatie. Onze maatschappelijke doelstellingen richten zich op het faciliterend vermogen van ons energienet voor duurzame energie, onze CO₂-uitstoot en circulair materiaalgebruik binnen de eigen organisatie, een diverse en inclusieve bedrijfscultuur en onze kwaliteit als werkgever. In 2021 hebben we onze uitgangspunten herijkt om verder invulling te geven aan onze duurzame en sociale werkwijze en de acties van al onze medewerkers.

Op weg naar een klimaatneutrale bedrijfsvoering in 2023

Alliander streeft naar een klimaatneutrale bedrijfsvoering in 2023. Dat wil zeggen dat in 2023 per saldo geen CO₂ door Alliander wordt uitgestoten als gevolg van onze netactiviteiten, kantoren en voertuigen. In 2021 zaten we op 85% van deze doelstelling ten opzichte van referentiejaar 2012. Hier werken we aan met ons programma voor vermindering en vergroening van de CO₂-emissies. Ons wagenpark is steeds meer elektrisch of hybride, het energieverbruik van onze gebouwen toont over 2021 en 2020 een stabiel laag niveau vergeleken met pre-corona en de netverliezen voor elektriciteit nemen af en worden verder vergroend.

In 2021 is de netto CO₂-uitstoot van onze eigen organisatie ten opzichte van 2020 met 61 kiloton gedaald (34%) van 176 naar 115 kiloton. De netto uitstoot is de afgelopen jaren vooral sterk gedaald door de vergroening van de netverliezen. De uitstoot is ook gedaald door het verder vervangen van de grijs gietijzeren gasleidingen en een lager netverlies door toenemende lokale duurzame opwek. 

Emissies in onze keten

In 2021 zijn de ketengerelateerde CO₂-emissies nader onderzocht. Dit zijn emissies die plaatsvinden bij onze leveranciers in het maken, transporteren en leveren van diensten en producten. Deze ‘scope 3-emissies’ kenmerken zich door de indirecte invloed van onze organisatie op de uiteindelijke omvang. Deze emissies vallen buiten onze interne klimaatdoelstelling. Scope 3-emissies worden grotendeels berekend op basis van emissie-kentallen per economische sector vermenigvuldigd met de uitgaven van Alliander in deze sector. Omdat wij voor producten ook grondstofpaspoorten uitvragen kunnen we voor het CO₂-effect van  ingekochte componenten specifieker zijn.

We zien dat de ketengerelateerde emissies in 2021 446 Kton CO_2e bedragen. Dit is dezelfde ordegrootte als onze directe bruto emissies onder scope 1 en 2. De CO₂-uitstoot moet een criterium worden in veel van onze aanbestedingen (gebouwen, leasepartner, componenten). In 2022 gaan we, in dialoog met onze leveranciers, verkennen wat een passende ambitie voor scope 3-ketenemissies is.

Netto CO₂-uitstoot van Alliander¹

• 1 Het resultaat van de netto CO₂-uitstoot voor 2020 is herberekend volgens de meest recente emissiefactoren (2020).

Interne CO₂-prijs

Voor het afwegen van onze investeringen op duurzaamheid werkten wij in 2021 met een hogere interne CO₂-prijs. Energiebesparing of het verminderen van methaan-lekkages wordt op deze manier hoger gewaardeerd. De hogere CO₂-prijs is onderdeel van een sectorbrede afspraak tussen alle netbeheerders, geïnitieerd en gecoördineerd door Alliander. Alle Nederlandse netbeheerders rekenen met dezelfde prijs van € 50 per ton CO₂ en zullen deze in de komende jaren stapsgewijs verhogen.

De introductie van de hogere interne CO₂-prijs laat zien dat met eenvoudige maatregelen, zoals het plaatsen van zonnepanelen op alle elektriciteitsstations, sneller een positieve businesscase wordt bereikt. Daarnaast gaat de nieuwe spelregel ons dwingen scherper te kijken naar de toepassing van SF₆ in onze transformatoren. De sectorafspraak vraagt instemming van de Autoriteit Consument en Markt en deze wordt naar verwachting begin 2022 verleend.

Uitstoot door net- en gaslekverliezen

Vergroenen van netverliezen met duurzaam opgewekte energie

Alliander vergroent zijn netverliezen met behulp van opwek van additionele duurzame energie in Nederland. In 2021 hebben wij 321 kiloton van onze totale netverliezen vergroend met voornamelijk Nederlandse Garanties van Oorsprong en daarnaast 8% van het elektrische netverlies als groene stroom ontvangen. Wij hebben bewust de keuze gemaakt om de inkoop van onze netverliezen stapsgewijs te vergroenen met stroom uit investeringen in hernieuwbare bronnen. Hiermee compenseren we de CO₂-uitstoot van ons netverlies en ondersteunen we de groei van duurzame energieopwekking. In 2021 hebben we met het effectueren van reeds gecontracteerde additionele groencertificaten bijna 80% van het totale netverlies verduurzaamd.

Technische netverliezen

De totale omvang van de technische netverliezen elektriciteit is in 2021met 3% licht gestegen ten opzichte van 2020. Deze toename van het technisch netverlies is vooral toe te schrijven aan verhoogde economische bedrijvigheid in vergelijking met 2020. De trend van afgelopen jaar is wel dat lokale duurzame opwek op sommige momenten van de dag leidt tot een lagere belasting van onze kabels en daarmee een lager netverlies. We verwachten wel dat verdere toename van teruglevering van duurzame energie uiteindelijk zal leiden tot een hogere belasting en daarmee een hoger netverlies. Daarom blijven we onverminderd inzetten op ons reductieprogramma voor technisch netverlies, waarbij we maatregelen afwegen tegen de interne CO₂-prijs.

De omvang van onze gasgerelateerde netverliezen daalde met 1% ten opzichte van 2020. Deze daling hangt vooral samen met de vervanging van grijs gietijzeren gasleidingen. In de komende jaren wordt de CO₂-equivalent van een kubieke meter gas verhoogd. We houden daarom rekening met een hoger te rapporteren bruto CO₂-uitstoot voor deze categorie in de toekomst.  

Administratieve netverliezen

Administratieve netverliezen ontstaan onder meer door fraude, bijvoorbeeld het illegaal aftappen van energie voor hennepkwekerijen, of het ontbreken van contracten bij nieuwe of bestaande aansluitingen. Voor het opsporen van fraude zijn we mede afhankelijk van de focus en inzet van politie en justitie met wie we samenwerken. We werkten in 2021 verder aan de verbetering van het opsporen van fraude en het innen van openstaande bedragen, onder andere door verbeterde opsporingstechnieken. Hierdoor hebben we meer administratief netverlies voorkomen en teruggehaald, zodoende zijn er verbeterde resultaten gerealiseerd ten opzichte van 2020.

Uitstoot gebouwen

Het energieverbruik in onze kantoren en gebouwen is licht gestegen. Een koudere winter leidde tot meer gasgebruik. De ingekochte energie voor gebouwen is volledig vergroend via Garanties van Oorsprong. 
In 2021 is ons logistiek centrum in Apeldoorn opgeleverd dat is gebouwd volgens de Breeam Excellent-richtlijnen voor duurzaam materiaalgebuik en energie-efficiency. Tevens hebben we de locatie Basisweg in gebruik genomen, die is gerenoveerd op classificatie Breeam outstanding. We zijn gestart met de bouw van onze nieuwe locatie Amsterdam Westpoort, ter vervanging van Amsterdam Spaklerweg. Alle kantoren van Alliander voldoen uiterlijk vanaf 2023 aan de labelcriteria A, B of C .

Uitstoot mobiliteit

Het aantal gereisde kilometers daalde, vooral als gevolg van de coronapandemie, met 21% in vergelijking met 2020. Het brandstofverbruik van lease- en dienstauto’s daalde met 8%. Ons beleid bleef ongewijzigd. Dit beleid kent een sober vergoedingenstelsel voor mobiliteit, een strengere uitstootnorm voor CO₂ en stikstof voor leaseauto’s (maximaal 100 gram CO₂/km), de uitsluiting van diesel en het toegankelijker maken van elektrisch rijden. Leaserijders kunnen daarnaast, net als alle andere medewerkers van Alliander, gebruikmaken van een NS-businesskaart. In 2021 was 33% van ons totale wagenpark op geel kenteken (deels) elektrisch (2020: 28%).

Uitstoot IT

Alliander heeft de afgelopen 10 jaar planmatig gewerkt aan het terugdringen van het elektriciteitsverbruik van de IT-voorzieningen. In 2021 is berekend dat de totale CO₂-voetafdruk van IT-voorzieningen in 2020 49% lager was dan in 2010.

Hoogste trede op CO₂-prestatieladder

Onze aanpak en werkwijze van CO₂-management zijn in 2021 opnieuw extern getoetst aan de hand van de CO₂-prestatieladder. De volledige herbeoordeling van onze inspanningen is opnieuw beloond met niveau 5 van de ladder. Certificering op de CO₂-prestatieladder is een bewijs van inzicht in:

• de eigen voetafdruk (niveau 1)

• de mogelijke reductiemaatregelen (niveau 2)

• de competentie om deze maatregelen ook echt uit te voeren (niveau 3)

• inzichten transparant te maken (niveau 4)

• met ketenpartners innovaties te initiëren (niveau 5)

De CO₂-prestatieladder wordt vaak gebruikt als gunningscriterium bij aanbestedingen. Dit betekent dat we over de CO₂-inventaris van onze belangrijkste leveranciers beschikken, we de doelstellingen op niveau 3 en 4 hebben gehaald en we ons publiekelijk committeren aan het CO₂-reductieprogramma van de overheid. In 2021 zijn we gestart met een uitgebreide analyse van onze ketenemissies. 

Science-based targets

Fietsen langs de één-meter-hoogtegrens

In juni 2021 nam Alliander deel aan een lange afstandsfietstocht langs de -1m-waterhoogtelijn, een initiatief van de stichting Cycling for Climate. Dit om aandacht te vragen voor de effecten van klimaatverandering en om de fiets als alternatief vervoersmiddel naar en tussen werklocaties aan te moedigen.

Biodiversiteit

In 2021 is biodiversiteit toegevoegd als thema aan ons maatschappelijk beleid. In onze bouw- en aanlegactiviteiten zijn we op basis van de Wet op Natuurbescherming al gebonden aan ruimtelijke voorwaarden. Hiernaast willen we ons extra inspannen om in onze geplande operationele processen schade aan biodiversiteit te minimaliseren dan wel te herstellen. Zo werken we aan nieuw beleid voor het duurzaam ontwerpen van elektriciteitsstations. Biodiversiteit stimuleren we met groene daken, natuurlijke varianten van erfafscheiding en lokale waterberging. Implementatie van dit beleid is gestart in 2021.

Ecologische Hoofdstructuur Infra

Alliander participeert in een bredere coalitie van infrabedrijven die kansen ziet om eigen areaal te verbinden ten behoeve van grootschalig natuurherstel. In totaal beheren de Nederlandse infrabedrijven zo'n 900 km² grond. Samenwerking op biodiversiteit heeft hierdoor nationale impact. Het project Ecologische Hoofdstructuur Infra is in 2020 gestart.

Sinusmaaien

Na een succesvolle pilot met slingerend maaien, 'sinusmaaien' in 2020, zijn we in 2021 een proef gestart met sinusmaaien buiten de schakeltuinen als vorm van regulier beheer. Slingerend maaien leidt tot meer variatie in het aantal en de structuur van vegetatie, waardoor insecten beter kunnen overleven. In totaal 59 terreinen (187.000 m²) komen hiervoor in aanmerking. Naast slingermaaien wordt op diverse locaties gemaaid met het doel biodiversiteit te vergroten, zoals bij behoud van bloemen langs slootkanten. Het maaibeleid gericht op biodiversiteit is een werkwijze die we met betrokkenheid van de Vlinderstichting uitvoeren.

Omgaan met klimaatrisico’s en adaptatie; TCFD

Alliander ambieert 'future proof' te zijn. Onderdeel hiervan is het omgaan met de risico's en kansen die klimaatverandering met zich meebrengen. Dit kan gaan om fysieke risico’s, bijvoorbeeld overstromingen, maar ook om bedrijfseconomische effecten zoals wijzigingen in het fiscale regime. Hiervoor gebruikt Alliander de richtlijn van de Taskforce on Climate related Financial Disclosures (TCFD) als vertrekpunt. In het verlengde hiervan maken klimaatrisico’s vanaf 2021 deel uit van het Alliander risicoraamwerk waardoor klimaatrisico’s worden meegewogen net als andere typen risico’s.

Uitkomsten 2021 en vervolg

Het raamwerk duidt op een mogelijk groot risico voor beschadiging en het verloren gaan van bedrijfsmiddelen door overstroming. Effecten van droogte en hitte kunnen eveneens een risico voor (de continuïteit van) onze operatie betekenen. Tijdens analyse van de resultaten zijn we tot inzicht gekomen dat er meer onderzoek nodig is naar klimaatscenario’s om de inschatting van mogelijke langere termijneffecten als gevolg van klimaatverandering verder te verfijnen. Dit ligt in lijn met de aanbeveling van de TCFD en wordt verder opgepakt in 2022. Eind 2021 is een nieuw richtinggevend document van TCFD gepubliceerd. Alliander heeft hier kennis van genomen en betrekt de nieuwe ontwikkelingen bij haar klimaatbeleid.

Fysieke risico’s en kansen

Fysieke risico’s zijn vooral het gevolg van keteneffecten bij extreme weersomstandigheden en overstromingen. Dit betreft mogelijke schade aan eigen componenten of bovengrondse hoogspanningsmasten van TenneT. Gezien de lage ligging van een deel van onze verzorgingsgebieden vormt ook zeespiegelstijging een risico. Hogere temperaturen leiden bovendien tot meer elektriciteitsverbruik door een grotere koelbehoefte in de maatschappij.

Transitierisico’s en kansen

Onze netwerken zijn een noodzakelijke schakel voor de transitie naar een duurzame energievoorziening. Transitiekansen gaan over de groeiende elektrificatie van de samenleving en de groei van invoeding van groen gas in onze netwerken. Transitierisico’s betreffen de noodzakelijke snelheid van realisatie van onze opgaven en de uitfasering van de gasinfrastructuur.