Ontwikkelingen 2023
De verbouwing van het energiesysteem als gevolg van de groeiende elektriciteitsvraag betekent een forse uitbreiding van onze energie-infrastructuur. Dit leidde de afgelopen jaren tot een aanzienlijke groei van ons werkpakket: in 2023 bedroegen de investeringen € 1,4 miljard, een groei van 15% ten opzichte van het jaar ervoor. Onze verwachting is dat de toenemende vraag ook in de komende jaren tot veel hogere investeringen gaat leiden.
Verder kregen we wederom te maken met aanzienlijke prijsstijgingen als gevolg van schaarste aan technisch personeel, door prijsstijgingen bij externe aannemers en bij materialen, en door een stijging van de inkoopkosten van TenneT. Ook hebben de hogere energieprijzen, mede als gevolg van de oorlog in Oekraïne, ook in 2023 geleid tot een stijging van onze kosten van netverliezen. Over 2023 bedroegen deze ruim € 300 miljoen.
Als compensatie is een deel van de gestegen kosten in overleg met toezichthouder ACM versneld verdisconteerd in onze tarieven. Het gaat dan met name om de kosten van netverliezen en de inkoopkosten van TenneT. Daardoor steeg onze netto-omzet in 2023 met ruim € 500 miljoen ten opzichte van vorig jaar, waardoor we ondanks hogere kosten over 2023 een nettoresultaat hebben behaald van € 267 miljoen (2022: € 198 miljoen).
De jaarlijkse forse groei van de investeringen wordt vanuit de reguleringssystematiek gespreid over gemiddeld 40 jaar in de tarieven gecompenseerd. Dit leidt ondanks het gestegen resultaat tot aanzienlijke financieringstekorten. In 2023 nam de nettoschuld met bijna € 600 miljoen toe tot ruim € 3,8 miljard ultimo 2023. Om het financieringstekort van 2023 op te vangen, heeft Alliander in juni 2023 een green bond van nominaal € 500 miljoen uitgegeven.
Op de langere termijn kan het jaarlijkse financieringstekort niet uitsluitend met vreemd vermogen worden gefinancierd. Het versterken van het eigen vermogen van de netwerkbedrijven is een cruciale randvoorwaarde om de noodzakelijke investeringen te kunnen blijven doen en om te voorkomen dat investeringen in het gas- en elektriciteitsnet verder onder druk komen te staan. Naast de belangrijke doelstelling van kostenefficiënt werken om het energiesysteem betaalbaar te houden, zijn in 2022 gesprekken met de Staat opgestart over de versterking van het eigen vermogen. Dit heeft geleid tot het opstellen van een Afsprakenkader. In het Afsprakenkader, dat de basis vormt voor een eventuele participatieovereenkomst tussen de Staat en het netwerkbedrijf, staat beschreven tegen welke voorwaarden de Staat een kapitaalstorting in het eigen vermogen zal doen en daarmee aandeelhouder in het netwerkbedrijf wordt. Deze voorwaarden hebben onder andere betrekking op de doorlooptijden van een toetredingsverzoek en op de governance. Met de toetreding van de Staat bij Stedin is het Afsprakenkader in 2023 effectief geworden.
Op 31 januari 2024 zijn de aandelen van de groepsmaatschappij Kenter BV verkocht aan een consortium van ABP en OMERS Infrastructure. De totale opbrengst bedroeg bijna € 1 miljard.
In dit hoofdstuk zetten we het financieel beleid van Alliander verder uiteen. Daarnaast komen de financiële resultaten aan de orde, net als de positie van Alliander ten aanzien van onder andere kasstromen en financiering. Deze onderdelen worden gevolgd door fiscaliteit, regulatorische ontwikkelingen en vereisten vanuit de EU-taxonomie. Tenslotte geven we een vooruitblik op de verwachte resultaten van 2024.