Materialiteitstoets

Alliander bepaalt jaarlijks op gestructureerde wijze welke onderwerpen minimaal aan bod komen in het jaarverslag. Hiertoe maken we gebruik van een materialiteitstoets. Het beoordelen van de materiële thema’s en de impact van deze thema’s op de economie, het milieu en stakeholders, inclusief ketenimpacts en mensenrechten, staat aan de basis van de inhoud van het geïntegreerde jaarverslag en vindt plaats in een vroeg stadium van het verslagleggingsproces. In 2023 heeft Alliander een brede themabeoordeling gedaan aan de hand van de EU Corporate Sustainability Reporting Directive. Hiermee is in aanvulling op voorgaande materialiteitsbepalingen sprake van een zogenoemde dubbele materialiteit. Hiermee sorteren we voor op de rapportageverplichtingen die vanaf het jaarverslag 2024 voor Alliander van toepassing zijn. Daarnaast betrekken wij stakeholdervertegenwoordigers bij de relevantie en impact van verschillende thema’s.

Thematiek 2023 vanuit dubbele materialiteit

Om te komen tot een materialiteitsanalyse voor 2023 conform de CSRD vereisten hebben we de thema's uit de materialiteitstoets 2022 naast de thema's uit de CSRD gelegd alsmede de thema's die peers in onze sector in hun jaarverslagen over 2022 hebben gevoerd. Alle thema's zijn vervolgens besproken en beoordeeld op materialiteit. Hierbij hebben we de impact van thema’s geëvalueerd met thema-eigenaren en specialisten binnen Alliander en deze opnieuw vastgesteld. Naast de impact op de omgeving en stakeholders zijn de risico's en kansen van de thema’s als impact voor de organisatie uitgewerkt (dubbele materialiteit). Als resultaat van de herijking aan de CSRD zien we een aantal wijzigingen ten opzichte van het jaarverslag 2022. Om een goede aansluiting bij de CSRD thema's te maken en de vergelijking met onze sector-peers te vergemakkelijken hebben we thema's gegroepeerd naar kernthema's. De kernthema's bestaan uit meerdere subthema's die dienen te corresponderen met beleid, doelstellingen en indicatoren. De meest relevante kernthema’s zijn richtinggevend geweest bij het proces van inhoudsbepaling van het jaarverslag en komen in de stakeholderhoofdstukken uitgebreid aan de orde.

We zien dat er veel overlap is met de thema’s die in 2022 materieel waren. Door de thema’s op te nemen in clusters is de naamgeving soms aangepast, maar de materiële thema’s zijn vergelijkbaar.

Als deel van de themabeschrijvingen is het van belang om stil te staan bij de impact die elders in de waardeketen(s) optreedt. Dit geldt in relatie tot onze kerntaak energie en voor milieu-, sociale/ veiligheid- en mensenrechtenaspecten die in de supply chain van materialen en diensten aan de orde kunnen zijn.

Ten opzichte van de top vijftien van voorgaand jaar zijn de subthema’s Leveringsbetrouwbaarheid en Realisatie werkpakket samengebracht onder Tijdige levering capaciteit en Congestiemanagement. Het thema Samenwerken aan innovatieve oplossingen is geen zelfstandig thema meer. De thema’s Veilige infrastructuur en Veilig werken zijn gesplitst waarbij Veilig werken terugkomt onder kernthema Goed werkgeverschap. Diversiteit van medewerkers en bestuur is een nieuw subthema onder Goed werkgeverschap. Het thema Ketenverantwoordelijkheid is gesplitst in de subthema’s Arbeids- en mensenrechten in de keten en Verantwoord inkopen.

Het proces in 6 stappen

De CSRD kijkt naar de impact die Alliander heeft op haar omgeving en stakeholders én naar de impact die de omgeving heeft op Alliander (dubbele materialiteit). Er is dus een extra dimensie toegevoegd aan de materialiteit ten opzichte van huidige richtlijnen. Er is sprake van een “inside-out” en een “outside-in” benadering. Inside-out gaat over de impact die Alliander heeft op haar omgeving ofwel de stakeholders. Outside-in gaat juist over de (financiële) impact die de buitenwereld heeft op Alliander. Indien een thema tenminste op één van beide (dus óf inside-out óf outside-in) materieel scoort, dan kwalificeert dat thema als materieel voor Alliander.

De genomen processtappen zijn:

• Stap 1: Identificatie, herzien en validatie van lijst met thema’s

• Stap 2: Gesprekken met materiedeskundigen

• Stap 3: Scores toekennen aan de thema’s

• Stap 4: Validatie van de voorlopige uitkomsten door management en bespreking stakeholders

• Stap 5: Materialiteitsgrafiek

• Stap 6: Implementatie

Stap 1: Identificatie, herzien en validatie van relevante aspecten en thema’s

Om de vaststelling van materiële onderwerpen uit te voeren is het essentieel dat alle mogelijke aspecten in ogenschouw worden genomen. Derhalve is een zogenaamde lijst van mogelijke relevante onderwerpen opgesteld en vergeleken met de lijst van 2022. Deze lijst is mede samengesteld op basis van de volgende bronnen:

• De materiele thema’s zoals opgenomen in het Alliander jaarverslag 2022

• Een vergelijking met de thema’s van de ESRS’en uit de CSRD richtlijn, versie november 2022

• Een peer review waarbij de thema’s uit de jaarverslagen 2022 van Enexis en Stedin zijn vergeleken

• Trendrapport 2023, opgesteld door Alliander Corporate Strategie

• Strategie van Alliander, conform 7 strategische pijlers

• Interne documenten en analyse van (social)media door Alliander, Media analyse 2022, opgesteld door Marketing & Communicatie

• Risico analyse van Alliander (zowel strategisch als tactische risico's zijn betrokken), Alliander risico rapportage Q2 2023

Uit deze analyse is een groslijst gekomen van circa 40 mogelijke thema’s. Alle onderwerpen die voorkwamen in bovenstaande lijsten zijn daarin opgenomen met een verwijzing naar de ESRS’en. De groslijst hebben we vervolgens gegroepeerd in 13 clusters.

Stap 2: Bespreking en beoordeling thema's met materiedeskundigen

Per cluster hebben gesprekken met materiedeskundigen plaatsgevonden. De gesprekspartners zijn geselecteerd op basis van ervaring binnen Alliander. Deze materiedeskundigen zijn betrokken of al langer betrokken geweest bij MVO en/of deskundig op ESG-onderwerpen. In de gesprekken met de materiedeskundigen zijn de geïnventariseerde thema’s onderzocht op relevantie, de keuzes en acties die Alliander op het thema heeft ontwikkeld en hoe Alliander op het thema georganiseerd is.

Het proces om de materialiteit te bepalen moet aan een aantal eisen voldoen. Hiervoor is het aan de orde dat impact, kansen en risico's worden bepaald. Hierbij is een afweging gemaakt van de actuele en potentiële impact die Alliander met de materiële onderwerpen kan hebben op de economie, het milieu en mensen (incl. mensenrechten). De elementen die hiervoor vastgesteld moeten worden zijn:

• Schaal: hoe ernstig is de (potentiële) impact, zowel negatief als positief

• Scope: hoe wijdverspreid doet de impact zich voor

• Herstelbaarheid: is de negatieve impact te herstellen

Vervolgens moet zo mogelijk de impact financieel gemaakt worden, zowel de impact vanuit Alliander op de omgeving als de financiële impact als gevolg van de outside-in impact en de waarschijnlijkheid dat de kans of het risico zich voordoet. Wanneer eenmaal de materialiteit en de actuele en potentiële impact is bepaald, moet het gewicht van het materiële thema bepaald worden. Deze onderwerpen zijn aan bod gekomen tijdens de gesprekken met de materiedeskundigen, zodat de werkgroep het overzicht heeft over de verschillende thema’s.

Stap 3: Scores

Op basis van de gesprekken met de interne materiedeskundigen heeft de werkgroep CSRD een score toegekend aan de thema’s. Per subthema zijn impact, risico’s, kansen besproken, waarna een score is toegekend. De score is conform onderstaande matrix toegekend, waarbij per subthema tussen 3 en 9 punten konden worden toegekend.

Impact inside-out:
Schaal: hoe ‘ernstig’ is de impact → laag, middel, hoog
Scope: hoe ‘groot’ is de impact → laag, middel, hoog
Herstelbaarheid: kan de impact worden hersteld → makkelijk, gemiddeld, hoog

Impact outside-in:
Risico: welk risico loopt Alliander door deze ontwikkeling
Kans: welke mogelijkheid/business kans brengt het thema
Risico’s en kansen hebben wij voor de outside-in dimensie beoordeeld op de aspecten:
Waarschijnlijkheid: wat is de kans op de impact → laag, middel, hoog
Financiële impact: hoe groot zijn de (potentiële) financiële verliezen/kosten → laag, middel, hoog
Herstelbaarheid financiële impact: effect van de herstelkosten en de praktische moeite van herstel bij negatieve impact voor Alliander → laag, middel, hoog.

In eerste instantie hebben we alleen scores toegekend voor de dimensie inside-out. Daarna zijn de outside-in scores in een separate bijeenkomst toegekend.

In aansluiting hierop zijn de thema’s aangesloten op de ESRS-standaarden teneinde een gap-analyse te kunnen uitvoeren. Om praktische en uitvoerbaarheidsredenen hanteren we voor het jaarverslag 2023 nog de aansluiting op de GRI Universal Standards die in 2022 is gemaakt. Het overzicht is maatgevend voor de samenstelling van de verantwoordingsinformatie in dit jaarverslag. Daarnaast voert Alliander bedrijfsgerelateerde indicatoren op. Deze zijn eveneens aangesloten op de GRI informatie.

Om tot een ondergrens te komen is de lijst in de werkgroep besproken. Op basis van professional judgement komen we dan op een ondergrens van 5 punten van de maximaal 9 toe te kennen punten. Een thema scoort altijd minimaal 3 punten per dimensie. Validatie van het resultaat heeft plaatsgevonden bij de stuurgroep en de Raad van Bestuur alsmede in consultatie met stakeholders.

Stap 4: Validatie

Relevantie voor stakeholders

De relevantie van thema’s vanuit stakeholderperspectief is separaat aan de orde gesteld in een aantal interviews met externe vertegenwoordigers en voorgelegd aan de deelnemers aan het stakeholderpanel voor het jaarverslag 2023. Zij bevestigen het beeld van de materiële thema's. Wel wordt aanvullend soms specifiek naar onderwerpen gewezen of gevraagd. Bijvoorbeeld in de relatie met de arbeidsmarkt en opleidingen. 

De impactanalyse geeft inzicht in de kansen en risico’s voor de organisatie en de prioriteit die een aanpak van het onderwerp verdient. De informatie is samengebracht in een concept materialiteitsgrafiek.

De uitkomsten van de impactanalyse en de materialiteitsgrafiek zijn intern besproken en beschikbaar gesteld aan de Raad van Bestuur. De lijst met kernthema’s en subthema’s is besproken en geaccordeerd door de verantwoordelijk bestuurder, CFO, namens de Raad van Bestuur. Er is onder meer geconcludeerd dat de onderwerpen waarmee Alliander de meeste impact heeft of kan hebben ook overeenkomen met de belangrijkste opgaven waar Alliander zich voor inzet.

Stap 5: Aansluiting thema’s op materialiteitsgrafiek en implementatie

De combinatie van de impact van Alliander op haar omgeving op de Y-as en de impact die thema’s kunnen hebben op Alliander op de X-as laat zien wat de invloed is die het thema heeft op de mate van maatschappelijk presteren van de organisatie en daarmee de prioriteit die het heeft binnen het jaarverslag. De materialiteitsgrafiek geeft een uitsnede van de meest materiële onderwerpen voor het jaarverslag van Alliander. Alliander brengt de resultaten van materialiteitanalyse onder in drie categorieën.

Kernthema's

Dit zijn de negen thema’s in de materialiteitsmatrix die onderscheidend zijn in de ogen van stakeholders en impact hebben op de maatschappij en op Alliander, dus op basis van dubbele materialiteit. Deze thema's worden uitgebreid behandeld in het jaarverslag.

Subthema's

Dit zijn de thema's die vallen onder een kernthema. Bijvoorbeeld klimaatmitigatie en energie vallen beide onder het kernthema Klimaat.  

Overige, potentiële, thema's

Dit zijn thema’s die in de impact, kansen en risicobepaling en van de meeste stakeholders minder prioriteit krijgen en daarmee voor Alliander een lagere impact hebben. Thema’s kunnen in de toekomst echter wel een groter gewicht krijgen en worden door ons gevolgd en waar nodig onderhouden. Voor een aantal geldt dat deze om wettelijke redenen of vanuit een stakeholderbelang toch deel uitmaken van het jaarverslag of onderdeel zijn van de toelichting in de GRI Content Index.

Stap 6: Implementatie

De door de Raad van Bestuur vastgestelde materialiteit van onderwerpen is de basis van de inhoudelijke inrichting en sturing van het jaarverslag proces. Besloten wordt hoe uitwerking aan de onderwerpen wordt gegeven en hoe dit in de informatie-uitvraag wordt opgenomen. Organisatieonderdelen bereiden in samenwerking met de verantwoordelijke afdelingen het rapportageproces voor en de afspraken over validatie en verificatie van data worden vastgelegd. Voor verdere toelichting op het rapportageproces wordt verwezen naar 'Over dit verslag' en naar de GRI Content Index. In 2024 krijgen de materiële thema’s nadere uitwerking middels de bepalingen van de EU CSRD. De doelstelling voor het jaarverslag 2024 is dat deze CSRD-proof is en zullen we volgens deze vereisten rapporteren.